تست نفوذ چیست؟ چه انواع و مزایایی دارد و چگونه انجام می‌شود؟

شبکه‌های کامپیوتری و دارایی‌های الکترونیک به‌ویژه اگر به اینترنت وصل باشند همواره در معرض خطرند. این شبکه‌ها و دارایی‌ها گاهی ضعف‌ها و شکاف‌هایی دارند که حتی از دید نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای امنیتی رایج نیز پنهان می‌مانند. تست نفوذ، یکی از موثرترین گام‌ها برای مقابله با تهدیدهای سایبری است. با فالنیک همراه باشید.

با کلیک روی لینک می‌توانید از تمام اقدامات خدمات شبکه توسط متخصصین فالنیک مطلع شوید.

تست نفوذ چیست؟

تست نفوذپذیری یا تست نفوذ (Penetration test/Pen test) حمله سایبری شبیه‌سازی شده‌ای است که برای ارزیابی سطح امنیت یک شرکت/سازمان و کشف ضعف‌های بالقوه آن انجام می‌شود. تست نفوذ را هکرهای مجاز و باتجربه‌ای انجام می‌دهند که به آن‌ها آزمایشگر یا تستر (tester) می‌گویند. آن‌ها می‌کوشند از هر راه ممکن، از سد امنیتی شبکه‌‌‌های شرکت/سازمان بگذرند تا ضعف‌ها و رخنه‌های آن را مشخص کنند.

هدف اصلی تست نفوذ، شناسایی ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های احتمالی در سیستم‌ها و سپس بهبود امنیت آن‌ها است. تست نفوذ، فعالیتی امنیتی است که تستر امنیتی (Security Tester) برای ارزیابی امنیت سیستم کامپیوتری، شبکه یا برنامه‌ کاربردی انجام می‌دهد. در تست نفوذ، تیم امنیتی یا کارشناس امنیتی آشنا به مسائل نفوذ تلاش می‌کند به صورت فعال به سیستم یا شبکه هدف نفوذ کند. در امنیت سایبری این تلاش‌ها شامل اسکن شبکه، تست ضعف‌های موجود، استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مختلف نفوذ و سعی در به دست آوردن دسترسی غیرمجاز به منابع سیستم است. تست نفوذ معادل عبارت Penetration Testing است که pen testing هم گفته می‌شود.

با انجام تست نفوذ، می‌توان به موارد زیر دست یافت:

شناسایی آسیب‌پذیری‌ها: با انجام آزمون‌های فنی، آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های موجود در سیستم شناسایی می‌شوند. این اطلاعات به مدیران سیستم کمک می‌کند تا تدابیر امنیتی مناسب را اتخاذ کنند.

ارزیابی سطح امنیت: با تست نفوذ، سطح امنیت سیستم و شبکه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این ارزیابی می‌تواند نقاط قوت و ضعف سیستم را برجسته کند تا اصطلاحات لازم روی آن انجام شود.

تست عملکرد سیستم در مقابل حملات: تست نفوذ به ما این امکان را می‌دهد تا عملکرد سیستم در مقابل حملات و تهدیدات مختلف را بسنجیم و خط‌مشی‌های مناسب را اتخاذ کنیم.

آسیب‌پذیری چیست؟

آسیب‌پذیری به معنای نقطه ضعف در یک سیستم، شبکه، برنامه کاربردی یا دیگر مولفه‌های فناوری اطلاعات است که ممکن است توسط یک حمله‌کننده مورد سوء استفاده قرار گیرد. به طور معمول، یک آسیب‌پذیری به دلیل ضعف در طراحی، پیاده‌سازی یا پیکربندی یک سیستم به وجود می‌آید و از طریق آن، حمله‌کننده می‌تواند دسترسی غیرمجاز به اطلاعات پیدا کند، اطلاعات را تغییر دهد یا کد‌های مخرب را روی سیستم‌ها نصب کند.

آسیب‌پذیری‌ها ممکن است در سطح مختلفی از سیستم‌ها و فناوری‌ها وجود داشته باشند، از جمله سیستم‌عامل، نرم‌افزارها، شبکه‌ها، سرویس‌های وب، دیتابیس‌ها و محصولات دیگر. برخی از آسیب‌پذیری‌های معروف شامل ضعف در اعتبارسنجی ورودی‌ها، عدم صحت بررسی دسترسی، کدنویسی ضعیف، آسیب‌پذیری‌های پروتکل‌های شبکه، به‌کارگیری الگوریتم‌های رمزنگاری ضعیف و غیره هستند.

همچنین مقاله و ویدئوی فالنیک با موضوع هک چیست؟ اطلاعات کاملی در زمینه نفوذپذیری و هک شبکه به شما ارائه می دهد.

چرا تست نفوذپذیری مهم است؟

هدف اصلی تست نفوذپذیری، ارتقای امنیت سازمان/شرکت/… است. اگر سازمان مفروض از نتایج تست نفوذ، درست بهره ببرد، می‌تواند ضعف‌های خود را شناسایی و آن‌ها را رفع کند. تسترهای خبره، هکرهای مفیدی هستند که نه‌تنها مشکلات امنیتی را کشف می‌کنند، بلکه برای رفع آن‌ها توصیه‌های دقیقی ارائه می‌دهند.

انجام تست نفوذ کنشگرانه یا پیش‌دستانه (proactive) ضروری است، چون استانداردهای امنیتی به‌تنهایی هرگز تمام شکاف‌های امنیتی را کشف و رفع نمی‌کنند. نفوذگران و برنامه‌های آلاینده برای گذر از سدهای دفاعی و نیل به اهداف‌شان پیوسته راه‌های جدیدی پیدا می‌کنند. تست نفوذ یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای سازمان‌ها و شرکت‌هاست تا با کمک آن بتوانند درست واکنش نشان دهند و با پیش‌بینی حملات احتمالی، برای خنثی کردن آن‌ها آماده شوند. ضعف‌های شبکه ممکن است ناشی از نقص سیستم‌عامل، سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها، پیکربندی نادرست یا رفتار مخاطره‌آمیز کاربران نهایی باشد. تست نفوذ همچنین کارایی مکانیسم‌های دفاعی و نیز پایبندی کاربران نهایی به سیاست‌های امنیتی را اعتبارسنجی می‌کند.

انواع تست نفوذ چیست؟

تست نفوذ به سایت، به طور کلی می‌تواند شامل انواع مختلفی از تست‌ها و روش‌ها باشد. در زیر، به برخی از انواع رایج تست نفوذ به سایت اشاره می‌کنم:

1. تست نفوذ وب (Web Application Penetration Testing): تست نفوذ وب، فرآیندی است که در آن هکرهای اخلاق‌مدار با استفاده از روش‌ها و ابزارهای خاص با اطلاع مدیر وب‌سایت تلاش می‌کنند تا ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های احتمالی در یک وب‌سایت را شناسایی و به مدیر وب‌سایت گزارش دهند. هدف اصلی این تست، شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های امنیتی در برنامه‌های وب، مانند آسیب‌پذیری‌های تزریق کد SQL آسیب‌پذیری‌های XSS سرنام (Cross-Site Scripting)، آسیب‌پذیری‌های CSFR سرنام (Cross-Site Request Forgery) و سایر آسیب‌پذیری‌های مربوط به برنامه‌های وب است.  در همین ارتباط، مفهوم دیگری به نام تست نفوذ به سایت نیز وجود دارد که مجموعه اقداماتی است که در آن هکرهای کلاه سفید سعی می‌کنند از طریق آسیب‌پذیری‌های شناخته شده یا کشف نشده به سایت نفوذ کنند. تست نفوذ به سایت به منظور ارتقای سطح امنیت سایت و جلوگیری از حملات و نفوذهای غیرمجاز به سایت انجام می‌شود و در صورتی که عمل فوق را بدون اطلاعات مالک سایت انجام دهید تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرید.

تست نفوذ وب شامل مراحلی است که بی شباهت به تست شبکه نیست. این مراحل شامل جمع‌آوری اطلاعات، اسکن و تحلیل وبسایت، شناسایی آسیب‌پذیری‌ها، استفاده از ابزارها و تکنیک‌های کشف آسیب‌پذیری، تست صفحات ورود (Authentication Testing)، تست نفوذ به برنامه‌ها (Application Penetration Testing)، تست نفوذ به پایگاه داده (Database Penetration Testing) و گزارش‌دهی است.

2. تست نفوذ شبکه (Network Penetration Testing): تست نفوذ شبکه به عنوان ابزاری موثر در امنیت اطلاعات به کار می‌رود، زیرا از طریق آن می‌توان ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های شبکه‌ها را شناسایی و برطرف کرد. با انجام تست نفوذ، سازمان‌ها قادر خواهند بود تغییرات لازم در سیستم‌ها و شبکه‌ها را اعمال کنند و مانع بروز حملات غیرمنتظره شوند.

تست نفوذ شبکه مجموعه اقدامات امنیتی انجام شده توسط هکرهای اخلاق‌مدار است که با استفاده از این روش‌ها و ابزارهای خاص تلاش می‌کنند تا ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های احتمالی در یک شبکه را شناسایی و گزارش دهند.  هدف اصلی این تست، شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های شبکه مانند ضعف‌های فایروال، ضعف‌های شبکه بی‌سیم، ضعف‌های مربوط به پروتکل‌های شبکه، آسیب‌پذیری‌های شناسایی نشده و دسترسی غیرمجاز به دستگاه‌ها و سایر آسیب‌پذیری‌های مرتبط با شبکه است.

3. تست نفوذ سرور (Server Penetration Testing): در این نوع تست نفوذ، سرورهای سایت مورد بررسی قرار می‌گیرند. هدف اصلی این تست، شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های امنیتی در سرورها مانند آسیب‌پذیری‌های نفوذ به سیستم عامل، آسیب‌پذیری‌های نفوذ به سرویس‌های شبکه، پیکربندی نادرست سرور و سایر آسیب‌پذیری‌های مربوط به سرور است.

4. تست نفوذ مهندسی اجتماعی (Social Engineering Penetration Testing): در این نوع تست نفوذ، از روش‌های اجتماعی برای به دست آوردن اطلاعات حساس و دسترسی به سیستم‌ها استفاده می‌شود. مثال‌هایی از روش‌های اجتماعی شامل تحلیل، ارسال ایمیل‌های فیشینگ (Phishing), تماس تلفنی جعلی و سایر تکنیک‌های مرتبط با فریب و تلاش برای به دست آوردن اطلاعات حساس است.

5. تست نفوذ اینترنت اشیا – IoT: به بررسی و ارزیابی امنیت دستگاه‌های متصل به اینترنت در شبکه‌های اشیا متصل (IoT) می‌پردازد. با پیشرفت فناوری، دستگاه‌هایی مانند دستبندهای هوشمند، تجهیزات خانه هوشمند، دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های اتوماسیون خانگی و سایر اشیا با یکدیگر از طریق شبکه محلی و اینترنت ارتباط برقرار می‌کنند. مهم‌ترین هدف تست نفوذ اینترنت اشیا، شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف امنیتی در دستگاه‌ها و شبکه‌های IoT است. این تست به صاحبان دستگاه‌ها و متخصصان امنیت اطلاعات کمک می‌کند تا اقدامات لازم برای تقویت امنیت این دستگاه‌ها را اتخاذ کنند و خطرات امنیتی را به حداقل برسانند.

6. تست نفوذ کلود (Cloud Penetration Testing): به بررسی و ارزیابی امنیت سیستم‌ها و سرویس‌های قرار داده شده در محیط ابری می‌پردازد. تست نفوذ کلود باید توسط تیم‌های امنیتی و تخصصی با تجربه در حوزه امنیت انجام شود. آن‌ها باید با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مربوطه، سعی کنند به طور فعال به سرویس‌ها، زیرساخت‌ها و برنامه‌های کاربردی در محیط کلود حمله کنند و ضعف‌های امنیتی را شناسایی کنند. این فرایند باید با رعایت اصول اخلاقی و حقوقی انجام شود و با هماهنگی و توافق با صاحبان سرویس‌ها و سازمان‌های مربوطه صورت بگیرد.

7. تست نفوذ جعبه سفید (White Box Penetration Testing): در این فرایند ارزیابی امنیتی، بررسی امنیتی سیستم یا برنامه‌های کاربردی با دسترسی کامل و دانش کامل به کدهای منبع انجام می‌شود. تستر به کدهای منبع سیستم یا برنامه‌های کاربردی دسترسی دارد و می‌تواند تمام جزئیات عملکرد و پیاده‌سازی آن‌ها را بررسی کند. در کل، تست نفوذ جعبه سفید ابزاری قدرتمند برای بهبود امنیت سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی است.

8. تست نفوذ جعبه سیاه (Black Box Penetration Testing): فوق هکرها بدون داشتن دانش کامل در مورد سیستم یا برنامه‌های کاربردی هدف، سعی می‌کنند بر مبنای ابزارها و مهارت‌هایی که در اختیار دارند آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف امنیتی را شناسایی کرده و به بهره‌برداری از آن‌ها بپردازند. در تست نفوذ جعبه سیاه، هکر اخلاق‌مدار بدون دسترسی به کدهای منبع یا جزئیات سیستم اقدام به تست و ارزیابی امنیتی می‌کند.

9. تست نفوذ خارجی (External testing): در تست نفوذ خارجی یا اکسترنال، سدهای دفاعی در مرزهای شبکه یک سازمان، از خارج آن سازمان (مثلا از اکسترانت و اینترنت) مورد حمله واقع می‌شود. تست نفوذ خارجی، دارایی‌های الکترونیکی سازمان/شرکت را که در اینترنت رویت‌پذیر است (مثل وب‌سایت، اپلیکیشن‌‌های وب، ایمیل و سرورهای نام دامنه یا DNS) هدف می‌گیرد. تستر نفوذگر می‌کوشد از این طریق به داده‌های ارزشمند دسترسی یافته و آن‌ها را استخراج کند.

10. تست نفوذ داخلی (Internal testing): در تست نفوذ داخلی یا اینترنال، شبکه از درون سازمان مورد حمله واقع می‌شود. تستر با انجام تست نفوذ داخلی درمی‌یابد که اگر کسی از دفاع مرزی شبکه عبور کند، چه اتفاقی می‌افتد و هکرهای واقعی برای نفوذ به منابع خاص اطلاعاتی درون سازمان چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. در تست نفوذ داخلی، تستر با دور زدن فایروال و دسترسی به شبکه، حمله را از دید یک نفوذی اصطلاحا خودی شبیه‌سازی می‌کند. نفوذی‌های خودی الزاما کارکنان سازمان نیستند، بلکه ممکن است هکر با استفاده از حملات فیشینگ، هویت سازمانی کارکنان را سرقت کرده باشد.

11. تست کور (Blind testing): در تست کور، تستر نفوذگر می‌کوشد اعمال یک هکر واقعی را شبیه‌سازی کند. گروهی که تست نفوذ انجام می‌دهد، یا درباره سازمان هیچ اطلاعاتی ندارد و یا اطلاعاتش اندک است. لذا برای گردآوری داده‌های بیشتر باید کار خود را با  اطلاعاتی شروع کند که به‌صورت عمومی درباره آن سازمان منتشر شده است (مثل نام وب‌سایت شرکت، رجیستری نام دامنه و…)

12. تست کور مضاعف (Double blind testing): در تست کور مضاعف، فقط معدودی از افراد درون سازمان از انجام تست نفوذ باخبرند. معمولا پرسنل بخش امنیت و آی‌تی درباره حمله شبیه‌سازی شده، از قبل مطلع نمی‌شوند فلذا فرصت ندارند سدهای دفاعی خود را پیش از وقوع حمله تقویت کنند. تست کور مضاعف کمک می‌کند تا فرآیند‌های مانیتورینگ امنیت و شناسایی رویداد و نیز رویه‌های تشدید بحران و واکنش سازمان ارزیابی شود.  

13. تست نفوذ هدفمند (Targeted testing): به تست نفوذ هدفمند، روش چراغ روشن (lights-turned-on approach) هم می‌گویند. فعالیت‌ها و اطلاعات در تست نفوذ هدفمند بر هدف متمرکز است. در تست نفوذ هدفمند، هم گروه‌ آی‌تی و هم تسترهای نفوذگر مشارکت دارند و حرکات یکدیگر را ارزشیابی می‌کنند. لذا تست نفوذ هدفمند تمرین ارزشمندی است که سبب می‌شود گروه امنیت، اقدامات هکر را رصد کند. تست‌ هدفمند در مقایسه با تست کور، به زمان و تلاش کمتری نیاز دارد، اما معمولا به‌اندازه دیگر روش‌های تست، درباره ضعف‌های امنیتی و قابلیت‌های واکنشی سازمان تصویر جامعی ارائه نمی‌دهد.

تست نفوذ سفید چیست؟

از تست نفوذ سفید برای نفوذ به سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی استفاده می‌شود. در این نوع تست نفوذ، تسترها دسترسی کامل به جزئیات داخلی سیستم یا برنامه کاربردی را دارند. این دسترسی شامل اطلاعات کامل در مورد ساختار داخلی سیستم، کد منبع، معماری و فناوری‌های استفاده شده است. با این اطلاعات جامع، تسترها قادر به انجام آزمون نفوذ (Penetration Assessment)، تشخیص ضعف‌ها (Weakness Detection) و آسیب‌پذیری‌های موجود در سیستم‌ها هستند.

برخی از روش‌های شناسایی آسیب‌پذیری‌ها در در تست نفوذ سفید عبارتند از: بررسی کد منبع، تحلیل رفتار سیستم، شناسایی ضعف‌های طراحی و معماری، بررسی مستندات فنی و سایر فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌های کاربردی و سیستم‌های مورد بررسی باشند. با استفاده از این روش‌ها، تسترها قادرند به طور جامع و دقیق، نقاط ضعف سیستم را شناسایی و بهبود امنیت آن را تسهیل کنند.

تست نفوذ سفید چه مزایایی دارد؟

برخی از مزایای مهم تست نفوذ به شرح زیر هستند:

• قابلیت کشف آسیب‌پذیری‌های معمول و پیچیده‌تر در سطح کد منبع
• ارائه گزارش دقیق و جامع درباره آسیب‌پذیری‌ها و توصیه‌های امنیتی مرتبط
• امکان انجام تست‌های صحت و عملکرد روی برنامه‌ها و سیستم‌ها
• ارائه آموزش‌ها و راهنمایی‌های مربوط به رفع آسیب‌پذیری‌ها و بهبود امنیت سیستم

تست نفوذ سفید روشی قدرتمند برای شناسایی و رفع آسیب‌پذیری‌ها در سطح داخلی سیستم‌ها و برنامه‌ها است و به کمک آن می‌توان امنیت سیستم‌ها و شبکه‌ها را بهبود بخشید.

تست نفوذ سیاه چیست؟

تست نفوذ سیاه روش دیگری برای نفوذ به سیستم‌ها است که در نقطه مقابل تست نفوذ سفید قرار دارد و تسترها اطلاعات محدود در مورد سیستم یا برنامه کاربردی هدف دارند. در این نوع تست نفوذ، تسترها به عنوان یک حمله‌کننده خارجی و ناشناس، بدون داشتن دانش دقیق از ساختار داخلی سیستم به بررسی و آزمایش سیستم می‌پردازند.

تست نفوذ سیاه بر اساس اطلاعات عمومی و عملکرد عمومی سیستم‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف محتمل انجام می‌شود. تسترها از روش‌های متنوعی مانند اسکن پورت، بررسی نقاط ورودی و خروجی، آزمون فازی و سایر فعالیت‌های مرتبط با تست نفوذ برای ارزیابی امنیتی (Security Assessment) استفاده می‌کنند تا به تشخیص آسیب‌پذیری‌ها بپردازند.

تست نفوذ یک فرآیند پیچیده و تخصصی است و نیازمند توانمندی‌، ابزارها و دانش فنی است. اجرای تست نفوذ سیاه باید توسط متخصصان با تجربه و با کسب اجازه از صاحبان کسب و کار انجام شود. دقت کنید قبل از اجرای هرگونه تست نفوذ، لازم است مجوزهای لازم را دریافت کنید و به قوانین و مقررات مربوطه پایبند باشید.

تست نفوذ سیاه چه مزایایی دارد؟

مزایای استفاده از تست نفوذ سیاه به شرح زیر هستند:

• شبیه‌سازی بهتر حملاتی که از سوی حمله‌کنندگان خارجی انجام می‌شوند.
• شناسایی آسیب‌پذیری‌هایی که ممکن است در دسترس عموم مردم قرار داشته باشند.
• بررسی میزان پاسخ‌گویی و عملکرد سیستم‌ها در حالت حمله
• شناسایی ضعف‌های مربوط به تنظیمات امنیتی و مدیریت سیستم

تست نفوذ سیاه روشی موثر برای شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف در سطح خارجی سیستم یا یک برنامه کاربردی است. با استفاده از این روش، می‌توان امنیت سیستم‌ها را بهبود بخشید و تدابیر لازم را برای محافظت از سیستم‌ها اتخاذ کرد.

تست نفوذ شبکه چگونه انجام می‌شود؟

تست نفوذ شبکه می‌تواند با شیوه‌های دستی یا خودکار انجام شود. با انجام این تست سرورها، اندپوینت‌ها، اپلیکیشن‌های وب، شبکه‌های بی‌سیم، تجهیزات شبکه، تجهیزات موبایل و دیگر نقاط مستعد آسیب، نظام‌مند ارزیابی می‌شوند. گاهی وقتی تسترهای نفوذگر با استفاده از برخی ضعف‌ها به سیستمی نفوذ می‌کنند، از طریق همان ضعف‌ها به مجوزهای امنیتی سطح بالاتری دست می‌یابند. در این‌صورت، نفوذ تسترها در شبکه‌ عمیق‌تر می‌شود و آن‌ها می‌توانند به دیگر منابع داخلی نیز حمله کنند. تسترها با این کار، عمق ضعف‌ها را مشخص می‌کنند و نشان می‌دهند که اگر یک حمله واقعی اتفاق بیافتد، تبهکاران سایبری تا کجا ممکن است پیش‌روی کنند.

نتیجه تست نفوذ معمولا به مدیران آی‌تی و مدیران شبکه ارائه می‌شود تا آن‌ها براساس این یافته‌ها اقدامات لازم را صورت دهند. هدف از تست نفوذ، سنجش امکان سوء‌استفاده از سیستم‌ها یا کاربران نهایی و ارزیابی تبعات آن بر منابع و سازوکارهای شرکت/سازمان است.  

مزایای تست نفوذ شبکه

شاید بتوان گفت مهم‌ترین مزیت تست نفوذ شبکه، کشف ضعف‌های شبکه است و دیگر مزایای تست نفوذ شبکه را می‌توان ذیل همین مزیت تعریف کرد، از جمله:

1. تست نفوذ، ریسک‌های امنیتی را شناسایی و اولویت‌بندی می‌کند

تست نفوذ، توان‌مندی شرکت/سازمان در محافظت از شبکه‌ها، اپلیکیشن‌ها، اند‌پوینت‌ها و کاربرانش را در برابر حملات خارجی و داخلی ارزیابی می‌کند. همچنین نشان می‌دهد که کدام ضعف‌ها خطرناک‌ترند و لذا سازمان/شرکت می‌تواند اولویت‌های امنیتی خود را بسته به نتایج تست نفوذ تعیین کند.

1. مدیریت هوشمندانه ضعف‌ها

تست نفوذ درباره تهدیدهای امنیتی واقعی و قابل بهره‌برداری، اطلاعات دقیقی ارائه می‌دهد. با انجام تست نفوذ، پیش از هکرهای واقعی مطلع می‌شوید که کدام ضعف‌ها حساس‌تر و کدام‌ها کم‌اهمیت‌ترند و کدام‌ها اشتباها ضعف تلقی می‌شدند (false positive). با کمک چنین اطلاعاتی می‌توانید تغییرها و ترمیم‌ها را هوشمندانه‌تر اولویت‌بندی کنید. این اطلاعات همچنین کمک‌تان می‌کند هرجا را که لازم است وصله‌گذاری کنید و منابع امنیتی را به‌شیوه موثرتری تخصیص دهید تا هرگاه و هرجا که بیشتر مورد نیاز بودند، در دسترس‌ باشند.

• اتخاذ رویکرد امنیتی پیش‌دستانه

این روزها هیچ راه‌کاری نیست که بتواند در برابر تمام حمله‌ها و نفوذها بایستد. لذا شرکت‌ها و سازمان‌ها باید مکانیسم‌ها و ابزارهای امنیتی و دفاعی مختلف مثل رمزنگاری، ضدویروس‌ها، راه‌کارهای امنیت اطلاعات و مدیریت رویداد (SIEM) و برنامه‌های شناسایی و مدیریت دسترسی (IAM) و… را در کنار هم به خدمت بگیرند. اما حتی با این ابزارهای امنیتی ضروری نیز کشف و رفع همه ضعف‌ها در محیط آی‌تی، کار سختی است. تست نفوذ، با اتخاذ رویکردی پیش‌دستانه و کشف ضعف‌ها به شرکت/سازمان‌ نشان می‌دهد که چه ترمیم‌هایی لازم است و آیا لایه‌های امنیتی دیگری نیز باید اضافه شود یا نه.

• تایید برنامه‌های امنیتی و کشف نقاط قوت

تست نفوذ شبکه، فقط ضعف‌های امنیتی را کشف نمی‌کند، بلکه نقاط قوت شبکه را نیز نشان می‌دهد. لذا اگر نسبت به محیط (شبکه، دارایی‌های الکترونیک و…) دید جامعی نداشته باشید، ممکن است هنگام اعمال تغییرات امنیتی به‌اشتباه چیزی را که واقعا مضر نبود حذف کنید. تست نفوذ به شما می‌گوید که کدام سیاست‌های امنیتی‌تان موثرتر بوده‌اند و چه ابزارهایی بازده بیشتری داشته‌اند. وقتی این موارد را دانستید، نگاه‌تان وسیع‌تر می‌شود و می‌توانید در تخصیص منابع امنیتی هوشمندانه‌تر عمل کنید تا هرجا و هرگاه که بیشتر موردنیازند، در دسترس باشند.

• تست نفوذ، اعتماد به نفس‌تان را در اتخاذ راهبرد امنیتی افزایش می‌دهد

تا وقتی که وضعیت امنیت محیط سایبری‌تان را ارزیابی نکرده‌اید، چگونه می‌توانید از کارآمدی آن مطمئن باشید؟ با انجام تست‌ نفوذ و ارزیابی منظم زیرساخت‌ها و تیم امنیتی‌تان، دیگر درباره نحوه وقوع حمله سایبری و واکنش‌تان در برابر آن، نگران نخواهیدبود، زیرا خودتان پیش از هکرها حمله عامدانه و کنترل شده‌ای را تجربه کرده‌اید و می‌دانید که چگونه باید آماده شوید تا سازمان‌تان در صورت وقوع حمله واقعی، بی‌سلاح و بی‌دفاع نباشد.

مراحل تست نفوذ شبکه

تست نفوذ فرآیند گسترده‌ای است که چندین مرحله دارد. مراحل تست نفوذ شبکه چنین است:

1. برنامه‌ریزی و آمادگی

پیش از آغاز تست نفوذ شبکه، تسترها و کلاینت‌ها باید درباره هدف تست هماهنگ شوند تا ارزیابی‌ها درست باشد. آن‌ها باید بدانند که چه نوع تست‌هایی انجام می‌شود، چه کسانی باید از اجرای تست نفوذ آگاه باشند، اطلاعات و سطح دسترسی تسترها برای شروع کار چه‌اندازه باید باشد، و دیگر جزییات مهمی که به موفقیت یک تست کمک می‌کند.

2. کشف

در مرحله کشف، گروه‌های نفوذگر درباره هدف‌شان اکتشاف‌های مختلفی صورت می‌دهند. مثلا در بعد فنی، دست‌یابی به اطلاعاتی نظیر آدرس‌های آی‌پی، سبب می‌شود تسترها درباره فایروال‌ها و دیگر اتصالات شبکه نیز اطلاعات جدیدی به دست آورند. در بعد شخصی نیز داده‌هایی نظیر نام‌ها، عناوین شغلی و آدرس‌های ایمیل گاهی برای نفوذگران ارزش زیادی دارد.   

3. اقدام برای نفوذ

پس از آن‌که تسترهای نفوذگر درباره هدف‌شان اطلاعاتی به دست آوردند، می‌توانند نفوذ به محیط و استفاده از ضعف‌های امنیتی را آغاز کنند و نشان دهند که تا کجا می‌توانند پیش بروند.

4. تحلیل و گزارش‌دهی

تسترهای نفوذگر گزارشی تهیه می‌کنند که در آن جزییات مربوط به همه مراحل نفوذ ذکر شده است. آن‌ها در گزارش خود مشخص می‌کنند که برای نفوذ موفق به سیستم از چه چیزهایی استفاده کرده‌اند و کدام ضعف‌های امنیتی کشف شده است. دیگر اطلاعات مربوطه و نیز توصیه‌های‌ تسترها برای رفع ضعف‌های کشف شده نیز در گزارش درج می‌‌شود.  

5. پاک‌سازی و رفع ضعف

تسترهای نفوذگر نباید هیچ ردی از خود به جای بگذارند. آن‌ها از همان راهی که برای نفوذ به سیستم‌ها در پیش گرفته‌ بودند بازمی‌گردند و هر ردپایی را که طی تست نفوذ به‌جای مانده بود، پاک می‌کنند. در غیر این‌صورت، ممکن است در آینده هکرهای واقعی از همان ردپاها برای نفوذ به شبکه بهره ببرند. شرکت/سازمان می‌تواند ترمیم‌ شبکه و دیگر دارایی‌های الکترونیکی را از همین‌جا آغاز کند و حفره‌های زیرساخت‌ امنیتی خود را ببندد.

6. تست مجدد

بهترین راه برای اطمینان از این‌که آیا رفع‌عیب‌های سازمان موثر واقع شده است یا نه، انجام یک تست نفوذ دیگر است. ضمنا، محیط‌های آی‌تی و روش‌های به کار رفته برای حمله به آن‌ها پیوسته رو به تکاملند، لذا بعید نیست پس از تست نفوذ مجدد، ضعف‌های جدیدی کشف شوند.

تست نفوذ دستی یا خودکار

تست نفوذ می‌تواند دستی یا خودکار انجام شود. در تست نفوذ دستی، خبره‌های امنیت شخصا مواردی را که لازم است ارزیابی می‌کنند. اما در تست نفوذ خودکار از ابزارها و نرم‌افزارهای تست نفوذ استفاده می‌شود. طبیعتا تست نفوذ دستی و خودکار، هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارد. مثلا شاید در برخی شرایط خاص، تست دستی مطمئن‌تر باشد و ترجیح داده شود. اما در کل، تست نفوذ خودکار در مقایسه با تست نفوذ دستی سریع‌تر است. با استفاده از ابزارهای تست خودکار می‌توان تست‌های نفوذ را مستمرا و بدون دخالت نیروی انسانی انجام داد. ابزارهای تست خودکار سریع‌ترند و معمولا نتایج بهتری ارائه می‌دهند.

ابزارهای تست نفوذ چیست؟

تست نفوذ از ابزارهای مختلفی برای شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و اجرای حملات استفاده می‌کند. برخی از ابزارهای معروف در حوزه تست نفوذ به شرح زیر هستند:

Nmap: ابزار اسکن پورت قدرتمندی است که برای شناسایی پورت‌های باز و آسیب‌پذیری‌های احتمالی در یک سیستم استفاده می‌شود.

Burp Suite: ابزار کامل تست نفوذ و بررسی امنیت برنامه‌های وب است. این ابزار قابلیت‌هایی مانند اسکن ورودی و خروجی، تزریق و حملات چندسکویی مثل XSS و CSRF را فراهم می‌کند.

Metasploit Framework: پلتفرم معروفی برای تست نفوذ است که شامل مجموعه ابزارها، آسیب‌پذیری‌ها و ماژول‌های حمله است. این ابزار قدرتمند به تسترها امکان تست و بررسی آسیب‌پذیری‌ها و اجرای حملات را می‌دهد.

Nessus: ابزار اسکن آسیب‌پذیری است که با استفاده از طیف گسترده‌ای از تست‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های احتمالی را در شبکه و سیستم‌ها شناسایی می‌کند.

OWASP ZAP: ابزار تست نفوذ وب متن‌باز است که قابلیت‌هایی مانند اسکن ورودی، تزریق کد، بررسی آسیب‌پذیری‌های برتر شناسایی شده توسط سازمان OWASP، مخفف (Open Web Application Security Project) و غیره را دارد.

Wireshark: ابزار تحلیل ترافیک شبکه است که به تسترها امکان بررسی و ثبت ترافیک شبکه و تجزیه و تحلیل آن را می‌دهد. این ابزار می‌تواند در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و تهدیدات امنیتی مرتبط با ترافیک شبکه مفید باشد.

Hydra: ابزار حملات ورودی تست نفوذ است که برای تست و شناسایی رمزهای عبور ضعیف و حملات جست‌وجوی فراگیر (Brute Force) به سیستم‌ها و سرویس‌ها استفاده می‌شود.

ابزارهای تست نفوذ چه قابلیت‌هایی در اختیار کارشناسان امنیتی قرار می‌دهند؟

ابزارهای تست نفوذ مزایای مختلفی در اختیار تسترها و متخصصان امنیت اطلاعات قرار می‌دهند. برخی از قابلیت‌های کاربردی که این ابزارها در اختیار کارشناسان قرار می‌دهند به شرح زیر است:

1. شناسایی آسیب‌پذیری‌ها: ابزارهای تست نفوذ به تسترها کمک می‌کنند آسیب‌پذیری‌های موجود در سیستم‌ها و برنامه‌ها را شناسایی کنند. این آسیب‌پذیری‌ها می‌توانند شامل ضعف‌های امنیتی در نرم‌افزار، تنظیمات نادرست سرور، آسیب‌پذیری‌های شبکه و غیره باشند.
2. اجرای حملات: ابزارهای تست نفوذ به تسترها امکان اجرای حملات و تست رفتار سیستم در مقابل آن‌ها را می‌دهند.
3. ارزیابی امنیت: با استفاده از ابزارهای تست نفوذ، تسترها می‌توانند امنیت سیستم‌ها و برنامه‌ها را به طور جامع ارزیابی کنند. این ارزیابی شامل شناسایی آسیب‌پذیری‌ها، تشریح ریسک‌ها، ارائه توصیه‌های امنیتی و برطرف کردن مشکلات است.
4. افزایش امنیت: استفاده از ابزارهای تست نفوذ به تیم‌های امنیتی و توسعه‌دهندگان کمک می‌کند آسیب‌پذیری‌ها را شناسایی کرده و اقدامات امنیتی لازم را انجام دهند. این رویکرد باعث افزایش سطح امنیت سیستم‌ها و کاهش ریسک‌های احتمالی می‌شود.
5. صرفه‌جویی در زمان و هزینه: استفاده از ابزارهای تست نفوذ می‌تواند به تسترها کمک کند تا به صورت خودکار و به صورت مکرر تست‌های امنیتی را اجرا کنند که باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ها می‌شود.
6. پشتیبانی از استانداردها: برخی از ابزارهای تست نفوذ از استانداردهای امنیتی مانندOWASP  و CVE مخفف (Common Vulnerabilities and Exposures) پشتیبانی می‌کنند. این استانداردها به تسترها کمک می‌کنند به روش‌های استاندارد و معتبرتری در تست نفوذ پایبند باشند.

روش‌های تست نفوذ شبکه

برای انجام تست نفوذ روش‌های مختلفی می‌توان به کار برد که انتخاب آن‌ها به اهداف یک شرکت/سازمان بستگی دارد. برخی از روش‌های تست نفوذ چنین است:

تست نفوذ خارجی (External testing)

در تست نفوذ خارجی یا اکسترنال، سدهای دفاعی در مرزهای شبکه یک سازمان، از خارج آن سازمان (مثلا از اکسترانت و اینترنت) مورد حمله واقع می‌شود. تست نفوذ خارجی، دارایی‌های الکترونیکی سازمان/شرکت را که در اینترنت رویت‌پذیر است (مثل وب‌سایت، اپلیکیشن‌‌های وب، ایمیل و سرورهای نام دامنه یا DNS) هدف می‌گیرد. تستر نفوذگر می‌کوشد از این طریق به داده‌های ارزشمند دسترسی یافته و آن‌ها را استخراج کند.

تست نفوذ داخلی (Internal testing)

در تست نفوذ داخلی یا اینترنال، شبکه از درون سازمان مورد حمله واقع می‌شود. تستر با انجام تست نفوذ داخلی درمی‌یابد که اگر کسی از دفاع مرزی شبکه عبور کند، چه اتفاقی می‌افتد و هکرهای واقعی برای نفوذ به منابع خاص اطلاعاتی درون سازمان چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. در تست نفوذ داخلی، تستر با دور زدن فایروال و دسترسی به شبکه، حمله را از دید یک نفوذی اصطلاحا خودی شبیه‌سازی می‌کند. نفوذی‌های خودی الزاما کارکنان سازمان نیستند، بلکه ممکن است هکر با استفاده از حملات فیشینگ، هویت سازمانی کارکنان را سرقت کرده باشد.

تست کور (Blind testing)

در تست کور، تستر نفوذگر می‌کوشد اعمال یک هکر واقعی را شبیه‌سازی کند. گروهی که تست نفوذ انجام می‌دهد، یا درباره سازمان هیچ اطلاعاتی ندارد و یا اطلاعاتش اندک است. لذا برای گردآوری داده‌های بیشتر باید کار خود را با  اطلاعاتی شروع کند که به‌صورت عمومی درباره آن سازمان منتشر شده است (مثل نام وب‌سایت شرکت، رجیستری نام دامنه و….).

تست کور مضاعف (Double blind testing)

در تست کور مضاعف، فقط معدودی از افراد درون سازمان از انجام تست نفوذ باخبرند. معمولا پرسنل بخش امنیت و آی‌تی درباره حمله شبیه‌سازی شده، از قبل مطلع نمی‌شوند فلذا فرصت ندارند سدهای دفاعی خود را پیش از وقوع حمله تقویت کنند. تست کور مضاعف کمک می‌کند تا فرآیند‌های مانیتورینگ امنیت و شناسایی رویداد و نیز رویه‌های تشدید بحران و واکنش سازمان ارزیابی شود.  

تست نفوذ هدفمند (Targeted testing)

به تست نفوذ هدفمند، روش چراغ روشن (lights-turned-on approach) هم می‌گویند. فعالیت‌ها و اطلاعات در تست نفوذ هدفمند بر هدف متمرکز است. در تست نفوذ هدفمند، هم گروه‌ آی‌تی و هم تسترهای نفوذگر مشارکت دارند و حرکات یکدیگر را ارزشیابی می‌کنند. لذا تست نفوذ هدفمند تمرین ارزشمندی است که سبب می‌شود گروه امنیت، اقدامات هکر را رصد کند. تست‌ هدفمند در مقایسه با تست کور، به زمان و تلاش کمتری نیاز دارد، اما معمولا به‌اندازه دیگر روش‌های تست، درباره ضعف‌های امنیتی و قابلیت‌های واکنشی سازمان تصویر جامعی ارائه نمی‌دهد.

برای استفاده از خدمات مشاوره و راه اندازی شبکه با متخصصین فالنیک مشورت کنید.