انواع تهدیدات سایبری کدامند؟
هر حمله سایبری، فرصتی است برای نفوذ به داده‌هایی که شاید امنیت آن‌ها را بدیهی فرض کرده باشیم. تهدیدهایی مانند باج‌افزار، حملات فیشینگ یا سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری، دیگر صرفاً دغدغه واحدهای فناوری اطلاعات نیستند؛ آن‌ها به یک چالش جدی برای کل سازمان تبدیل شده‌اند.
در چنین شرایطی، خدمات امنیت شبکه تبدیل به یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای حفظ تداوم کسب‌وکار شده‌اند؛ نه تنها برای شناسایی به‌موقع تهدیدات، بلکه برای پیشگیری مؤثر و واکنش سریع در لحظات بحرانی. در این مقاله فالنیک، به بررسی انواع تهدیدات سایبری می‌پردازیم و روش‌هایی را معرفی می‌کنیم که می‌توانند به‌صورت عملی، از زیرساخت‌های اطلاعاتی سازمان شما محافظت کنند.
فهرست محتوا
آشنایی با مفهوم امنیت سایبری
امنیت سایبری به مجموعه‌ای از راهکارها، فناوری‌ها و فرآیندهایی گفته می‌شود که برای حفاظت از سیستم‌های کامپیوتری، شبکه‌ها، برنامه‌ها و داده‌ها در برابر دسترسی‌های غیرمجاز، حملات، تخریب یا سرقت طراحی شده‌اند. این حوزه یکی از مهم‌ترین شاخه‌های فناوری اطلاعات محسوب می‌شود که نقش کلیدی در حفظ محرمانگی، یکپارچگی و در دسترس بودن اطلاعات دارد.
امنیت سایبری تنها مربوط به نرم‌افزار و سخت‌افزار نیست، بلکه شامل آموزش کاربران، سیاست‌گذاری‌های دقیق و اعمال تدابیر مدیریتی نیز می‌شود. با گسترش روزافزون استفاده از اینترنت، رایانش ابری، اینترنت اشیا (IoT) و ابزارهای هوشمند، اهمیت امنیت سایبری روزبه‌روز بیشتر می‌شود و نادیده گرفتن آن می‌تواند آسیب‌های جدی به کسب‌وکارها و حتی امنیت ملی کشورها وارد کند. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله امنیت سایبری چیست را مطالعه کنید.
دسته‌بندی تهدیدات سایبری
تهدیدات سایبری با در نظر گرفتن تمامی بردارهای حمله‌ای که کاربران، تجهیزات و شبکه‌ها را نشانه می‌روند، به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:
تهدیدات شبکه‌ها
کاربران، تجهیزات و کانال‌های ارتباطی (شبکه‌های بی‌سیم و سیمی) در معرض انواع مختلفی از تهدیدات سایبری نظیر نفوذ، حمله انکار سرویس – DoS، حمله انکار سرویس توزیع شده – DDoS، دوقلوهای شیطانی، حمله مرد میانی، حمله سیلابی، بات‌نت‌ها، ویروس‌ها، باج‌افزارها و… قرار دارند.
تهدیدات برنامه‌های کاربردی
تمامی برنامه‌های کاربردی از سامانه‌های مدیریت بانک‌های اطلاعاتی گرفته تا برنامه‌های دسکتاپ، موبایل و سرور ممکن است به آسیب‌پذیری‌هایی آلوده باشند که به هکرها اجازه می‌دهند به واسطه آن‌ها به سامانه‌ها حمله کنند. به‌طور مثال، هکرها می‌توانند از خطای سرریز بافر برای تغییر کدها و روال اجرای یک برنامه استفاده کرده و با آلوده‌سازی حافظه اصلی به کدهای مخرب موقت، راه را برای ورود بدافزارها به سامانه‌ها هموار کنند، به همین دلیل برنامه‌ها برای اطمینان از ایمن بودن در برابر حملات نیازمند به‌روزرسانی و آزمایش مداوم هستند.
تهدیدات نقاط پایانی
دسترسی از راه دور یکی از ارکان اجتناب‌ناپذیر کسب‌وکارهای امروزی است. همین مسئله شکاف امنیتی بزرگی به وجود می‌آورد که در نهایت نقض داده‌ای را باعث می‌شود. در این بردار حمله تمرکز هکرها روی کارمندانی است که از منازل خود و از طریق لپ‌تاپ‌های شخصی به شبکه سازمانی متصل می‌شوند. در این بردار حمله هکرها می‌توانند رمز عبور و نام حساب کاربری یک کارمند را سرقت کرده و به شکل مشروع به شبکه سازمانی نفوذ کنند.
تهدیدات دستکاری داده‌ها
گاهی اوقات حمله‌های هکری با هدف دستکاری اطلاعات درون پایگاه‌های داده‌ای انجام می‌شوند. در این بردار حمله هکرها سعی می‌کنند ابتدا با ربایش یک حساب کاربری به شبکه سازمانی نفوذ کرده، سطح مجوزهای خود را ارتقا داده (مدیر شبکه، مدیر پایگاه داده یا توسعه‌دهنده پایگاه داده) و در ادامه به ویرایش اطلاعات درون پایگاه‌های داده‌ای و نسخه‌های پشتیبان بپردازند. به همین دلیل بهتر است از لایه‌های امنیتی چندگانه برای محافظت از اطلاعات شرکت و مشتریان استفاده شود.
تهدیدات هویت
این بردار حمله ارتباط مستقیمی با حمله فیشینگ دارد. در این حمله سعی می‌شود اطلاعات هویتی مدیرعامل اجرایی یا سایر مدیران اجرایی ارشد سازمان جعل شود و ایمیل‌هایی با هدف دسترسی به رمزهای عبور، انتقال وجه یا دسترسی به منابع از کارمندان واحدهای مربوطه دریافت شود.
تهدیدات پایگاه‌های داده و زیرساخت‌ها
تمامی شبکه‌های ارتباطی بزرگ بر پایه تجهیزات فیزیکی و پایگاه‌های داده کار می‌کنند. یک حمله موفق به سوییچ یا روتری که آلوده به آسیب‌پذیری است یا تنظیمات آن به درستی پیکربندی نشده‌اند دسترسی نامحدود به منابع را فراهم می‌کند. در بردار حمله به زیرساخت‌ها هکرها سعی می‌کنند با آلوده‌سازی تجهیزات مهم مثل سرورها برای اهداف مختلفی نظیر استخراج رمز ارز از آن‌ها استفاده کنند. به همین دلیل در شبکه ها نیاز به خرید فایروال قوی است تا از بسیاری از این حملات جلوگیری شود.
تهدیدات تجهیزات همراه
تلفن‌های همراه و تبلت‌ها ایده‌آل‌ترین ابزارها برای شنود و نفوذ به شبکه‌های سازمانی هستند. کافی است تنها یک کارمند سازمان بزرگی متقاعد شود تا بدافزاری را روی گوشی خود نصب کند تا به تنهایی هر نوع چالش امنیتی را برای سازمان رقم بزند.
انواع تهدیدات سایبری
تهدیدات سایبری یکی از مهم‌ترین چالش‌های دنیای دیجیتال امروزی هستند. این تهدیدات می‌توانند به شکل‌های مختلفی رخ دهند و هدف اصلی آن‌ها اغلب سرقت اطلاعات، تخریب زیرساخت‌ها، اخلال در سرویس‌ها یا سواستفاده مالی است. آشنایی با تهدیدات سایبری، نخستین گام برای مقابله موثر با آن‌ها به‌شمار می‌رود. در ادامه رایج‌ترین انواع تهدیدات سایبری را به شما معرفی می‌کنیم.
تروجان (Trojan Horse)
تروجان نوعی بدافزار است که با ظاهر فریبنده وارد سیستم می‌شود. ممکن است مثل یک فایل بی‌ضرر یا نرم‌افزار کاربردی به نظر برسد، اما پس از نصب، به مهاجم اجازه دسترسی مخفی به سیستم قربانی را می‌دهد. تروجان‌ها اغلب برای جاسوسی، سرقت داده یا نصب بدافزارهای دیگر استفاده می‌شوند. از آن‌جایی که تروجان‌ها خود را پنهان می‌کنند، کشف آن‌ها دشوار است. اگر مایلید با سازوکار تروجان‌ها دقیق‌تر آشنا شوید، نگاهی به مقاله تروجان چیست بیندازید.
روت کیت (Rootkit)
روت‌کیت‌ها مجموعه‌ای از ابزارها هستند که برای پنهان‌سازی وجود بدافزارها و فراهم‌کردن دسترسی سطح بالا به سیستم طراحی شده‌اند. پس از نصب، روت‌کیت می‌تواند بسیاری از فعالیت‌های مخرب را بدون شناسایی توسط نرم‌افزارهای امنیتی اجرا کند. این نوع تهدید اغلب با استفاده از تروجان یا با بهره‌گیری از آسیب‌پذیری‌های سیستم‌عامل نصب می‌شود. در مطلب rootkit چیست به‌طور کامل به روش‌های شناسایی و حذف آن پرداخته‌ایم.
باج‌افزار (Ransomware)
باج‌افزارها فایل‌ها یا کل سیستم قربانی را رمزنگاری می‌کنند و برای بازگرداندن دسترسی، درخواست پرداخت پول (معمولا با ارز دیجیتال) دارند. باج‌افزارها اغلب از طریق ایمیل‌های فیشینگ، دانلود فایل‌های آلوده یا بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها منتشر می‌شوند. حتی سازمان‌های بزرگ نیز از چنین تهدیدی در امان نیستند. یکی از نمونه‌های معروف باج‌افزارها WannaCry بود که هزاران سیستم را در سطح جهان مختل کرد. نمونه‌ها و راهکارهای مقابله با این نوع حملات را می‌توانید در مقاله باج افزار چیست دنبال کنید.
بدافزار (Malware)
واژه Malware مخفف Malicious Software به معنای نرم‌افزار مخرب است. بدافزارها شامل ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها، جاسوس‌افزارها، باج‌افزارها و سایر برنامه‌های مخرب می‌شوند که برای آسیب زدن، سرقت اطلاعات یا کنترل سیستم طراحی شده‌اند. بدافزارها از روش‌های مختلفی پخش می‌شوند، از جمله ایمیل، وب‌سایت‌های آلوده، دستگاه‌های USB و شبکه‌های ناامن. برای آشنایی با انواع بدافزارها و تفاوت‌های آن‌ها، مطالعه مقاله Malware چیست توصیه می‌شود.
جاسوس افزار (Spyware)
جاسوس‌افزار نوعی بدافزار پنهان‌کار است که بدون اطلاع کاربر روی سیستم نصب می‌شود و اطلاعات حساس مانند رمزهای عبور، فعالیت‌های مرورگر، پیام‌ها یا حتی مکالمات را جمع‌آوری می‌کند. این اطلاعات اغلب به سرورهای کنترل‌شده توسط مهاجم ارسال می‌شوند تا برای اهداف تجاری، سرقت هویت یا جاسوسی مورد استفاده قرار گیرند. جاسوس‌افزارها اغلب از طریق نرم‌افزارهای رایگان، پیوست‌های ایمیل یا تبلیغات آلوده منتشر می‌شوند. اگر می‌خواهید بفهمید جاسوس‌افزارها چطور عمل می‌کنند و چطور می‌شود آن‌ها را شناسایی و حذف کرد، پیشنهاد می‌کنم مقاله جاسوس افزار (Spyware) چیست را از دست ندهید.
بات نت (Botnet)
بات‌نت شبکه‌ای از دستگاه‌های آلوده است که تحت کنترل یک مهاجم قرار دارند. این دستگاه‌ها (که به آن‌ها زامبی نیز گفته می‌شود) می‌توانند بدون آگاهی کاربر برای اجرای حملات گسترده مثل ارسال اسپم، حملات دیداس یا استخراج ارز دیجیتال مورد استفاده قرار گیرند. ساختن یک بات‌نت، نیازمند آلوده‌سازی هزاران دستگاه است که از طریق بدافزار انجام می‌شود. در مقاله بات نت چیست، نحوه شکل‌گیری و خطرات این شبکه‌های آلوده بررسی شده‌اند.
اسپوفینگ (Spoofing)
اسپوفینگ به جعل هویت در فضای دیجیتال اشاره دارد. در این روش مهاجم خود را به جای یک فرد یا سرویس معتبر جا می‌زند. انواع مختلفی از اسپوفینگ وجود دارد، مانند:
- IP Spoofing: جعل آدرس IP برای مخفی کردن هویت یا نفوذ به شبکه
- Email Spoofing: ارسال ایمیل‌های فریبنده با آدرس جعلی
- DNS Spoofing: هدایت کاربران به سایت‌های تقلبی
هدف اصلی اسپوفینگ، فریب کاربران یا سیستم‌ها برای سرقت اطلاعات یا اجرای حمله است. با نگاهی به مقاله اسپوفینگ چیست می‌توانید با انواع این تکنیک و راهکارهای جلوگیری از آن بیشتر آشنا شوید.
حمله مرد میانی (Man-in-the-Middle)
در این نوع حمله، مهاجم بین دو طرفی که در حال تبادل اطلاعات هستند قرار می‌گیرد و داده‌های رد و بدل شده را شنود یا دستکاری می‌کند، بدون اینکه آن دو طرف متوجه شوند. چنین حملاتی می‌توانند در شبکه‌های عمومی یا بدون رمزگذاری قوی رخ دهند. مثلا مهاجم می‌تواند اطلاعات کارت بانکی ارسال‌شده به وب‌سایت را بدزدد. جزئیات بیشتر این روش و مثال‌های واقعی آن را در مقاله حمله مرد میانی چیست خواهید یافت.
حمله Evil Twin
در این حمله، مهاجم یک شبکه Wi-Fi تقلبی با نام مشابه یک شبکه واقعی ایجاد می‌کند. کاربر به خیال اتصال به شبکه معتبر، به Evil Twin متصل شده و تمام داده‌های او (از جمله رمزهای عبور، ایمیل‌ها و اطلاعات مالی) برای مهاجم قابل‌مشاهده خواهند بود. چنین حمله‌ای در اماکن عمومی بسیار رایج است و کاربران باید هنگام وصل شدن به شبکه‌های عمومی دقت کافی را به‌خرج دهند. برای شناخت بهتر ترفندهای این حمله، پیشنهاد می‌کنیم مقاله evil twin چیست را بخوانید.
حملات دیداس (DDoS)
حمله DDoS با ارسال ترافیک عظیم به سمت یک سرور یا سرویس، باعث اختلال یا توقف کامل خدمات می‌شود. این حملات اغلب توسط شبکه‌ای از سیستم‌های آلوده (بات‌نت) انجام می‌گیرد. DDoS می‌تواند باعث از دست رفتن درآمد، کاهش اعتماد مشتری و حتی آسیب به زیرساخت‌ها شود. در مقاله دیداس چیست به زبان ساده توضیح داده‌ایم که این حمله چطور کار می‌کند و چطور می‌شود در برابرش ایستاد.
تزریق SQL (SQL Injection)
در این حمله، مهاجم با وارد کردن کدهای مخرب SQL در فرم‌های ورودی (مثلا فرم لاگین یا جستجو)، به پایگاه داده دسترسی غیرمجاز پیدا می‌کند. حمله SQL Injection می‌تواند منجر به مشاهده، تغییر، حذف یا افشای اطلاعات حیاتی شود. این نوع تهدید برای وب‌سایت‌هایی که اعتبارسنجی درستی برای ورودی ندارند، بسیار خطرآفرین است. اگر کنجکاوید بدانید چطور یک کد SQL ساده می‌تواند امنیت را دور بزند، حتما مقاله sql injection چیست را ببینید.
حمله Brute Force
حمله Brute Force (یا حمله جستجوی فراگیر) یکی از روش‌های رایج در نفوذ به سیستم‌های امنیتی است که در آن مهاجم با امتحان کردن همه ترکیب‌های ممکن از رمز عبور یا کلید، سعی می‌کند به اطلاعات محافظت‌شده دسترسی پیدا کند. این نوع حمله معمولاً زمان‌بر است، اما اگر رمز عبور ضعیف یا ساده باشد، می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. برای آشنایی بیشتر با این نوع حمله و روش‌های مقابله با آن، پیشنهاد می‌کنیم مقاله Brute Force چیست را مطالعه کنید.
هک (Hacking)
هک به معنای نفوذ غیرمجاز به سیستم‌ها و شبکه‌ها است. هکرها با استفاده از آسیب‌پذیری‌های امنیتی، رمزهای عبور ضعیف یا سواستفاده از خطاهای نرم‌افزاری وارد سیستم می‌شوند. اهداف هک می‌تواند متنوع باشد؛ از سرقت اطلاعات گرفته تا خرابکاری، جاسوسی یا حتی اعتراض سیاسی (هکتیویسم). هکرها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند: کلاه‌سیاه (مخرب)، کلاه‌سفید (امنیتی) و کلاه‌خاکستری (مرزی بین این دو). در مقاله هک چیست، با انواع روش‌های هک آشنا خواهید شد.
فیشینگ (Phishing)
فیشینگ یکی از شایع‌ترین روش‌های حمله سایبری از نوع Social Engineering است. در این حمله، مهاجم با ارسال ایمیل، پیام یا لینک جعلی، تلاش می‌کند کاربر را ترغیب کند تا اطلاعات حساس خود مانند نام کاربری، رمز عبور یا اطلاعات بانکی را وارد کند. گاهی اوقات صفحات فیشینگ به‌قدری شبیه سایت‌های معتبر هستند که تشخیص آن‌ها بسیار دشوار است. اگر می‌خواهید بدانید چطور فیشینگ عمل می‌کند و چطور می‌شود در دامش نیفتاد، مقاله فیشینگ چیست را از دست ندهید.
روش‌های مؤثر برای ارتقای امنیت اینترنتی
تهدیدات سایبری روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شوند و نیازمند راهکارهای علمی و ساختاریافته هستند. ارتقای امنیت سایبری با فناوری‌های نوین، سیاست‌گذاری مناسب، آموزش کاربران و اقدامات پیشگیرانه ممکن است. همچنین سازمان‌ها برای شناسایی دقیق تهدیدات و جلوگیری از آسیب‌های گسترده، می‌توانند از مشاوره شبکه بهره‌مند شوند تا با تحلیل ساختارهای امنیتی موجود و شناسایی خلاها، برنامه‌ای جامع برای تقویت امنیت طراحی کنند. در این راستا، چهار مفهوم زیر اهمیت زیادی در طراحی و اجرای یک راهبرد امنیتی موفق دارند:
- تست نفوذ: فرآیند مجاز و کنترل‌شده برای شناسایی آسیب‌پذیری‌های سیستم از طریق شبیه‌سازی حملات سایبری.
- بردار حمله: مسیری که مهاجم برای نفوذ یا تخریب سیستم استفاده می‌کند، مانند ایمیل‌های فیشینگ یا آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری.
- سطح حمله: مجموعه نقاط قابل نفوذ سیستم، شامل ورودی‌ها، سرویس‌ها و تجهیزات متصل به شبکه.
- شکار تهدیدات: جستجوی فعالانه تهدیدات پنهان در شبکه با تحلیل رفتارهای غیرعادی و داده‌های امنیتی.
همچنین برای بهبود امنیت اینترنتی می‌توانید از سه ابزار مهم زیر استفاده کنید:
- فایروال: دروازه‌بان شبکه که ترافیک ورودی و خروجی را بر اساس قوانین کنترل کرده و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند. مطالعه مقاله فایروال چیست در این زمینه پیشنهاد می‌شود.
- آنتی‌ویروس: نرم‌افزاری برای شناسایی، قرنطینه و حذف بدافزارها با روش‌های مبتنی بر امضا و رفتار، با قابلیت‌های پیشرفته در EDR.
- سیستم‌های تشخیص و پیشگیری از نفوذ (IDS/IPS): ابزارهایی برای تحلیل ترافیک شبکه، شناسایی (IDS) و مسدودسازی (IPS) تهدیدات با روش‌های امضا، رفتاری یا ترکیبی.:
در مقاله راهکارهای افزایش امنیت سایبری تمام موارد بالا به‌همراه نکات کلیدی دیگر برای ارتقای امنیت اینترنتی مورد بررسی قرار گرفته است.
هر آنچه در مورد انواع تهدیدات سایبری گفته شد
امنیت سایبری دیگر صرفا یک دغدغه فنی نیست، بلکه به یکی از ارکان اصلی بقا و موفقیت در دنیای دیجیتال تبدیل شده است. با رشد روزافزون تهدیدات سایبری، تنها راهکار مقابله، شناخت دقیق انواع حملات، بهره‌گیری از ابزارهای امنیتی تخصصی و داشتن رویکردی پیشگیرانه و ساختارمند است. از تهدیداتی مانند باج‌افزارها و حملات فیشینگ گرفته تا مفاهیم پیشرفته‌ای چون شکار تهدیدات، همه و همه نیازمند توجه ویژه و آموزش مداوم هستند. شما می‌توانید برای از بین بردن دغدغه‌های خود در رابطه با انواع تهدیدات سایبری، از تجربه و تخصص افراد حرفه‌ای استفاده کنید. برای این منظور فقط کافی‌ست با شماره 8363-021 تماس بگیرید.
