مک آدرس MAC address چیست؟

در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، هر دستگاهی که به اینترنت یا شبکه‌ای محلی متصل می‌شود، نیاز به یک شناسه‌ منحصر‌به‌فرد دارد. یکی از این شناسه‌های مهم، مک آدرس (MAC Address) است که به هر کارت شبکه اختصاص داده می‌شود و نقش مهمی در شناسایی و ارتباط بین دستگاه‌ها ایفا می‌کند.

در بسیاری از خدمات امنیت شبکه، مک آدرس برای اعمال محدودیت‌های دسترسی، احراز هویت دستگاه‌ها و افزایش امنیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آشنایی با مفهوم مک آدرس و نحوه عملکرد آن به کاربران و مدیران شبکه کمک می‌کند تا بتوانند شبکه‌های امن‌تر و پایدارتری ایجاد کنند. در این مقاله فالنیک، به زبانی ساده توضیح می‌دهیم MAC Address چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ و چرا برای افزایش امنیت شبکه اهمیت دارد؟

نصب و راه اندازی شبکه را به متخصصان بسپارید!

طبق آمارهای جهانی، نصب و راه‌ اندازی شبکه به صورت استاندارد، هزینه‌های آتی شرکت را 10 تا 50 درصد کاهش می‌دهد. متخصصان فالنیک آماده‌ی ارائه مشاوره و اجرای پروژه‌های نصب و راه‌اندازی شبکه‌ به صورت حرفه‌ای و استاندارد هستند. همین حالا تماس بگیرید.

خدمات نصب و راه اندازی شبکهمشاوره تلفنی

MAC Address چیست؟

MAC Address (Media Access Control Address) شناسه‌ یکتای سخت‌افزاری است که به هر کارت شبکه (NIC – Network Interface Card) اختصاص داده می‌شود. این آدرس مقداری ۴۸ بیتی (۶ بایت) بوده که به‌صورت هگزادسیمال (Hexadecimal) نمایش داده می‌شود و برای شناسایی و ارتباط بین دستگاه‌ها در یک شبکه محلی (LAN) مورداستفاده قرار می‌گیرد.

مک آدرس توسط شرکت سازنده‌ کارت شبکه هنگام تولید تعیین می‌شود و اغلب تغییر نمی‌کند. این آدرس در حافظه‌ ROM کارت شبکه ذخیره شده و به سیستم‌عامل منتقل می‌شود تا در فرآیندهای ارتباطی مورد استفاده قرار گیرد. ساختار مک آدرس شامل دو بخش اصلی است:

• OUI (Organizationally Unique Identifier): سه بایت اول که نشان‌دهنده‌ شناسه‌ی شرکت سازنده کارت شبکه است.
• NIC Specific: سه بایت دوم که مقدار منحصر‌به‌فردی برای هر دستگاه خاص است.

مک آدرس‌ها در لایه‌ پیوند داده (Data Link Layer) از مدل OSI عمل می‌کنند و برخلاف آدرس‌های IP که برای مسیریابی در اینترنت استفاده می‌شوند، مک آدرس فقط در محدوده‌ یک شبکه‌ محلی کاربرد دارد. اگر دوست دارید درباره لایه های OSI بیشتر بدانید، مقاله OSI چیست؟ را مطالعه کنید.

انواع مک آدرس

مک آدرس‌ها بسته به نحوه تخصیص و عملکردشان در شبکه به چند دسته‌ مختلف تقسیم می‌شوند:

Unicast MAC Address (مک آدرس تک‌پخشی)

مک آدرس‌های Unicast برای ارتباط مستقیم بین دو دستگاه خاص در یک شبکه استفاده می‌شوند. وقتی یک بسته داده‌ای به یک Unicast MAC Address ارسال می‌شود، تنها دستگاهی که دارای این آدرس است آن را دریافت می‌کند. در شبکه‌های اترنت (Ethernet)، بیشتر ارتباطات از نوع Unicast هستند. به‌عنوان مثال آدرس 00:1A:2B:3C:4D:5E نشان‌دهنده‌ یک کارت شبکه‌ خاص در یک دستگاه خاص است.

Multicast MAC Address (مک آدرس چندپخشی)

در ارتباطات Multicast، داده‌ها به گروهی از دستگاه‌ها ارسال می‌شوند، نه فقط به یک مقصد خاص. این نوع آدرس اغلب برای پخش محتوا مانند پخش زنده ویدیو، استریم‌های صوتی یا بروزرسانی‌های نرم‌افزاری در شبکه استفاده می‌شود.

تمام Multicast MAC Address‌ها با ۰۱ در ابتدای آدرس باینری خود مشخص می‌شوند. به‌عنوان مثال آدرس 01:00:5E:00:00:FB نشان‌دهنده‌ی گروهی خاص از دستگاه‌ها است که باید داده‌ها را دریافت کنند.

Broadcast MAC Address (مک آدرس همه‌پخشی)

مک آدرس‌های Broadcast برای ارسال داده‌ها به تمام دستگاه‌های موجود در یک شبکه‌ محلی (LAN) استفاده می‌شوند. این نوع آدرس زمانی کاربرد دارد که یک پیام باید به همه‌ دستگاه‌های متصل به شبکه ارسال شود، مانند زمانی که کامپیوتری در حال یافتن آدرس IP دستگاهی دیگر از طریق پروتکل ARP (Address Resolution Protocol) است.

آدرس Broadcast MAC Address همیشه مقدار FF:FF:FF:FF:FF:FF را دارد که نشان‌دهنده‌ ارسال اطلاعات به همه‌ دستگاه‌های موجود در شبکه است. این آدرس تضمین می‌کند که همه‌ دستگاه‌های شبکه بسته‌ی ارسالی را دریافت خواهند کرد.

Locally Administered MAC Address (مک آدرس مدیریت‌شده محلی)

به‌طور معمول مک آدرس‌ها توسط سازنده کارت شبکه تعیین می‌شوند، اما در برخی موارد، مدیران شبکه می‌توانند مک آدرس سفارشی برای دستگاه‌های خود تنظیم کنند. چنین آدرسی به‌عنوان Locally Administered MAC Address شناخته می‌شود.

این قابلیت اغلب برای اهداف امنیتی یا مدیریت بهتر شبکه استفاده می‌شود، به‌خصوص در شبکه‌هایی که کنترل دسترسی مبتنی‌بر MAC Address دارند.

Universally Administered MAC Address (مک آدرس مدیریت‌شده جهانی)

این نوع مک آدرس توسط سازنده‌ سخت‌افزار در زمان تولید دستگاه تنظیم می‌شود و در سطح جهانی منحصربه‌فرد است. هر دستگاه دارای یک مک آدرس Universally Administered است که در تمام شبکه‌هایی که به آن متصل می‌شود، ثابت باقی می‌ماند.

اولین بیت از مک آدرس نشان می‌دهد که آیا این آدرس Locally Administered است یا Universally Administered:

• اگر اولین بیت 0 باشد مک آدرس جهانی (UA) است.
• اگر اولین بیت 1 باشد مک آدرس محلی (LA) است.

در مقاله روش های افزایش امنیت مودم یا روترهای بی‌سیم گفتیم چطور می‌توانید امنیت دستگاه‌های خود را بالا ببرید.

ویژگی‌های MAC Address

مک آدرس دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی است که آن را از دیگر شناسه‌های شبکه متمایز می‌کند.

• منحصربه‌فرد بودن: هر دستگاه متصل به شبکه دارای یک مک آدرس یکتا است که توسط سازنده‌ کارت شبکه تعیین می‌شود.
• ثابت بودن: برخلاف آدرس IP که ممکن است تغییر کند، مک آدرس ثابت است و در حافظه‌ سخت‌افزاری کارت شبکه ذخیره می‌شود. البته در برخی سیستم‌ها امکان تغییر آن به‌صورت نرم‌افزاری وجود دارد.
• طول ۴۸ بیتی: مک آدرس شامل ۶ بایت (۴۸ بیت) است که به‌صورت هگزادسیمال (Hexadecimal) نمایش داده می‌شود.
• عملکرد در لایه ۲ مدل OSI: مک آدرس در لایه‌ پیوند داده (Data Link Layer) عمل می‌کند و برای شناسایی دستگاه‌ها در شبکه‌ محلی (LAN) استفاده می‌شود.
• عدم مسیریابی در اینترنت: مک آدرس تنها در شبکه‌ محلی استفاده می‌شود و نمی‌توان از آن برای مسیریابی بین شبکه‌های مختلف مانند اینترنت استفاده کرد.
• ساختار دودویی قابل تشخیص: بیت‌های خاصی از مک آدرس تعیین می‌کنند که آیا آدرس به‌صورت Unicast، Multicast یا Broadcast است.

کاربردهای MAC Address

مک آدرس در شبکه‌های کامپیوتری برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• شناسایی و مدیریت دستگاه‌ها در شبکه‌های محلی (LAN)
• کنترل دسترسی به شبکه  (MAC Filtering)
• مسیریابی در شبکه‌های لایه ۲
• عیب‌یابی و مانیتورینگ ترافیک شبکه
• مدیریت پهنای باند بر اساس دستگاه‌ها
• روشن کردن سیستم از راه دور (Wake-on-LAN)
• افزایش امنیت شبکه وای‌فای
• پیاده‌سازی کنترل والدین  (Parental Control)
• پیکربندی و مدیریت  VLAN‌ها
• ردیابی دستگاه‌های مشکوک در شبکه
• جلوگیری از حملات  ARP Spoofing
• احراز هویت در شبکه‌های داخلی و سازمانی

در مقاله MAC Address Filtering چیست؟ در مورد کنترل دسترسی به شبکه بیشتر بخوانید.

تفاوت MAC Address و IP Address

مک آدرس و آدرس IP هر دو برای شناسایی دستگاه‌ها در شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند:

به‌طور کلی مک آدرس شناسه‌ا‌ی ثابت برای کارت شبکه است که در سطح محلی استفاده می‌شود اما آدرس IP شناسه‌ا‌ی متغیر است که برای مسیریابی در اینترنت کاربرد دارد. هر دستگاه در شبکه‌ محلی، دارای یک مک آدرس و یک یا چند آدرس IP است که به آن اختصاص داده شده است.

چگونه مک آدرس دستگاه‌های مختلف را پیدا کنیم؟

مک آدرس در تمام دستگاه‌های دارای کارت شبکه (کامپیوتر، لپ‌تاپ، گوشی موبایل، مودم، روتر و …) قابل مشاهده است. روش پیدا کردن مک آدرس بسته به سیستم‌عامل یا نوع دستگاه متفاوت است.

پیدا کردن مک آدرس در ویندوز

برای یافتن مک آدرس در سیستم‌های ویندوزی، دو روش متداول وجود دارد:

روش اول: استفاده از Command Prompt

• کلیدهای Windows + R را فشار دهید و عبارت cmd را تایپ کرده و Enter بزنید.
• در پنجره‌ باز شده، دستور ipconfig /all را وارد کنید.
• اطلاعات کارت شبکه نمایش داده می‌شود. مقدار Physical Address همان مک آدرس است.

روش دوم: از طریق تنظیمات ویندوز

• به Settings بروید.
• وارد بخش Network & Internet شوید.
• روی Wi-Fi یا Ethernet کلیک کنید.
• در قسمت Properties می‌توانید مک آدرس را مشاهده کنید.

پیدا کردن مک آدرس در macOS

• روی Apple Menu کلیک کنید و به System Settings بروید.
• گزینه‌ Network را انتخاب کنید.
• روی شبکه متصل کلیک کرده و دکمه‌ Advanced را بزنید.
• مک آدرس را در بخش Hardware Address مشاهده خواهید کرد.

پیدا کردن مک آدرس در لینوکس

ترمینال را باز کنید.

دستور ip link show را اجرا کنید.

• مک آدرس بعد از عبارت link/ether نمایش داده می‌شود.

پیدا کردن مک آدرس در گوشی‌های اندروید

• به Settings (تنظیمات) بروید.
• گزینه‌ About Phone (درباره تلفن) را انتخاب کنید.
• روی Status (وضعیت) کلیک کنید.
• در قسمت Wi-Fi MAC Address می‌توانید مک آدرس را ببینید.

پیدا کردن مک آدرس در آیفون (iOS)

• وارد Settings شوید.
• گزینه‌ General و سپس About را انتخاب کنید.
• در بخش Wi-Fi Address، مک آدرس دستگاه نمایش داده می‌شود.

پیدا کردن مک آدرس مودم و روتر

برچسب پشت مودم یا روتر: اکثر مودم‌ها و روترها مک آدرس را روی یک برچسب چاپ شده دارند.

پنل تنظیمات مودم:

• مرورگر را باز کنید و آدرس ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱ یا ۱۹۲.۱۶۸.۰.۱ را وارد کنید.
• وارد تنظیمات مودم شوید (نام کاربری و رمز عبور اغلب admin است).
• در بخش Network Settings یا Status، مک آدرس نمایش داده می‌شود.

آیا امکان تغییر مک آدرس وجود دارد؟

بله، امکان تغییر مک آدرس وجود دارد، اما میزان سهولت یا دشواری این کار به نوع دستگاه، سیستم‌عامل و سخت‌افزار بستگی دارد. مک آدرس به‌عنوان شناسه‌ فیزیکی در کارخانه به کارت شبکه اختصاص داده می‌شود و به‌صورت پیش‌فرض ثابت است. اما از آنجا که این آدرس در برخی موارد می‌تواند در عملکرد شبکه یا امنیت تاثیر بگذارد، برخی سیستم‌های ‌عامل‌ و ابزارهای نرم‌افزاری به کاربران اجازه‌ تغییر آن را می‌دهند.

تغییر مک آدرس می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در برخی موارد، کاربران برای افزایش امنیت و جلوگیری از ردیابی آنلاین اقدام به تغییر آن می‌کنند. در شبکه‌های عمومی، برخی سرویس‌دهندگان دسترسی کاربران را بر اساس مک آدرس محدود می‌کنند، بنابراین تغییر آن ممکن است به عنوان راهکاری برای دور زدن این محدودیت‌ها استفاده شود. همچنی در محیط‌های تست و آزمایش، مهندسان شبکه برای بررسی عملکرد و امنیت سیستم‌های ارتباطی نیاز به تغییر مک آدرس دارند.

با این حال، تغییر مک آدرس همیشه بدون محدودیت نیست. برخی از دستگاه‌های سخت‌افزاری، به‌ویژه مدل‌های جدیدتر، امکان تغییر مک آدرس را محدود کرده‌اند. در برخی شبکه‌ها، مدیران از روش‌های خاصی برای شناسایی تغییرات غیرمجاز در مک آدرس استفاده می‌کنند و در صورت تشخیص، ممکن است دسترسی دستگاه به شبکه را مسدود کنند. علاوه‌بر این در برخی کشورها یا سازمان‌ها، تغییر عمدی مک آدرس برای مقاصد خاص می‌تواند از نظر قانونی مشکل‌ساز باشد.

اگرچه تغییر مک آدرس ممکن است در برخی موارد مفید باشد، اما باید با احتیاط انجام شود. چنین تغییری می‌تواند بر امنیت و عملکرد شبکه تاثیر بگذارد و استفاده‌ی نادرست از آن ممکن است مشکلاتی برای کاربران ایجاد کند.

آنچه درباره مک آدرس گفتیم

مک آدرس شناسه‌ا‌ی منحصربه‌فرد برای هر دستگاه متصل به شبکه است که در لایه‌ پیوند داده (Data Link Layer) عمل می‌کند. این آدرس در کارت شبکه‌ هر دستگاه ذخیره شده و برای ارسال و دریافت داده‌ها در شبکه‌های محلی (LAN) ضروری است. اگرچه مک آدرس به‌صورت پیش‌فرض ثابت است، اما در برخی موارد امکان تغییر آن ازطریق نرم‌افزار یا تنظیمات سیستم وجود دارد. شناخت مک آدرس و کاربردهای آن برای مدیریت و افزایش امنیت شبکه‌ها اهمیت زیادی دارد.

خدمات پشتیبانی شبکه به مدیران فناوری اطلاعات کمک می‌کند تا مک آدرس دستگاه‌های متصل را کنترل کرده و از روش‌های مناسب برای بهبود عملکرد و امنیت شبکه استفاده کنند. همچنین در طراحی و اجرای زیرساخت‌های ارتباطی، دریافت خدمات مشاوره شبکه می‌تواند به انتخاب بهترین راهکارهای مدیریتی و امنیتی مرتبط با مک آدرس و سایر پروتکل‌های شبکه کمک کند.

خدمات امنیت شبکه توسط بهترین‌ها

متخصصان ما با اجرای بیش از 9 هزار پروژه موفق IT و به پشتوانه سه دهه تجربه در ارائه تجهیزات و خدمات شبکه، امنیت شبکه شما را به بهترین نحو تامین می‌کنند. همین حالا با ما تماس بگیرید و ضمن استفاده از مشاوره رایگان متخصصان ما، شبکه‌ی خود را به دژی غیر قابل نفوذ تبدیل کنید.

خدمات امنیت شبکهمشاوره فوری