شکار تهدیدات چیست؟ بررسی مفهوم Threat Hunting به زبان ساده

شکار تهدیدات (Threat Hunting) یکی از فرآیندهای حیاتی در خدمات امنیت شبکه است که به شناسایی و رفع تهدیدات ناشناخته در سیستم‌های سازمانی کمک می‌کند. برخلاف رویکردهای سنتی که منتظر وقوع حمله می‌مانند، شکار تهدیدات به صورت فعالانه به دنبال ردیابی نشانه‌های نفوذ می‌رود. ترکیب این راهکار با خدمات پشتیبانی شبکه تضمین می‌کند که شبکه‌ها نه تنها پایدار، بلکه ایمن نیز باقی بمانند.

ارائه خدمات امنیت شبکه توسط بهترین‌ها

متخصصان ما با اجرای بیش از 9 هزار پروژه موفق IT و به پشتوانه سه دهه تجربه در ارائه تجهیزات و خدمات شبکه، امنیت شبکه شما را به بهترین نحو تامین می‌کنند. همین حالا با ما تماس بگیرید و ضمن استفاده از مشاوره رایگان متخصصان ما، شبکه‌ی خود را به دژی غیر قابل نفوذ تبدیل کنید.

خدمات امنیت شبکهمشاوره فوری

منظور از شکار تهدیدات چیست؟

شکار تهدیدات (Threat Hunting) فرآیندی فعال و پیشگیرانه در حوزه امنیت سایبری بوده که هدف آن شناسایی تهدیدات ناشناخته و جلوگیری از حملات پیش از وقوع آنهاست. برخلاف روش‌های سنتی که بر واکنش به حوادث امنیتی پس از وقوع تمرکز دارند، شکار تهدیدات رویکردی پویا و تحلیلی دارد و از ابزارها، تکنیک‌ها و تخصص انسانی برای یافتن نشانه‌های مشکوک یا فعالیت‌های غیرمعمول در شبکه استفاده می‌کند.

چنین فرآیندی معمولا توسط تحلیلگران امنیتی انجام می‌شود که به دنبال الگوهای رفتاری غیرعادی یا نشانه‌های خطر (Indicators of Compromise – IoC) هستند که ممکن است از دید سامانه‌های خودکار مانند آنتی‌ویروس‌ها و فایروال‌ها پنهان بمانند.

در صورتی که به راه‌های افزایش امنیت شبکه علاقه دارید، مطالعه مقاله راهکارهای تامین امنیت شبکه را پیشنهاد می‌کنیم.

بررسی انواع Threat Hunting

شکار تهدیدات (Threat Hunting) به روش‌های مختلفی برای شناسایی تهدیدات در شبکه دسته‌بندی می‌شود که هر کدام با توجه به نوع داده‌ها و تکنیک‌های به‌کاررفته، اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند. این رویکردها شامل شکار مبتنی بر فرضیه، شکار مبتنی بر شاخص‌های نفوذ و شکار مبتنی بر رفتار هستند. در ادامه هر یک از این روش‌ها را به تفصیل بررسی می‌کنیم.

شکار مبتنی بر فرضیه (Hypothesis-Driven Hunting)

این روش بر اساس فرضیه‌هایی است که تحلیلگران با استفاده از دانش خود درباره تهدیدات و الگوهای حمله ایجاد می‌کنند. فرضیه‌ها معمولا بر اساس اطلاعات گذشته، رفتار مهاجمان یا گزارش‌های امنیتی شکل می‌گیرند. در این رویکرد، شکارچی تهدید تلاش می‌کند تا با بررسی داده‌های موجود در شبکه و تحلیل لاگ‌ها، فرضیه‌های خود را تأیید یا رد کند. به عنوان مثال فرضیه‌ای ممکن است بیان کند که مهاجمان از پروتکل RDP برای دسترسی غیرمجاز به شبکه استفاده کرده‌اند. ابزارهای مانیتورینگ و تحلیل ترافیک شبکه در این نوع شکار نقش مهمی دارند.

شکار مبتنی بر شاخص‌های نفوذ (IoC-Driven Hunting)

این نوع شکار بر اساس نشانه‌های نفوذ (Indicators of Compromise – IoC) انجام می‌شود. IoCها شامل شواهدی از فعالیت‌های مخرب در سیستم مانند آدرس‌های IP مشکوک، فایل‌های آلوده یا تغییرات غیرمجاز در تنظیمات سیستم هستند. تحلیلگران امنیتی از این شاخص‌ها برای جستجوی ردپای مهاجمان و شناسایی نقاط نفوذ استفاده می‌کنند. این روش زمانی مفید است که اطلاعاتی درباره حمله قبلی یا رفتار شناخته‌شده یک بدافزار وجود داشته باشد و شکارچی به دنبال تطبیق آن با داده‌های فعلی شبکه باشد.

شکار مبتنی بر رفتار (Behavioral Hunting)

این رویکرد به جای تمرکز بر شاخص‌های خاص، به تحلیل الگوهای رفتاری کاربران، سیستم‌ها و نرم‌افزارها در شبکه می‌پردازد. هدف این روش شناسایی رفتارهای غیرعادی بوده که ممکن است نشانه فعالیت‌های مخرب باشند. برای مثال، کاربری که به‌طور ناگهانی به فایل‌هایی دسترسی پیدا می‌کند که قبلا به آن‌ها نیازی نداشته، ممکن است نشانه‌ای از نفوذ مهاجمان باشد. این روش به تحلیل پیشرفته و ابزارهای یادگیری ماشین نیاز دارد تا بتواند رفتارهای مشکوک را از رفتارهای طبیعی تفکیک کند.

هر یک از انواع بالا، بسته به نیاز سازمان و سطح پیچیدگی تهدیدات، می‌توانند به‌صورت جداگانه یا ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. شکار تهدیدات زمانی مؤثر است که به درستی بر اساس نوع تهدیدات و زیرساخت‌های امنیتی سازمان طراحی و اجرا شود.

مراحل شکار تهدیدات (Threat Hunting)

شکار تهدیدات فرآیندی گام‌به‌گام و ساختاریافته است که تحلیلگران امنیتی از آن برای شناسایی تهدیدات ناشناخته و مقابله با آن‌ها استفاده می‌کنند. مراحل این فرآیند شامل موارد زیر می‌شود.

تعریف فرضیه (Hypothesis Creation)

شکار تهدیدات با ایجاد فرضیه امنیتی آغاز می‌شود. این فرضیه مبتنی بر داده‌های گذشته، تهدیدات رایج و تحلیل الگوهای رفتاری است. به‌عنوان مثال، فرضیه‌ای ممکن است بیان کند که یک بدافزار مخفی در شبکه فعالیت دارد که سیستم‌های امنیتی فعلی قادر به شناسایی آن نیستند. هدف از این مرحله تعیین جهت تحقیق و شناسایی نقاط احتمالی ضعف در شبکه است.

جمع‌آوری داده‌ها (Data Collection)

در این مرحله، داده‌های لازم برای بررسی فرضیه جمع‌آوری می‌شوند. داده‌ها شامل لاگ‌های سرورها، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS)، ترافیک شبکه و اطلاعات مربوط به فعالیت‌های کاربران هستند. ابزارهایی مانند SIEM و تجزیه‌وتحلیل بسته‌های شبکه (Packet Analysis) به شکارچیان تهدید کمک می‌کنند تا اطلاعات موردنیاز را از بخش‌های مختلف شبکه استخراج کنند.

تحلیل داده‌ها (Data Analysis)

اطلاعات جمع‌آوری‌شده در این مرحله به‌صورت دقیق تحلیل می‌شوند. تحلیلگران به دنبال الگوهای رفتاری غیرعادی، نشانه‌های نفوذ (IoC) و رفتارهای مشکوک در داده‌ها هستند. برای مثال، فعالیت کاربری که به‌طور ناگهانی حجم زیادی از داده را به آدرس IP ناشناسی ارسال می‌کند، می‌تواند نشانه تهدید باشد. این مرحله نیازمند استفاده از ابزارهای تحلیل پیشرفته مانند یادگیری ماشین یا داده‌کاوی برای کشف تهدیدات پنهان است.

شناسایی و اعتبارسنجی تهدید (Threat Detection and Validation)

در این گام، یافته‌های مرحله تحلیل بررسی می‌شوند تا مشخص شود آیا واقعا تهدید امنیتی وجود دارد یا خیر. تحلیلگران به دنبال تطبیق یافته‌ها با الگوهای حملات شناخته‌شده هستند. همچنین، اعتبارسنجی نشانه‌ها انجام می‌شود تا از گزارش‌های اشتباه (False Positives) جلوگیری شود. هدف این مرحله تایید وجود تهدید و تعیین شدت و تاثیر آن بر شبکه است.

پاسخ به تهدیدات (Threat Response)

پس از شناسایی تهدید، اقدامات لازم برای حذف یا کاهش آن انجام می‌شود. این اقدامات شامل جداسازی سیستم آلوده از شبکه، حذف بدافزارها با ابزارهای امنیتی یا اعمال تغییرات در تنظیمات امنیتی است. بروزرسانی سیستم‌ها و اعمال وصله‌های امنیتی نیز بخشی از این مرحله به‌شمار می‌روند تا از تکرار تهدیدات مشابه جلوگیری شود.

بازبینی و بهبود مستمر (Review and Continuous Improvement)

آخرین مرحله شکار تهدیدات شامل مستندسازی یافته‌ها و اقدامات انجام‌شده است. تحلیلگران با بررسی فرآیند، نقاط ضعف را شناسایی کرده و راهکارهایی برای بهبود امنیت ارائه می‌دهند. همچنین این اطلاعات به‌عنوان مرجعی برای شکار تهدیدات آینده مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث تقویت خدمات امنیت شبکه سازمان می‌شوند.

معرفی ابزارهای کلیدی برای انجام شکار تهدیدات (Threat Hunting)

برای شکار تهدیدات (Threat Hunting)، تحلیلگران امنیت سایبری به ابزارهای متنوع و قدرتمندی نیاز دارند که امکان شناسایی تهدیدات پنهان، تحلیل عمیق داده‌ها و پاسخ سریع به حملات را فراهم کنند. این ابزارها بر جمع‌آوری اطلاعات، نظارت بر شبکه و نقاط انتهایی و شناسایی رفتارهای غیرعادی تمرکز دارند.

SIEM (Security Information and Event Management)

ابزارهای SIEM از مهم‌ترین ابزارهای امنیتی هستند که اطلاعات مربوط به لاگ‌ها و رویدادهای امنیتی را از منابع مختلف مانند سرورها، دستگاه‌های امنیتی و شبکه جمع‌آوری می‌کنند. این ابزارها داده‌ها را به‌صورت متمرکز ذخیره و تحلیل می‌کنند و به شناسایی الگوهای مشکوک و تهدیدات پنهان کمک می‌کنند. به عنوان مثال، SIEM می‌تواند رفتارهای غیرعادی مانند تلاش‌های مکرر برای ورود به حساب‌های کاربری را شناسایی و هشدارهایی را برای بررسی دقیق‌تر ایجاد کند. ابزارهایی مانند Splunk، IBM QRadar و LogRhythm از پیشرفته‌ترین ابزارهای SIEM محسوب می‌شوند.

EDR (Endpoint Detection and Response)

ابزارهای EDR برای نظارت و تحلیل نقاط انتهایی شبکه طراحی شده‌اند. این نقاط شامل دستگاه‌های کاربری مانند لپ‌تاپ‌ها، دسکتاپ‌ها و سرورها می‌شوند. این ابزارها رفتارهای کاربران و فرآیندهای در حال اجرا را نظارت می‌کنند و در صورت شناسایی فعالیت‌های غیرمعمول یا مخرب، به تیم امنیت هشدار می‌دهند. برای مثال، اگر فایل ناشناخته‌ای به‌طور مکرر روی دستگاه کاربری اجرا شود، EDR می‌تواند آن را مسدود کرده و گزارش کاملی ارائه دهد. ابزارهایی مانند CrowdStrike Falcon، Carbon Black و Microsoft Defender for Endpoint در این زمینه شناخته‌شده هستند. در مقاله EDR چیست؟ با راهکارهای پیشرفته شناسایی و پاسخ به حملات سایبری آشنا می‌شوید.

MDR (Managed detection and response)

MDR یک سرویس امنیت سایبری است که به‌صورت لحظه‌ای تهدیدات را نظارت، شناسایی و به آن‌ها پاسخ می‌دهد. این سرویس با ترکیب فناوری‌های پیشرفته و تحلیل کارشناسان، به شکار فعال تهدیدات، واکنش سریع حوادث و رفع تهدیدات کمک می‌کند.

این سرویس از ترکیب ابزارهای امنیتی پیشرفته (مثل SIEM، EDR، XDR) و متخصصان امنیت برای نظارت، تحلیل، شکار تهدیدات و پاسخگویی به حملات سایبری استفاده می‌کند. به عبارتی، MDR یک راهکار مدیریت‌شده است که شامل ابزار، فناوری و نیروی انسانی متخصص می‌شود.

ابزارهای Threat Intelligence

ابزارهای هوش تهدیدات، اطلاعات ارزشمندی درباره حملات شناخته‌شده، الگوهای تهدید و منابع مهاجمان ارائه می‌دهند. این اطلاعات به تحلیلگران کمک می‌کنند تا تهدیدات را پیش‌بینی و روش‌های مقابله با آن‌ها را پیش از وقوع حمله طراحی کنند. پلتفرم‌هایی مانند Recorded Future و ThreatConnect در این حوزه کاربرد فراوانی دارند و اطلاعاتی درباره IPهای مشکوک، بدافزارهای رایج و آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده ارائه می‌دهند.

ابزارهای تحلیل لاگ و داده

این ابزارها به تحلیلگران امکان می‌دهند تا حجم وسیعی از داده‌ها و لاگ‌های شبکه را بررسی و رفتارهای مشکوک را شناسایی کنند. چنین ابزارهایی معمولا از تکنیک‌های داده‌کاوی و الگوریتم‌های پیشرفته برای تحلیل داده‌ها استفاده می‌کنند. ابزارهایی مانند Elastic Stack و Graylog در این دسته قرار می‌گیرند و قابلیت سفارشی‌سازی و تحلیل در لحظه داده‌ها را فراهم می‌کنند.

استفاده ترکیبی از ابزارهای یادشده، به تحلیلگران امنیتی کمک می‌کند تا با دید جامع‌تری به مقابله با تهدیدات پرداخته و از امنیت زیرساخت‌های سازمانی اطمینان حاصل کنند.

مزایای Threat Hunting چیست؟

همانطور که پیش‌تر گفتیم، شکار تهدیدات (Threat Hunting) رویکردی پیشگیرانه در امنیت سایبری است که سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا تهدیدات ناشناخته و پنهان را قبل از اینکه آسیب جدی ایجاد کنند، شناسایی و مهار کنند. این روش مزایای متعددی برای بهبود امنیت شبکه و کاهش خطرات سایبری دارد که از جمله آنها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• افزایش کشف تهدیدات پیشرفته،  شناسایی تهدیدات ناشناخته و حملات پیچیده که از دید ابزارهای امنیتی سنتی پنهان می‌مانند.
• بهبود پاسخ‌دهی به حوادث امنیتی، کاهش زمان شناسایی و واکنش به تهدیدات، در نتیجه کاهش خسارات و هزینه‌های ناشی از حملات.
• تقویت زیرساخت‌های امنیتی، شناسایی و برطرف کردن نقاط ضعف در سیستم‌ها و فرآیندهای امنیتی.
• افزایش هوشیاری و آمادگی امنیتی، کمک به سازمان‌ها برای داشتن رویکردی پیشگیرانه و فعال در برابر تهدیدات سایبری.
• کاهش تأثیر حملات سایبری، جلوگیری از گسترش تهدیدات و کاهش خسارت‌های ناشی از حملات پیشرفته.
• بهبود سیاست‌های امنیتی، استفاده از داده‌ها و تحلیل‌های شکار تهدیدات برای ارتقای مداوم راهکارهای امنیتی سازمان.
• مزیت رقابتی در امنیت سایبری، کمک به سازمان‌ها برای مقابله با مهاجمان پیچیده و ایجاد یک چارچوب امنیتی مقاوم‌تر.

تفاوت بین Threat Hunting و Threat Intelligence

Threat Hunting و Threat Intelligence دو مفهوم کلیدی در امنیت سایبری هستند که اگرچه مکمل یکدیگرند، اما تفاوت‌های مهمی در اهداف، فرآیندها و کاربردهای آن‌ها وجود دارد. شکار تهدیدات (Threat Hunting) رویکردی فعال و مبتنی بر کشف است که تمرکز آن بر شناسایی تهدیدات ناشناخته یا پنهان در شبکه است. این فرآیند به کمک تحلیل انسانی و ابزارهای پیشرفته انجام می‌شود و اغلب برای یافتن رفتارهای غیرعادی یا نفوذهایی که توسط سیستم‌های خودکار شناسایی نمی‌شوند، به‌کار می‌رود. به عبارت دیگر، شکار تهدید سایبری به دنبال کشف تهدیداتی است که هنوز هیچ نشانه مشخصی از آن‌ها وجود ندارد.

Threat Hunting بر عملیات کشف تهدیدات موجود در لحظه تأکید دارد، در حالی که Threat Intelligence ابزارهایی را فراهم می‌کند که تحلیلگران بتوانند از داده‌ها برای پیشگیری از تهدیدات آینده بهره ببرند.

در مقابل، هوش تهدیدات (Threat Intelligence) مجموعه‌ای از اطلاعات ساختاریافته و تحلیل‌شده در مورد تهدیدات امنیتی است که از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شوند. این اطلاعات به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا تهدیدات فعلی و آینده را پیش‌بینی کرده و آمادگی لازم را برای مقابله با آن‌ها داشته باشند. برخلاف شکار تهدیدات که تمرکز آن بر واکنش فوری به تهدیدات کشف‌شده است، هوش تهدیدات بیشتر به تحلیل و برنامه‌ریزی بلندمدت اختصاص دارد.

به طور خلاصه، Threat Hunting بر عملیات کشف تهدیدات موجود در لحظه تأکید دارد، در حالی که Threat Intelligence ابزارهایی را فراهم می‌کند که تحلیلگران بتوانند از داده‌ها برای پیشگیری از تهدیدات آینده بهره ببرند. این دو رویکرد در کنار یکدیگر، ستون‌های اصلی استراتژی‌های امنیت سایبری پیشرفته را تشکیل می‌دهند.

نگاه پایانی به مهم‌ترین نکات Threat Hunting چیست؟

شکار تهدیدات (Threat Hunting) یکی از روش‌های کلیدی و پیشرفته در امنیت سایبری است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با اتخاذ رویکردی فعال، تهدیدات پنهان و پیچیده را شناسایی و مهار کنند. این فرآیند با بهره‌گیری از ابزارهای تخصصی، تحلیل انسانی و استفاده از اطلاعات تهدیدات، به بهبود امنیت شبکه و جلوگیری از حملات سایبری کمک می‌کند. با اجرای مداوم و مؤثر چنین روشی، سازمان‌ها می‌توانند ضعف‌های امنیتی خود را شناسایی کرده و آمادگی بهتری برای مقابله با تهدیدات مدرن داشته باشند.

سوال های متداول در مورد شکار تهدید سایبری

آیا Threat Hunting تنها برای سازمان‌های بزرگ ضروری است؟
خیر، تمامی سازمان‌ها صرف‌نظر از اندازه، در معرض تهدیدات سایبری قرار دارند. Threat Hunting به هر سازمانی کمک می‌کند تا تهدیدات ناشناخته را کشف کرده و امنیت خود را ارتقا دهد.

چه مهارت‌هایی برای انجام Threat Hunting مورد نیاز است؟
تحلیلگران شکار تهدیدات باید مهارت‌هایی در تحلیل داده‌ها، شناسایی رفتارهای مشکوک، آشنایی با ابزارهای امنیتی مانند SIEM و دانش عمیق درباره روش‌های حملات سایبری داشته باشند.چگونه می‌توان فرآیند Threat Hunting را در یک سازمان شروع کرد؟
شروع چنین فرآیندی شامل ایجاد تیم شکار تهدیدات، استفاده از ابزارهای مناسب (مانند SIEM و EDR) و تعریف فرضیه‌ها و سناریوهای تهدیدات احتمالی برای شناسایی و تحلیل دقیق‌تر است.

پشتیبانی شبکه فوری توسط متخصصان فالنیک ایران اچ پی

با خدمات پشتیبانی شبکه متخصصان فالنیک، می‌توانید از بروز مشکلات شبکه پیشگیری کرده یا مشکلات را بلافاصله برطرف کنید تا هرگز توقف کسب‌وکارتان را تجربه نکنید. برای ثبت سفارش یا دریافت مشاوره، کلیک کنید:

درخواست پشتیبانی شبکهمشاوره فوری