رمزارزها روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کنند و بسیاری به دنبال سرمایه گذاری روی رمز ارزها هستند. در این مقاله می‌خواهیم بلاک چین را به زبان ساده بررسی کنیم و ویدئوی جذابی در این زمینه خواهید دید. همچنین می‌بینیم زنجیره بلاکی چیست، چگونه کار میکند، کاربرد بلاک چین چیست، چه مزایا و معایبی دارد. با فالنیک همراه باشید.
- بلاک چین چیست به زبان ساده
- block chain چیست؟
- تاریخچه بلاک چین
- ساختار بلاک چین
- بلاک چین چگونه کار میکند؟
- بلاک چین کیف پول چیست؟
- کاربرد بلاک چین
- فناوری بلاک چین سعی دارد چه چیزی را از بین ببرد
- بلاک چین اتریوم
بلاک چین چیست به زبان ساده
بلاک چین یکی از مهم‌ترین فناوری‌هایی عصر حاضر است که پس از هوش مصنوعی انقلاب بزرگی در دنیای فناوری به وجود آورد. فناوری بلاک چین یا همان زنجیره بلوکی کاربردهای فراوانی دارد که مهم‌ترین کاربرد آن در حوزه رمزارزها است. کاربران می‌توانند به شکل مستقیم و بدون آن‌که نیازی به ثبت جزییات تراکنش در مراکزی نظیر بانک‌ها داشته باشند اقدام به خرید یا فروش رمزارزها بر بستر زنجیره بلوکی کنند یا از طریق این زیرساخت خدمات یا محصولات موردنیاز را خریداری کنند. بلاک چین به کاربران این قابلیت را می‌دهد تا مبادله را بدون نیاز به وجود یک مرجع داوری مرکزی انجام دهند و به این دلیل جذاب است که امکان انجام مبادلات امن، سریع و ارزان را فراهم میکند.
در ادامه ویدئوی بلاک چین چیست به زبان ساده را مشاهده می‌کنید.
block chain چیست؟
فناوری بلاک چین به یک بانک اطلاعاتی شامل فهرستی از سوابق تراکنش‌هایی که دائما رشد می‌کنند و بر تعداد آن‌ها اضافه می‌شود اشاره دارد. به این سوابق در اصطلاح تخصصی بلاک (Block) می‌گویند که از طریق الگوریتم‌های رمزنگار ایمن شده و به یکدیگر متصل می‌شوند. پس بلاک چیست؟ به مجموعه تراکنش‌هایی که به یک شبکه زنجیره بلوکی اضافه می‌شوند و اطلاعاتی در ارتباط با تراکنش فعلی و قبلی را در خود جای داده‌اند بلاک گفته می‌شود.
بلوک‌ها متشکل از زنجیره‌ای از نودها هستند که بر مبنای توپولوژی نظیر به نظیر به یکدیگر متصل می‌شوند. به مکانی که این بلوک‌ها در آن ذخیره‌سازی می‌شوند دفتر کل دیجیتال (Digital Ledger) می‌گویند که تاریخچه دارایی‌های دیجیتال را از طریق مکانیزم غیر متمرکزساز و هش شده ثبت میکند. این‌کار باعث می‌شود تا بلوک‌هایی تغییرناپذیر و قابل استناد ایجاد شوند.
پس بلاک چین یا زنجیره بلوکی فهرستی مرتبط و متصل از بلوک‌ها است که این بلوک‌ها خود به گروهی از تراکنش‌ها اشاره دارند که بر مبنای توپولوژی خاصی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. در زنجیره بلوکی تمامی جزییات مربوط به تراکنش‌ها در یک بانک اطلاعاتی به شکل خاصی ذخیره‌سازی می‌شوند تا امکان ردیابی جزییات تراکنش‌ها به سادگی امکان‌پذیر نباشد و هویت افرادی که اقدام به خرید یا فروش تراکنش‌ها می‌کنند ناشناس باقی بماند.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای زنجیره بلوکی در هماهنگ بودن اطلاعات است. داده‌هایی که قرار است به زنجیره بلوکی وارد شوند با داده‌هایی که از قبل روی زنجیره بلوکی قرار گرفته‌اند در تناقض نیستند و متصل به یکدیگرند درست همانند حلقه‌های یک زنجیر که مرتبط با هم هستند. همین مسئله باعث می‌شود تا اصل پایداری (Consistent) در زنجیره بلوکی کاملا صدق کند.
تاریخچه بلاک چین
در حالی که بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که مفهوم بلاک چین ارتباط مستقیمی با ساتوشی ناکاموتو خالق بیت‌کوین دارد، اما واقعیت این است که بیشتر مفاهیم و چارچوب‌های زیربنایی این فناوری قدمتی طولانی دارند. نزدیک به چند دهه است که مفاهیمی مثل رمزنگاری، محاسبات آماری و فرمول‌های ریاضی در دنیای تجارت و اقتصاد به اشکال مختلف استفاده می‌شوند.
اولین بار، فردی به‌نام David Chaum در دهه 80 میلادی موفق شد زیرساخت یا پروتکلی شبیه به بلاک چین را بر پایه یک الگوریتم RSA توسعه دهد. در ادامه آقای دیوید چائوم مقاله خود را تحت عنوانComputer Systems Established, Maintained, and Trusted by Mutually Suspicious Groups برای کنفرانس امنیت در حوزه بانک‌داری ارسال کرد و به این صورت بود که سنگ‌بنای این فناوری در دهه 80 میلادی شکل گرفت.
در ابتدا فناوری زنجیره بلوکی بر مبنای مفهوم پیاده‌سازی یک معماری متمرکز (Centralization) پدید آمد، به‌طوری که یک مرکز یا سازمان خاص توانایی کنترل و نظارت بر تراکنش‌ها را داشته باشد. با گذشت زمان این مفهوم دست‌خوش تغییراتی شد و زنجیره بلوکی به مفهوم سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DOA) متمایل شد.
ساختار بلاک چین
فناوری زنجیره بلاکی تضمین میکند که ترتیب تراکنش‌ها بر مبنای قرارگیری آن‌ها در گروه‌هایی که بلوک نامیده می‌شود در شبکه ذخیره می‌شوند. در این روش، هر بلوک مقدار مشخصی از تراکنش‌ها را ذخیره‌سازی میکند که مرتبط با بلوک قبلی است و به این شکل، زنجیره‌ای از بلوک‌ها ایجاد می‌شود. بر مبنای این معماری، بلوک‌ها نه تنها در قالب یک زنجیره به یکدیگر متصل هستند، بلکه به شکل لحظه‌ای به اطلاعات بلاک قبلی دسترسی دارند.
در معماری بلاک چین، فرض بر این است که تراکنش‌هایی که در یک بلوک هستند، همزمان به سرانجام رسیده‌اند و تراکنش‌هایی که هنوز در بلوکی قرار نگرفته‌اند، تأیید نشده‌اند. در این حالت، هر گره قادر است تراکنش‌ها را در یک بلوک گروه‌بندی و آن‌را به شبکه ارسال کند و پیشنهاد بدهد، اطلاعات بعدی قرار است در چه بلوکی ذخیره‌سازی شود. در این حالت هر بلوک برای آن‌که بتواند به بلاک چین اضافه شود باید به یک فرمول ریاضی که از طریق تابع hash معکوس‌ناپذیر ایجاد شده است، پاسخ درستی دهد.
تنها راه برای پاسخ‌گویی درست به این مسئله، حدس زدن اعداد تصادفی است که با محتوای بلوک قبلی ترکیب شده و یک نتیجه تعریف شده را تولید می‌کنند. در حالت ایزوله، یک کامپیوتر عادی به یک سال زمان نیاز دارد تا آن عدد تصادفی را به درستی حدس بزند، اما چون در زنجیره بلوکی و زیرمجموعه‌هایی مثل بیت کوین مجموعه‌ای از گره‌های مختلف حضور دارند، عدد تصادفی در حدود 10 دقیقه حل می‌شود و گرهی که مسئله را حل کرده قادر است بلوک بعدی در شبکه را پیدا کرده، آن‌را به کل شبکه ارسال کرده و تراکنش خود را با موفقیت به ثبت برساند.
بلاک چین چگونه کار میکند؟
بلاک چین را می‌توان به صورت سیستمی تعریف کرد که به گروهی از کامپیوترهای متصل به یکدیگر امکان نگهداری از یک دفتر کل امن و به‌روز را می‌دهد. فناوری بلاک چین به شکلی طراحی شده که ضریب اطمینان زیادی دارد، زیرا در کدنویسی آن از توابع ریاضی خاصی استفاده شده که امکان هک کردن آن‌را کاملا مشکل میکند. برای آن‌که بتوان تراکنش‌هایی روی بلاک چین انجام داد، ابتدا باید کیف پولی را تهیه کنید.
کیف پول بلاک چین، یک کیف پول دیجیتال است که به مصرف‌کننده قابلیت ذخیره‌سازی و مدیریت رمزارزهایی مثل بیت‌کوین، اتریوم و نمونه‌های مشابه را می‌دهد.
بلاک چین کیف پول چیست؟
در ساده‌ترین تعریف کیف پول برنامه‌ای است که امکان ذخیره و مبادله رمزارزهایی مثل بیت‌کوین را فراهم میکند. این کیف‌های دیجیتالی به مصرف‌کننده اجازه می‌دهند به شکل ایمن به انتقال رمزارز بپردازند و برای انجام فعالیت‌هایی همچون خریدهای اینترنتی یا تبدیل رمزارز به واحد پولی یک کشور از آن‌ها استفاده کنید.
با توجه به این‌که تنها مالک کیف پول باید بتواند از آن استفاده کند، کیف‌های پول از طریق روش‌ها و الگوریتم‌های رمزنگاری خاصی حفاظت می‌شوند و از جفت کلیدهای یکتا و مرتبط به هم به این منظور استفاده می‌شود.
یکی از این کلیدها، کلید خصوصی و دیگری کلید عمومی است. اگر پیامی از طریق کلید عمومی خاصی رمزنگاری شود، در این حالت تنها مالک کلید خصوصی قادر به رمزگشایی و مشاهده آن است. در نقطه مقابل، اگر پیامی با استفاده از یک کلید خصوصی رمزنگاری شود، تنها کلید عمومی مرتبط قادر به رمزگشایی و استفاده از آن است.
به‌طور مثال، وقتی آلیس در نظر دارد بر پایه فناوری زنجیره بلوکی رمزارزی را برای باب ارسال کند باید پیام رمزنگاری‌شده را به وسیله رمز خصوصی کیف پول خود برای او ارسال کند. به همین ترتیب آلیس می‌تواند از کیف پول خود خرج کند، زیرا تنها کسی است که کلید لازم برای باز کردن کیف پول خودش را دارد. هر گره در شبکه می‌تواند با رمزگشایی پیام، درخواست تراکنش با کلید عمومی کیف پول آلیس را بررسی کند که آیا درخواست تراکنش از سوی آلیس صادر شده است یا خیر.
هنگامی‌که آلیس از طریق کلید خصوصی کیف پول خود، پیام درخواست تراکنش را رمزنگاری میکند یک امضای دیجیتال ایجاد میکند که از طریق کامپیوترهای شبکه بلاک چین برای بررسی دوباره منبع و تأیید اعتبار تراکنش استفاده می‌شود. این امضا، یک رشته متنی ترکیبی از درخواست تراکنش و کلید خصوصی آلیس است و نمی‌توان از آن برای تراکنش‌های دیگر استفاده کرد. در این روش اگر یک کاراکتر این متن تغییر کند، امضای دیجیتال درخواست تراکنش تغییر پیدا میکند و امکان انجام تراکنش یا تغییر درخواست‌های تراکنش وجود نخواهد داشت.
کیف‌های پول بلاک چین توسط شرکت‌های مختلفی و بر مبنای زیرساخت زنجیره بلوکی ساخته می‌شوند.
کاربرد بلاک چین
فناوری بلاک چین این پتانسیل را دارد تا برخی از مشکلات رایج موجود در صنایع مختلف را برطرف کند. همین موضوع باعث شده تا سازمان‌ها و صنایع مختلفی روی این فناوری سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام دهند. گزارشی که مجمع جهانی اقتصاد سال 2020 میلادی منتشر کرد نشان داد که شرکت‌های بزرگ بیش از یک میلیارد و 400 میلیون دلار بین سال‌های 2013 تا 2016 روی این فناوری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و انتظار می‌رود تا چند سال آینده بازار این فناوری از چند ده میلیارد دلار عبور کند. مهم‌ترین عاملی که باعث شده این فناوری با استقبال شرکت‌ها روبرو شود به کاربرد آن در حوزه‌های مختلف باز می‌گردد.
برخی از حوزه‌های مهمی که بلاک چین نقش تاثیرگذاری در آن‌ها خواهد داشت عبارتند از:
صنعت گردشگری: در این صنعت زنجیره بلوکی می‌تواند به مسافران اجازه دهد شناسه یکتای مسافرتی تایید شده‌ای را روی زیرساخت‌های زنجیره بلوکی ذخیره کنند تا به جای مدارک هویتی به هتل‌ها و مراکز توریستی از این اطلاعات استفاده کنند. به‌طوری که امکان پرداخت هزینه‌ها از طریق بلاک چین فراهم شود.
صنعت بیمه: هنگامی که خودروسازان و خریداران خودرو، وضعیت مربوط به خودرو خود را از طریق بلاک چین برای شرکت‌های بیمه‌گر ارسال کنند، هزینه‌های بیمه کاهش پیدا کرده و فرایند حسابرسی به شکل دقیق‌تری انجام می‌شود. این مسئله به ویژه در زمان بروز تصادفات روند رسیدگی را کوتاه‌تر و ارایه گزارش‌ها را شفاف‌تر میکند.
صنعت بهداشت و درمان: بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌توانند سوابق پزشکی الکترونیکی بیماران را روی بلاک چین ذخیره‌سازی کنند و همواره به اطلاعات به‌روز و دقیقی دسترسی داشته باشند. مزیتی که روش فوق نسبت به نمونه‌های سنتی دارد این است که بیماران نیازی ندارند تا سوابق را همراه خود به مراکز درمانی ببرند و امکان سرقت یا دستکاری سوابق پزشکی از طریق حمله‌های هکری نیز کاهش پیدا میکند.
زنجیره تأمین: یکی از مهم‌ترین کاربردهای زنجیره بلوکی در ارتباط با زنجیره تامین است، به‌طوری که شرکت‌ها می‌توانند از طریق به‌کارگیری دفتر کل توزیع شده برای ردیابی وضعیت حمل‌ونقل، تحویل‌ها و دریافت اطلاعات لحظه‌ای درباره کالاها استفاده کنند. این مسئله مانع به سرقت رفتن محصولات یا جابه‌جایی آن‌ها می‌شود.
از کاربردهای مهم دیگر زنجیره بلوکی در حوزه‌های مختلف باید به صنعت کشاورزی، حقوقی، خدمات دولتی، انرژی، خرده فروشی، آموزش و نمونه‌های دیگر اشاره کرد.
فناوری بلاک چین سعی دارد چه چیزی را از بین ببرد
یکی از مهم‌ترین صنایعی که ممکن است به واسطه فراگیر شدن فناوری زنجیره بلوکی و به ویژه رمزارزها با چالش جدی روبرو شود، صنعت بانک‌داری است. با توجه به این‌که کاربران زنجیره بلوکی و به ویژه رمزارزها برای خرید یا تبدیل رمزارزها نیازی به بانک‌ها ندارند و تمامی فعالیت‌های خود را از طریق صرافی‌ها انجام می‌دهند، با فراگیر شدن این حوزه، از مشتریان بانک‌ها به مرور کم می‌شود. فراموش نکنید که رمزارزها محصور در موقعیت‌های جغرافیایی یک کشور نیستند و به کاربران امکان انجام معاملاتی در مقیاس جهانی را می‌دهند.
دومین چالش مهمی که فناوری زنجیره بلوکی به وجود می‌آورد، پیچیده کردن فرآیند شناسایی پول‌شویی و مجرمان است. وزارت دادگستری ایالات متحده در این زمینه می‌گوید: «هر فناوری انتقال پولی که امکان شناسایی مبدا و مقصد و نوع تراکنش انجام شده در آن فراهم نباشد یا به سختی امکان‌پذیر باشد، مورد توجه مجرمان قرار دارد.» امروزه نزدیک به 90 درصد معاملات و خرید و فروش‌هایی که در دارک وب انجام می‌شود بر پایه رمزارزها و کانال‌هایی است که امکان ردیابی آن‌ها سخت است. علاوه بر این، هنگامی که هکرها بتواننند از طریق آسیب‌‌پذیری‌های نرم‌افزاری کنترل شبکه یا به عبارت دقیق‌تر معدنی را در حوزه رمزارزها به دست آورند، به راحتی قادر به ساخت قراردادهای هوشمند و شبکه‌های جدیدی هستند که امکان فریب کاربران و سرقت رمزارزهای آن‌ها را فراهم میکند. با این توصیف مشاهده می‌کنیم که زنجیره بلوکی با تمام مزایایی که دارد در برخی از حوزه‌ها مشکل‌آفرین است.
بلاک چین اتریوم
اتریوم پس از بیت‌کوین دومین رمزارز موردتوجه کاربران است که همانند بیت‌کوین نوسان قیمت زیادی دارد و دومین رمزارز گران‌قیمت در بازار است که بر پایه فناوری بلاک چین ساخته شده است.
بلاک چین اتریوم به توسعه‌دهندگان توانایی طراحی و توسعه برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز (Dapps)، قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و سایر برنامه‌های پر کاربرد حوزه مالی را می‌دهد. در زیرساخت بلاک چین اتریوم برنامه‌ها زیر نظر هیچ سازمانی نیستند و معاملات روی این زیرساخت بدون وابستگی به موسسات مالی انجام می‌شود.
زیرساخت بلاک چین اتریوم به این دلیل محبوب است که توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون نیاز به ساخت بلاک چین جدید از طریق شبکه اتریوم ارزهای دیجیتال مستقلی که توکن (Token) نام دارند را ایجاد می‌کنند. تا قبل از سال 2013 میلادی که این زیرساخت پدید نیامده بود، توسعه‌دهندگان بلاک چین مجبور بودند برای ساخت ارز دیجیتال خود از ابتدا یک بلاک چین جدید و منفرد ایجاد کنند، اما امروزه بلاک چین اتریوم پذیرای هزاران توکنی است که ERC-20 نام دارند.
برای دانلود فایل pdf بلاک چین چیست روی لینک زیر کلیک کنید:
