انواع سرویس های ویندوز سرور و کاربرد آنها

خرید سرور فیزیکی بخش مهمی از راه اندازی کردن شبکه است اما دنیای شبکه جزئیات بسیار بیشتری دارد. برای آنکه سرورها بتوانند وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهند، ویندوز سرور با نقش‌ها (Role) و ویژگی‌های (feature) طراحی می‌شود. نقش‌ها همان وظایف اصلی سرورها هستند و ویژگی‌ها به سرورها برای انجام بهتر نقش‌ها کمک می‌کنند.

بنابراین هنگام طراحی شبکه و انتخاب کامپیوترها، عملکردی که هر کامپیوتر قرار است انجام دهد، باید مشخص باشد. دانستن این عملکردها و وظایف، موجب می‌شود طراح شبکه بتواند به خوبی، مولفه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز کامپیوترها را تعیین کند.

در این مقاله فالنیک می‌خواهیم شمار ا با انواع سرویس های ویندوز سرور آشنا و ویژگی هر کدام را بیان کنیم. با ما همراه باشید.

سرویس های ویندوز سرور چیست؟

سرورها را می‌توان برای اجرای رول‌ها و سرویس‌های متعددی پیکربندی کرد. برنامه‌های کاربردی یا همان اپلیکیشن‌ها که سرور اجرا می‌کند، رول آن سرور را مشخص می‌کند. اغلب سرورها برای اجرای رول خاص‌شان، نیاز به نصب سرویس‌ها و امکانات اضافی دارند. نقش و رول سرور، مشخص‌کننده‌ی سخت‌افزارهای موردنیاز سرور است. رول سرور مشخص می‌کند چه سروری با چه سخت افزاری باید انتخاب کنیم و بخریم.

نقش‌های سرور وظایف ادمینی مرتبط را گروه‌بندی کرده و قابلیت یا عملکرد خاصی را برای طراحی شبکه فراهم می‌کند. در ویندوز سرور، اگر سرور برای نقش سروری خاصی پیکربندی شده باشد، سرویس‌ها، امکانات و ابزارهای اضافه‌تری روی آن سرور نصب می‌شوند. به این ترتیب، سرور سرویس‌های مورد نیاز کاربران را فراهم می‌کند.

ویندوز سرور 2003 مفهوم رول‌های سروری را معرفی و ابزار جدیدی با عنوان Manage Your Server Utility، برای تعریف و مدیریت نقش‌ها و رول‌های سروری فراهم کرد. ویزارد مورد استفاده برای اجرای رول‌های سروری در کامپیوترها، Configure Your Server Wizard است که شامل Manage Your Server Utility بوده و از طریق همین Utility مدیریت می‌شود. در ویندوز سرور 2019 این قابلیت در ServerManage انجام می‌شود.

در مقاله ویندوز سرور چیست؟ اطلاعات بیشتری در مورد این سیستم‌عامل ارائه شده‌است.

انواع سرویس های ویندوز سرور

کامپیوترها و سرورهای مورد نیاز در شبکه می‌توانند با توجه به Role ها دسته‌بندی شوند. 10 تا از این رول‌ها و انواع سرویس های ویندوز سرور را در ادامه بررسی می‌کنیم.

1. سرویس های اکتیو دایرکتوری

اکتیو دایرکتوری، سرویس دایرکتوری مایکروسافت است که روی ویندوز سرور اجرا می‌شود و به ادمین‌ها امکان مدیریت مجوزها و دسترسی به منابع شبکه را می‌دهد. وظیفه اکتیو دایرکتوری، مدیریت و سازماندهی تعداد زیاد کاربران در قالب زیرگروه‌ها و گروه‌های منطقی است. همچنین کنترل دسترسی به سطوح مختلف را به عهده دارد. اکتیو دایرکتوری، پنج سرویس را در خود جای می‌دهد. مجموعه این پنج سرویس تحت عنوان سرویس دامین اکتیو دایرکتوری – ADDS کار می‌کنند.

سرویس‌های اکتیو دایرکتوری عبارتند از:

1. Domain Services یا AD DS
2. Certificate Services یا AD CS
3. Lightweight Directory Services یا AD LDS
4. Directory Federation Services یا AD FS
5. Rights Management یا AD RMS

برای آشنایی با اکتیو دایرکتوری، مزایا و ساختار و انواع سرویس های آن، مقاله “اکتیو دایرکتوری و مزایای استفاده از آن” و برای آشنایی با دامین کنترلر خواندن مقاله “دامین کنترلر چیست؟” را توصیه می‌کنیم.

2. DNS سرور

DNS مخفف عبارت Domain Name System است و دیتابیس بزرگی شامل نام‌ها و آی پی‌های متناظر است. در واقع وظیفه DNS این است که نام دامنه را با آدرس IP مرتبط با آن در خود نگهداری کند. کار DNS سرور مشابه دفتر تلفن است که حاوی نام افراد و شماره تلفن آنهاست. با مراجعه به دفتر تلفن، نام فرد را پیدا می‌کنید و شماره تلفن متناظر با آن را به دست می‌آورید. برای برقراری ارتباط در دنیای شبکه باید از IP استفاده شود. در نتیجه دانستن نام دامنه کافی نیست و باید نام دامنه به IP تبدیل شود.

3. WINS سرور

WINS مخفف عبارت Windows Internet Name Service است. وینز سرور همانند DNS سرور وظیفه Resolve کردن نام‌ها را به شیوه‌ای متفاوت برعهده دارد. بدین صورت که NetBios name را به آدرس IP تبدیل می‌کند. پس پروتکلی WINS و DNS سرور استفاده می‌کنند با هم متفاوت است.

NetBios name نام دستگاه ویندوزی است که خود سیستم به دستگاه می‌دهد و در شبکه به همین نام دیده می‌شود.

WINS یکی از قسمت‌های مهم توپولوژی شبکه مایکروسافت است. قبلا برای اینکه از مشکلات Name Resolution در شبکه ویندوزی جلوگیری شود باید WINS سرور را اجرا می‌کردیم. امروزه DNS جایگزین WINS شده چون مایکروسافت تغییراتی در NetBIOS داده بدین ترتیب که امکان استفاده از TCP IP Stack را برای انجام وظیفه اش یعنی NetBIOS over TCP/IP فراهم می‌‎کند . اغلب DNS Server ها می‌توانند درخواست‌های NetBIOS را کنترل کنند به همین دلیل روز به روز استفاده از WINS کمتر می‌شود.

به طور کلی، DNS، نام‌های هاست TCP IP را به آدرس آی پی مپ می‌کند و WINS نام‌های هاست NetBIOS را به آدرس آی پی مپ می‌کند.

4. DHCP سرور 

پروتکل dhcp نوعی پروتکل برای مدیریت شبکه است که به کلاینت‌ها امکان استفاده از سرویس‌هایی مانند DNS و NTP و هر پروتکل ارتباطی مبتنی بر UDP یا TCP را می‌دهد. وظیفه آن تخصیص آی پی آدرس و دیگر اطلاعات به هاست‌های شبکه است تا آنها بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند.

سرور DHCP به صورت خودکار به هر کلاینت، IP آدرس داینامیک و منحصربفرد و همچنین پارامترهای پیکربندی شبکه را تخصیص می‌دهد و با خروج کلاینت، این آی پی آزاد می‌شود و در واقع منقضی خواهد شد.

5. فایل سرور

فایل سرور در شبکه‌های کامپیوتری، سیستم‌های فایلی را فراهم می‌کند تا کلاینت‌ها به آن وصل شوند. در واقع فایل سرور مکان ذخیره سازی متمرکزی برای فایل‌هاست و کاربرانی که مجوز استفاده و دسترسی دارند، می‌توانند از آن استفاده کنند. رول فایل سرور، امکان ذخیره اطلاعات و امکان دسترسی به فایل‌های ذخیره شده در فایل سرور را برای کاربران شبکه فراهم می‌کند و هنگام پیکربندی ویندوز سرور مبتنی بر شبکه، استفاده بسیاری دارد. رول فایل سرور در نسخه‌ی Windows Server Web Edition در دسترس نیست.

بیشتر بدانید: مقاله فایل سرور چیست؟

ادمین سرور باید مشخص کند که چه کاربری چه دسترسی‌هایی داشته باشد. به عنوان مثال چه فایلی را کدام کاربر یا گروه کاربری می‌تواند ببیند و باز کند یا آیا دیتا را می‌تواند ادیت، حذف یا اضافه کند؟ کاربران با حق دسترسی به پوشه‌ها و دایرکتوری‌هایی ذخیره شده در فایلها، می‌توانند به فایل‌های ذخیره شده در Volume فایل سرور دسترسی داشته باشند.

6. پرینت سرور

رول پرینت سرور، امکان پرینت تحت شبکه را برای شبکه فراهم می‌کند. با استفاده از رول پرینت سرور، می‌توان سرور را برای مدیریت عملکرد پرینت روی شبکه پیکربندی کرد. کاربران اغلب با استفاده از کانکشنی به پرینت سرور، به پرینتر شبکه متصل می‌شوند.

پرینت سرور، سیستمی است که دارای درایوهای پرینت بوده و مدیریت پرینت را بین پرینترها و کامپیوترهای کلاینت انجام می‌دهد. پرینت سرورها درایورهای لازم برای چاپ را از طریق ویندوز سرور تامین می‌کنند.

پرینت سرورها مدیریت ارتباط بین پرینترها و کامپیوترهای کاربران را هم انجام می‌دهند. پرینت سرورها، صف‌های پرینت را مدیریت می‌کنند و می‌توانند برای پرینت‌های کاربران، نوبت پرینت تعیین کنند. Network Interface Printer یا پرینتر تحت شبکه، پرینتری است که از طریق کارت شبکه به شبکه متصل می‌شود. رول پرینت سرور در نسخه‌ی Windows Server Web Edition  موجود نیست.

هنگام انتخاب پرینت سرور، اطمینان حاصل کنید که پرینت سرور دارای فضای کافی دیسک برای ذخیره کارهای چاپی که در صف پرینت منتظرند، است. پیشنهاد می‌شود که از یک درایو اختصاصی و پرسرعت برای Print Spooler استفاده کنید. کاربران در زمان پیاده‌سازی مجموعه‌ای از پرینت سرورها باید به این نکته توجه کنند که تجهیزات آن‌ها قابل اطمینان باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پرینت سرور ، می‌توانید مقاله پرینت سرور چیست؟ را مطالعه کنید.

7. وب سرور

وب سرور وظیفه نگهداری و تحویل انواع محتوا را از وب سایت به کلاینت درخواست کننده برعهده دارد. این محتوا شامل متن، عکس، ویدئو و انواع اپلیکیشن داده است. رایج‌ترین کلاینت‌ها برنامه‌های مرورگر وب هستند و در صورت کلیک روی لینکی خاص و یا دانلود فایل از صفحه‌ای از وب، درخواست برای وب سرور ارسال می‌شود.

وب سرور اغلب شامل یک کپی از سایت World Wide Web بوده و قادر به میزبانی برنامه‌های مبتنی بر وب است. بعد از نصب وب سرور، کاربران می‌توانند برنامه‌های کاربردی مبتنی بر وب را استفاده کرده و فایل‌ها را دانلود کنند.

برای آشنایی بیشتر با وب سرور خواندن مقاله “وب سرور چیست؟” را توصیه می‌کنیم.

8. اپلیکیشن سرور

اپلیکیشن سرور، سروری مخصوص اجرای برنامه هاست. این برنامه‌ها با اهداف مختلفی استفاده می‌شوند، به عنوان مثال برنامه‌های وب، هاستِ هایپروایزر در ماشین‌های مجازی، آپدیت نرم افزارهای آپدیت و توسعه، پردازش اطلاعات ارسالی از سرور دیگر و …

اپلیکیشن سرور بین شبکه و دیتابیس می‌نشیند، یعنی بین دیتابیس سرور و برنامه‌های کاربران قرار می‌گیرد و از پروتکل‌های مختلف و API – Application Programming Interfaces ها پشتیبانی می‌کند.

اپلیکیشن سرور، پردازش و حافظه لازم برای اجرای برنامه را فراهم می‌کند. همچنین محیط را برای اجرای برنامه‌های خاص فراهم می‌کند. مثلا سرویس ابری داریم که باید روی ماشین ویندوزی اجرا شود، همچنین سرور لینوکسی داریم که رابط وب برای سرویس ابری فراهم می‌کند اما نمی‌تواند برنامه ویندوزی را اجرا کند. اگر سرور لینوکسی دیتایی را به اپلیکیشن سرور ویندوزی بفرستد، اپلیکیشن سرور این دیتا را پردازش می‌کند و نتیجه را به وب سرور برمی‌گرداند تا نتیجه روی مرورگر وب برود.

برنامه ها در Application Server نصب و اجرا و نگهداری می‌شوند. بسته به اینکه چه برنامه‌ای نصب شده، در دسته‌های مربوطه قرار می‌گیرد:

1. web server
2. database application server
3. general purpose application server
4. enterprise application server و …

9. ترمینال سرور

ترمینال سرور، سرور یا دستگاهی در شبکه است که اتصال بین چند سیستم کلاینتی به یک شبکه LAN را بدون استفاده از مودم یا رابط شبکه فراهم می‌کند. مایکروسافت مفهوم ترمینال سرور را در سیستم‌عامل سروری ویندوز خود ارائه داد. سرویس‌های ترمینال یکی از بخش‌های داخلی ویندوز سرور است. با انتشار ویندوز سرور 2012 R2، سرویس‌های ترمینال به remote desktop services – RDS تغییر نام دادند.

به کمک ترمینال سرور می‌توانید برنامه‌ها و منابع را به صورت متمرکز بدون توجه به پلتفرم و مکان دستگاه کاربر هاست و منتشر کنید. اولین مزیت ترمینال سرور این است که کاربران به منابع شرکت از هر جایی و هر دستگاهی دسترسی دارند. دوم اینکه برنامه‌ها یک بار روی سرور نصب و روی همان سرور آپدیت می‌شوند. پس نیازی نیست روی هر دستگاهی در شبکه برنامه را نصب و آپدیت کرد و کاربران بدون اینکه نیاز به نصب یا آپدیت اپلیکیشن روی همه ماشین‌ها باشد، به اپلیکیشن دسترسی دارند. بدین ترتیب هزینه‌های لایسنسی نیز کاهش پیدا می‌کند.

سرویس‌های ترمینال سرور، توانایی عملکرد به عنوان اپلیکیشن سرور را دارد در نتیجه کلاینت‌های ریموت می‌توانند به آن متصل شده و Sessionها را اجرا کنند.

سرورِ ترمینال سرویس‌ها، اپلیکیشن‌ها را اجرا می‌کند و Data Responseها به کلاینت های ترمینال سرویس ها بازگردانده می‌شود. کلاینت‌ها از طریق LAN یا WAN به ترمینال سرویس‌ها دسترسی دارند.

وقتی کاربر با ریموت دسکتاپ به ویندوز سرور وصل می‌شود، از منابع سرور استفاده می‌کند. ترمینال فقط مسئول موس، کیبورد و صفحه نمایش است. هر کاربر، ترمینال سرویس‌های مجزا و مخصوص به خود را دارد. Sessionها منحصربه‌فرد هستند و روی یکدیگر تاثیری ندارند. به این ترتیب، هر کاربری که از طریق Remote desktop به ویندوز سرور متصل می‌شود، به عنوان یک ترمینال در آن سرور عمل می‌کند.

وقتی کلاینت با ترمینال سرویس‌ها متصل می‌شود، یک Terminal Services session برای او ایجاد می‌شود. سرور ترمینال سرویس تمام پردازش‌ها را مدیریت می‌کند.

کلاینت‌ها در صورت برقراری اتصال، از پهنای باند ناچیزی در شبکه استفاده می‌کنند. ترمینال سرویس‌ها در شبکه‌های WAN که پهنای باند در آن‌ها محدود است بسیار محبوب هستند. برای کاربران موبایل هم که مجبور به اجرای اپلیکیشن‌های Processor Intensive روی اتصال Dial-Up هستند هم قابل استفاده است. در این حالت، دستگاه لوکال فقط نیاز به مدیریت کنسول دارد.

RDC یا Remote Desktop Connection پروتکلی است که مدیریت ارتباطات بین کامپیوتری که سرویس‌های ترمینال را اجرا می‌کند و کامپیوتر کلاینتی که سرویس‌های ترمینال کلاینت را اجرا می‌کند را برعهده دارد. با استفاده از سرویس‌‌های ترمینالی که روی ترمینال سرور قرار دارند، می‌توان اتصال را برقرار کرد. از RDC برای به کارگیری کلاینت ترمینال سرور یا Remote Administration استفاده می‌شود. RDC به صورت پیش فرض روی ویندوز XP و ویندوز سرور 2003 و ویندوزهای پس از آن نصب است. البته می‌توانید RDC را روی ویندوزهای قدیمی‌تر از جمله ویندوز 2000، ویندوز NT، ویندوز ME، ویندوز 95 و ویندوز 95 هم نصب کنید. RDC قطعه سخت افزاری قدیمی یا نرم افزاری است که می‌تواند بدون انطباقی خاص و یا تغییری با سرویس‌های ترمینال در ویندوز XP، ویندوز 2000 و Windows NT 4 Terminal Server Edition ارتباط برقرار کند.

برای آشنایی بیشتر با ترمینال سرور، مقاله “معرفی ترمینال سرور و RDP و کاربرد های آن” را مطالعه کنید.

10. Mail سرور

رول Mail server سرویس‌های ایمیل را برای شبکه فراهم می‌کند و این کار را با فراهم کردن امکاناتی که کاربر برای ارسال و دریافت ایمیل نیاز دارد، انجام می‌دهد.

کامپیوتر کلاینت، کامپیوتری است که شما با استفاده از آن ایمیل‌های خود را دریافت و یا ارسال می‌کنید. برای مثال کامپیوتر شخصی در خانه یا کامپیوتری که در محل کارتان دارید، کلاینت محسوب می‌شوند. گوشی موبایل یا تبلتی که با استفاده از آن ایمیل‌ ارسال می‌کنید، هم نقش یک کامپیوتر کلاینت را دارد. برای اینکه کاربران بتوانند به یکدیگر ایمیل بفرستند، باید Mail Server وجود داشته باشد. وقتی Mail Server ایمیلی برای کاربری دریافت می‌کند، تا زمانی که آن کاربر خاص، آن ایمیل را از سرور بازیابی نکند، آن را برایش ذخیره می‌کند.

اگر می‌خواهید بدانید mail server چیست؟ روی لینک کلیک بزنید.

وظایف Mail Server عبارتند از:

• ذخیره اطلاعات ایمیل
• فرآیند درخواست‌های کلاینت
• دریافت ایمیل‌های ورودی از اینترنت

پروتکل‌های مبتنی بر TCP/IP در رول Mail server

وقتی سروری برای یک رول Mail server پیکربندی می‌شود، پروتکل‌های مبتنی بر TCP/IP که در ادامه آمده، نصب می‌شوند:

• زمانی که شما ایمیلی را ارسال می‌کنید، برنامه‌ای که با آن ایمیل ارسال می‌کنید، به سروری که در شبکه و یا اینترنت قرار داشته و SMTP نام دارد متصل می‌شود. پروتکل SMTP، پروتکل TCP/IP در لایه اپلیکیشن است که برای مسیریابی و انتقال ایمیل بین هاست‌های SMTP در اینترنت استفاده می‌شود. ابتدا باید IIS 6 نصب شود تا هم سرویس‌های SMTP و هم سرویس (POP3 (Post Office Protocol 3 را بتوان نصب کرد. سرویس SMTP باید نصب شود زیرا Mail server ها و Mail Client ها از این سرویس برای ارسال ایمیل استفاده می‌کنند.
• زمانی که ایمیلی را از طریق نرم افزار موجود روی کلاینت خود دانلود می‌کنید، این نرم افزار به سرور POP3 که روی شبکه قرار دارد متصل می‌شود. POP3- Mail Client ها از سرویس POP3 یا IMAP برای دریافت ایمیل استفاده می‌کنند. ویندوز سرور شامل سرویس POP3 است تا بتواند به سرویس گیرندگان، Mailbox ارائه دهد و ایمیل‌های دریافتی را مدیریت کند. سرویس POP3 به سرویس گیرندگان امکان دریافت ایمیل ازMail Server را فراهم می‌کند.

آنچه در انواع سرویس های مایکروسافت آموختیم

ویندوز سرور هنگام نصب، امکانات و ابزارهایی را روی کامپیوتر فراهم می‌کند. امکانات و عملکردهای اضافی باید روی سرور پیاده‌سازی شوند تا سرویس‌ها و قابلیت‌های مورد نیاز سازمان و کاربران آن تامین شود. در واقع، تا زمانی که این امکانات و قابلیت‌های اضافی نتوانند سرویس‌های ویژه را تامین کنند، کامپیوتر نمی‌تواند نیازهای کاربران را تامین کند.

شبکه و زیرساخت شبکه، مجموعه‌ای از مولفه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز برای اتصال دستگاه‌ها در یک سازمان و اتصال سازمان با دیگر سازمان‌ها و اینترنت است. سخت‌افزارهای فیزیکی و مولفه‌های منطقی زیرساخت شبکه باید بتوانند برخی ویژگی‌های لازم برای شبکه از جمله قابلیت اتصال، قابلیت‌های مسیریابی و سوئیچینگ، امنیت شبکه و کنترل دسترسی را تامین کنند.

در این مقاله انواع سرویس های مایکروسافت از جمله سرویس های اکتیو دایرکتوری، DNS سرور و … آشنا شدید و عملکرد هر کدام را شناختید. در صورت نیاز به خدمات شبکه می‌توانید با کارشناسان باتجربه فالنیک از طریق تماس با شماره 02154591924 در تماس باشید.