آداپتور فیبر نوری چیست و چه انواعی دارد؟

آداپتور فیبر نوری یکی از تجهیزات مهم در راه اندازی شبکه فیبر نوری است که اندازه کوچک یا قیمت نسبتا ارزان‌شان، چیزی از اهمیت آن‌ها در شبکه فیبر نوری کم نمی‌کند. در این مطلب فالنیک با انواع آداپتور فیبر نوری آشنا می‌شویم. با فالنیک همراه باشید.

آداپتور فیبر نوری چیست؟

آداپتور فیبر نوری که به نام‌های کپلر فیبر یا آداپتور فیبر هم شناخته می‌شود تجهیزاتی هستند که برای اتصال کابل‌های فیبرنوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه آداپتورها در مدل‌ها و اشکال مختلفی ارائه می‌شوند اما عمکلرد نهایی آن‌ها معمولا یکسان است. وظیفه اصلی آداپتور فیبر نوری، اتصال کابل‌های فیبرنوری و برقراری ارتباط همزمان بین دستگاه‌های مختلف است. انتخاب آداپتور فیبر نوری به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از آن‌ها نوع کابل است.

انواع پولیش در کانکتورهای فیبر نوری

برای اتصال بهتر و ارتقا کیفیت شبکه فیبر نوری، آداپتورهای فیبر نوری در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام از آن‌ها برای کانکتورهای خاصی مناسب هستند. این گستردگی در نوع اتصالات و تجهیزات باعث انعطاف‌پذیری بیشتر شبکه فیبر نوری شده و قابلیت به کارگیری از این شبکه را بالاتر برده است.
برای اینکه اتصال فیبر نوری به بهترین شکل ممکن انجام شود، باید سَری فیبر نوری را به شکل دقیقی صیقل داد. در اصطلاح فنی به این صیقل دادن، پولیش گفته می‌شود و به میزان دقتی که در پولیش وجود دارد، Ferrule می‌گویند. به طور کلی اصلی‌ترین تفاوت در انواع مختلف کانکتورها، در فرول آن‌هاست. انواع مختلفی از پولیش در کانکتورهای فیبر نوری وجود دارد که شامل موارد زیر است:

1. Flat-Surface
2. PC (سرنام Physical Contact)
3. UPC (سرنام Ultra Physical Contact)
4. APC (سرنام Angled Physical contact)

• Flat-Surface
  همانطور که در تصویر می‌بینید، پولیش این کانکتورها به صورت کاملا مسطح است. به دلیل سطح صاف این نوع کانکتورها، در زمان اتصال مقداری هوا بین دو سطح وجود داشت که به انعکاس بازگشتی در حد 4 درصد منجر می‌شد. به همین دلیل تکنولوژی PC ایجاد شد.
• PC (سرنام Physical Contact)
  مشکلات فنی کانکتورهای Flat موجب پیدایش کانکتورهای PC شد. قسمت نوک این کانکتورها کمی محدب است تا هوایی که در نوع پولیش Flat بن دو سطح قرار می‌گرفت، از بین برود. همین امر موجب شد که میزان انعکاس بازگشتی که در نوع Flat -14 دسیبل بود، در نوع PC به -40 دسیبل کاهش پیدا کند.

اما دلیل پیدایش صیقل UPC و APC چیست؟ گفتیم که به میزان دقت پولیش، فرول گفته می‌شود. از آن‌جا که قطر هسته‌ی فیبر نوری در کانکتورهای سینگل مود بسیار نازک است (در حد 9میکرومتر) اهمیت فرول در این کانکتورها بسیار زیاد است؛ چرا که وقتی یک کانکتور به انتهای یک فیبر نوری متصل می‌شود، پدیده انعکاس نوری یا به اصطلاح تلفات نوری رخ می‌دهد. یعنی نور، از مسیر خود منحرف شده و نه تنها در سیگنال ارسالی اختلال ایجاد می‌شود بلکه گاهی حتی به منبع بازتاب نور، برمی‌گردد و به آن آسیب می‌زند. برای کاهش این پدیده، کانکتورهای فیبر نوری سینگل مود به دو روش UPC و APC نیز صیقل داده می‌شوند.
گاهی برای معرفی بهتر کانکتورهای مختلفPC ، UPC و APC می‌توان از رنگ این کانکتورها استفاده کرد. مثلا رنگ کِرم، برای معرفی کانکتور فیبرنوری PC، رنگ آبی برای معرفی کانکتورهای UPCو رنگ سبز برای معرفی کانکتورهایAPC مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع آداپتور فیبر نوری

آداپتورها در سه نوع تک (simplex)، دوگانه (duplex) یا گاهی اوقات چهارگانه (quad) عرضه می‌شوند. می‌توان آداپتورهای فیبر نوری را به دسته‌های مختلف با کانکتورهای متفاوت دسته‌بندی کرد. مانند آداپتور فیبر نوری با کانکتور همسان (مثل آداپتور فیبر نوری lc-lc) یا آداپتور فیبر نوری با کانکتورهای ناهمسان یا هیبریدی (مثل آداپتور فیبر نوری fc-lc).
از رابط‌های مختلفی که در آداپتورهای فیبر نوری به کار می‌روند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• fc
• sc
• st
• lc
• mtrj
• mpo
• e2000

آداپتور فیبر نوری سینگل مود

آداپتورهای فیبر نوری سینگل مود، برای کابل‌های فیبر نوری سینگل مود مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل‌ها تنها قادرند یک سیگنال را در یک زمان خاص ارسال کنند، به همین دلیل، سینگل مود یا تک حالته نام دارند. این کانکتورها در موارد زیر کاربرد دارند:
• مراکز داده و دیتاسنتر
• شبکه‌های وسیع WAN
• ATM
• شبکه‌های FTTH
• شبکه های محلی LAN
• شبکه‌های پردازش داده
آداپتور فیبر نوری سینگل مود انواع مختلفی دارد که رایج‌ترین آن‌ها موارد زیر است:
• آداپتور فیبر نوری سینگل مود fc
• آداپتور فیبر نوری سینگل مودlc
• آداپتور فیبر نوری سینگل مود sc
طبق قانون فرول می‌توان آداپتورهای سینگل مود را در موقعیت‌های بسیار حتی در کابل‌های مولتی مود استفاده کرد اما عکس این قضیه ممکن نیست چرا که در سیگنال ارسال اختلال ایجاد می‌شود.

آداپتور فیبر نوری مالتی مود

مانند آداپتورهای فیبر نوری سینگل مود، در نوع مالتی مود هم دسته‌های متفاوتی وجود دارد. نظیر:
• آداپتور فیبر نوری مالتی مودfc
• آداپتور فیبر نوری مالتی مودlc
• آداپتور فیبر نوری مالتی مودsc
از این آداپتورها در کابل‌های فیبر نوری مولتی مود یا چند حالته استفاده می‌شود که قابلیت ارسال چند سیگنال در یک زمان را دارا هستند. مزیت این کابل‌ها سرعت بالا و نقطه ضعف‌شان کارکردِ صرف در فواصل کوتاه است.

1.آداپتور فیبر نوری lsh (e2000)

این آداپتورها برای کانکتورهای PC (Physical Contact) و APC (Angled Physical Contact) طراحی شده‌اند که در ادامه مطلب معرفی خواهند شد. کلاه محافظ یکپارچه LSH مانع ورود گرد و غبار می‌شود و هرگونه انتشار نور لیزر را حذف می‌کند. آداپتور LSH با کانکتورهای E2000TM سازگار است و ابعاد نوع سینگل آن، مانند آداپتور نوع SC است. این آداپتورها در دو نوع سینگل مود و مولتی مود عرضه می‌شوند.

2. آداپتور فیبر نوری fc

آداپتور فیبر نوری fc به منظور افزایش قابلیت تلفیق پذیری و ارتقا عملکرد optic طراحی و تولید می‌شوند و برای اتصالات PC و APC مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ساخت این نوع آداپتور از یک غلاف فلزی و یک سَری سرامیکی استفاده شده است و به دلیل کیفیت ساخت بالای آن، می‌تواند عملکرد optic را حفظ و پایداری مکانیکی را تضمین کند.

3. آداپتور فیبر نوری sc

آداپتورفیبر نوری sc با هدف ارتقای عملکرد optic طراحی و تولید می‌شوند. این آداپتورها در اتصالات PC و APC مورد استفاده قرار می‌گیرند و در دو نوع simplex و duplex عرضه می‌شوند . در ساخت آداپتور فیبر نوری sc معمولا از پلاستیک و فلز استفاده می‌شود. نکته جالب در مورد این آداپتورها  امکان تجهیز آن‌ها به یک شاتر محافظ است تا انتشارات خطرناک لیزر در سیستم‌های نوری با قدرت بالا را حذف کند.

4. آداپتور فیبر نوری lc

طراحی LC که یک طراحی نوآورانه است، فناوری SFF را ارائه می‌دهد؛ یعنی فرم‌فاکتور کوچک به اندازه نصف استانداردهای فعلی و ویژگی‌های ساده که تعریف جدیدی از کاربرپسند بودن را عرضه می‌کند و ظرفیت کانکتور فیبر نوری را افزایش می‌دهد. آداپتور فیبر نوری lc با هدف عملکرد پایدار optic و قابلیت تلفیق طراحی شده است. LC Duplex در برش استاندارد SC قرار می‌گیرد و دارای مکانیزم جک و یک قفل ماژولار است. این آداپتورها در سه نوع Duplex و simplex و Quad عرضه می‌شوند.

5. آداپتور فیبر نوری st

آداپتور فیبر نوری st برای کانکتورهای PC ارائه می‌شوند. این آداپتورها معمولا در دو نوع فلزی و پلاستیکی ساخته می‌شوند و دارای یک قفل با ساختار محکم هستند تا پایداری اتصال را تضمین کنند. به دلیل کیفیت ساخت بالا، این آداپتورها می‌توانند عملکرد optic و مکانیکی خوب و دراز مدت را ارائه دهند. در ساخت این آداپتورها، معمولا از یک پوشش سرامیکی یا مسی استفاده می‌شود و بدنه‌ای فلزی یا پلاستیکی دارند. آداپتور فیبر نوری st در دو نوع simplex و duplex عرضه می‌شوند.

6. آداپتور فیبر نوری mu

سیستم اتصال فیبر نوری با چگالی بالا یا همان MU راه حل جدیدی برای شبکه‌های مخابراتی با کارایی بالا ارائه می‌دهد. آداپتور فیبر نوری mu حداقل نصف اندازه آداپتور فیبر نوری sc استاندارد است. این سایز، می‌تواند دو برابر تراکم پورت را ارائه دهد، اما تمام عملکرد اتصال دهنده‌های فیبر نوری سنتی را هم حفظ کند. سیستم mu شامل طیف کاملی از مولتی مود و سینگل مود است.

7. آداپتور فیبر نوری mt-rj

نوع رابط MT-RJ با هدف قالب‌گیری دقیق و فن‌آوری حلقه‌های مولتی فیبر طراحی شده است. از مزایای این آداپتور نصب آسان‌تر و قیمت ارزان‌تر است. آداپتورهای MT-RJ نصف اندازه آداپتورهای SC دوپلکس هستند با این حال فضایی مشابه کانکتورهای rj-45 را در پچ پنل‌ها اشغال می‌کنند و ظرفیت زیرساخت‌های شبکه موجود را تا دو برابر افزایش می‌دهند.

8. آداپتور فیبر نوری sma

 آداپتورفیبر نوری sma به طور ویژه برای برنامه‌های ارتباط داده مولتی مود طراحی شده‌اند. آداپتورهای SMA کاملاً با سخت افزار SMA موجود سازگار هستند.

9. آداپتور فیبر نوری mtp

این آداپتورها اتصال سریع را برای حداکثر 24 فیبر نوری فراهم می‌کنند. آداپتور فیبر نوری mtp برای اتصال کانکتورهای مولتی فیبر MTP/MPO مناسب است. آداپتور فیبر نوری mtp در نسخه‌های استاندارد Footprint و SC Footprint عرضه می‌شوند.

10. آداپتور فیبر نوری din

آداپتور فیبر نوری din از یک سرآستین (Sleeve) تراز با دقت بسیار بالا و محفظه برنجی با روکش نیکل برای عملکرد و دوام بیشتر استفاده می‌کنند. این آداپتورها با Sleeveهای تقسیم شده سرامیکی عرضه می‌شوند.

11. آداپتور فیبر نوری برهنه (bare)

با استفاده از آداپتور فیبر نوری bare می‌توانید به سادگی فیبر خود را جدا کرده، شکاف دهید و آن را در آداپتور فیبر نوری برهنه قرار دهید.

این آداپتورها دارای الیاف پوشانده شده 125 میکرومتری با افت ورودی کمتر از 1 دسی بل هستند.

12. آداپتور فیبر برهنه bfaf

آداپتور BFAF سری جدید ابداعی آداپتورهای فیبر برهنه را معرفی می‌کند و به گونه‌ای طراحی شده که برای اتصال موقت فیبرهای unterminated برای برآورده کردن الزامات تست، خدمات و ارتباطات استفاده شود. این آداپتورها معمولا با کانکتورهای fc و sc عرضه می‌شوند.

13. آداپتور فیبر نوری هیبرید

همانطور که از اسم‌شان پیداست، آداپتورهای هایبرید برای اتصال دو آداپتور به هم طراحی شده‌اند. این نوع آداپتورها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. آداپتور فیبر نوری هیبرید female to female
2. آداپتور فیبر نوری هیبرید male to female
3. آداپتور فیبر نوری هیبرید Female to Female

در این نوع آداپتور، هر دو طرف ورودی برای دو آداپتور متفاوت طراحی شده است. در شکل زیر یک آداپتور هایبرید lc به sc ماده به ماده مشاهده می‌کنید.

• آداپتور فیبر نوری هایبرید Male to Female

این آداپتورها می‌توانند دو نوع آداپتور متفاوت از نظر نری/ مادگی را به یکدیگر متصل کنند. شکل زیر یک آداپتور فیبر نوری هایبرید است که آداپتور lc ماده را به یک آداپتور st نر متصل می‌کند.