دنیای شبکه طیف گسترده‌ای از اجزا و تجهیزات را در خود جای داده است. در این مسیر پیچیده، آگاهی از استانداردهای کابلکشی شبکه و رویه‌های مربوط به آنها ضروری است. در این مقاله، ما به بررسی مفهوم کابلکشی شبکه و اهمیت استانداردهای آن می‌پردازیم. سپس مراحل کلیدی کابلکشی شبکه را مورد بررسی قرار داده و به کابلکشی ساختیافته و مزایای آن می‌پردازیم. نهایتاً دو استاندارد مهم در این زمینه، یعنی TIA/EIA و ISO/IEC 11801را معرفی می‌کنیم. برای دستیابی به یک شبکه قوی و پایدار، همراه ما باشید تا دنیای جذاب استانداردهای کابلکشی شبکه را کشف کنید. در صورت نیاز به خدمات پسیو شبکه 27 سال تجربه متخصصین فالنیک در اختیار شماست تا بهترین‌ها را تجربه کنید.
فهرست محتوا
استانداردهای کابل کشی شبکه چیست؟
کابل کشی شبکه به فرآیند نصب و راه‌اندازی کابل‌های شبکه برای برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها با هدف تبادل داده‌ها و اطلاعات گفته می‌شود. در واقع این فرآیند شامل نصب و اتصال کابل‌های شبکه، پچ پنل‌ها، کانکتورها و سایر تجهیزات است که اجازه می‌دهند اطلاعات را با بالاترین سرعت ممکن در بستر شبکه انتقال دهیم. با این‌حال برای آن‌که شبکه‌های ارتباطی به شکل درستی کار کنند ما نیاز داریم تا فرآیند کابل کشی را به صورت ساخت یافته و منطبق با استاندارها انجام دهیم تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کنیم.
مراحل کابل کشی شبکه
به طور کلی، مراحل کابل کشی شبکه مبتنی بر چند مرحله اساسی به شرح زیر است:
- برنامه‌ریزی: قبل از شروع کار کابل کشی شبکه، باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود که شامل تعیین مسیر کابل‌ها، نوع کابل‌های مورد استفاده، تعداد پورت‌ها و نیازهای شبکه می‌شود. همچنین باید در نظر گرفت که آیا نیاز به استفاده از تکرارگرها (ریپیتر) یا اکسس پوینت‌ها در طول مسیر وجود دارد یا خیر؟
- نصب کابل‌ها: پس از برنامه‌ریزی، نصب کابل‌های شبکه در طول مسیر تعیین شده انجام می‌شود که شامل کابلکشی روی دیوارها، راهروها و نصب تقویت کننده‌ها و اتصال آنها به روترها یا سوییچ‌ها می‌شود. توجه به استانداردهای کابل کشی و حفظ شیوه‌نامه‌ها در این مرحله اهمیت زیادی دارد.
- نصب پچ پنل‌ها: پچ پنل‌ها در نقاط پایانی یا به عبارت دقیق‌تر در رک‌ها نصب می‌شوند و در ادامه کابل‌ها به آن متصل می‌شوند. پنل‌ها شامل پورت‌های RJ45 است که کابل‌ها از طریق کیستون‌ها و پچ‌کوردها به آنها متصل می‌شوند تا فرآیند مدیریت شبکه به شکل ساده‌تری انجام شود.
- نصب کانکتورها: متناسب با شبکه‌ای که قصد پیاده‌سازی آن را دارید باید از کانکتورهای مناسب در سر کابل‌ها استفاده کنید تا فرآیند اتصال به درستی انجام شود. به طور مثال، اگر از کابل‌های cat6 استفاده کرده‌اید، کانکتورها نیز باید از همین رده انتخاب شوند.
- تست و تایید: پس از نصب کابل‌ها و اتصالات، باید تست‌های لازم برای اطمینان از کیفیت و عملکرد صحیح انجام شود. این تست‌ها شامل دو مورد زیر است:
- تست یکپارچگی که بررسی می‌کند آیا کابل‌ها به درستی به پچ پنل‌ها و تجهیزات متصل شده‌اند یا خیر؟
- تست نوری برای بررسی اتصال کابل‌ها با استفاده از سیگنال نوری
همچنین، کارشناسان شبکه از ابزارهای مخصوصی که تستر کابل نامیده می‌شوند استفاده می‌کنند تا هرگونه مشکل احتمالی را شناسایی کنند.
کابل کشی ساخت یافته چیست؟
کابل کشی ساخت یافته (Structured Cabling) به فرآیندی اشاره دارد که کابل کشی یک ساختمان و زیرساخت‌هایی مثل رک‌ها منطبق با استانداردهای مشخصی انجام می‌شود. هدف اصلی کابل کشی ساخت یافته ایجاد یک زیرساخت فیزیکی استاندارد برای شبکه‌های ارتباطی در ساختمان‌ها است. این زیرساخت فیزیکی شامل سیم‌کشی، ترکیب صحیح کابل‌ها، اتصالات، پچ پنل‌ها، تجهیزات شبکه و تمامی اجزای مربوطه است. با ایجاد یک ساختار منظم و استاندارد برای کابل کشی، انتقال اطلاعات در ساختمان بدون مشکل انجام می‌شود و امکان اعمال تغییرات و ارتقاء به شکل ساده‌تری انجام خواهد شد. مزیت دیگر کابل کشی ساخت یافته این است که در صورت بروز مشکل یا بازرسی‌ها، کارشناسان شبکه با کمترین زحمت ممکن عیب یابی را انجام داده و مشکلات را رفع کنند.
مزایای کابل کشی ساخت یافته چیست؟
کابلکشی ساخت یافته مزایای بالقوه‌ای در اختیار ما قرار می‌دهد که مهم‌ترین آنها را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- اولین مورد، انعطاف‌پذیری است. با استفاده از یک سیستم کابل کشی ساخت یافته، امکان اضافه کردن یا تغییر کابل‌ها و تجهیزات شبکه با سهولت بیشتری وجود دارد که باعث می‌شود زیرساخت به بالاترین سطح از سازگاری و ارتقاء در طول زمان دست پیدا کند.
- مورد دوم، مدیریت بهتر است. با استفاده از کابل کشی ساخت یافته، می‌توان کابل‌ها را به صورت سازمان‌یافته و منظم در ساختمان قرار داد که اجازه می‌دهد شناسایی مشکلات در شبکه و به دنبال آن، تغییرات و تعمیرات به سادگی انجام شود.
- سومین مزیت بزرگ، افزایش طول عمر زیرساخت است. کابل کشی ساخت یافته نقش مهمی در افزایش عمر مفید تجهیزات دارد که به معنای صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و همچنین افزایش قابلیت اطمینان شبکه است.
- چهارمین مزیت در ارتباط با انتقال داده‌ها با کمترین نرخ تلفات است. به طوری که کارشناسان قبل از کابلکشی، ابتدا تداخلات الکترومغناطیسی موجود در محل را شناسایی می‌کنند و سعی می‌کنند کابل‌های شبکه را به دور از این امواج در ساختمان نصب کنند. رویکرد فوق بهبود کیفیت سیگنال‌ها و سرعت انتقال داده‌ها را به همراه دارد.
استانداردهای کابل کشی شبکه چیست؟
استانداردهای کابل کشی شبکه شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و مشخصات فنی است که برای نصب و استفاده از کابل‌ها و اتصالات در شبکه‌ها استفاده می‌شود. استانداردهای معروف در این حوزه عبارتند از:
- استاندارد TIA/EIA-568
- استاندارد ISO/IEC 11801
- استاندارد ANSI/TIA-568-C
این استانداردها شامل نکاتی مانند نوع کابل‌های استفاده شده (مانند Cat5e، Cat6، Cat6a)، اتصالات (کانکتورها و پچ پنل‌ها)، مسیریابی کابل در ساختمان‌ها و فضاهای شبکه و همچنین روش‌های تست و تایید صحت کابل کشی هستند. استفاده از این استانداردها در کابل کشی شبکه باعث افزایش قابلیت اطمینان و کارایی شبکه می‌شود. در ادامه دو مورد از استانداردهای معروف در کابل کشی شبکه را بررسی می‌کنیم.
استاندارد TIA/EIA در کابل کشی شبکه چیست؟
به طور معمول، شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه شبکه بر مبنای استانداردهای مشخصی اقدام به کابلکشی می‌کنند تا فرآیند کابلکشی به شکل ساختار یافته انجام شود. امروزه استانداردهای کابل کشی ساختار یافته مختلفی وجود دارند و تقریبا بیشتر آنها در گذر زمان به یکدیگر نزدیک شده‌اند، اما استاندارد ANSI/TIA/EIA محبوب‌ترین استاندارد است که به اختصار TIA/EIA نامیده می‌شود و استاندارد آمریکای شمالی است، در حالی که استاندارد دیگری به نام ISO/IEC 11801 نیز وجود دارد که استاندارد کشورهای اروپایی است.
آخرین تجدید نظر (Revision) این استاندارد TIA/EIA-568-C است که جزییات فنی بیشتری را مورد توجه قرار داده است. این استاندارد حداقل ملزومات یک سیستم کابلکشی، توپولوژی‌های لازم، حداقل و حداکثر طول کابل‌ها، سطح کارآیی رسانه‌ها و کارآیی تجهیزات مرتبط با کابلکشی، نوع کانکتورها و ترتیب اتصال پین‌ها را تعریف می‌کند. بر مبنای استاندارد TIA/EIA تمامی کابل کشی را باید به واحدهای کوچک‌تری تقسیم کنیم تا فرآیند کابلکشی ساده‌تر شود و در صورت نیاز این واحدهای کابلکشی در ساختارهای بزرگ‌تر تکرار شده و به یکدیگر متصل شوند تا در نهایت یک مکانیزم کابلکشی واحد در اختیار ما قرار دهند. مزیت بزرگی که روش فوق دارد این است که هر زمان بخشی از سیستم کابلکشی با مشکل روبرو شود، امکان شناسایی و برطرف کردن مشکلات به سادگی وجود دارد.
استاندارد EIA/TIA 568 به این نکته اشاره دارد که کابلکشی ساختیافته باید متشکل از مولفه‌های زیر باشد:
- ناحیۀ کاری ( Work Area)
- کابلکشی افقی (Horizontal Wiring)
- اتاق تجهیزات (Equipment Room) یا اتاق مخابرات (Telecommunication Room)
- اتاقک یا رک‌های ارتباطاتی، کمدهای ارتباطی (Telecommunication Closet) یا کمدهای سیمی (Wiring Closet)
- کابلکشی ستون فقرات (Backbone Wiring)
- ورودی ساختمان (Building Entrance)
در این استاندارد تعریف حداکثر فاصله مجاز، انواع اتصالات، کلاس کابل و اتصال دهنده‌ها و شیوه پیاده‌سازی شبکه با هدف دستیابی به یک کانال ارتباطی مطمئن و پایدار و انعطاف‌پذیر به وضوح مشخص شده است. در سیستم کابلکشی ساختیافته، ارتباط یک ایستگاه کاری با یک کابل مستقیم و یکپارچه نیست، بلکه دست کم سه کابل مستقل این ارتباط را برقرار می‌کنند.
در استانداردهای EIAو TIAتوصیه می‌شود که طول کابلکشی تا ایستگاه کاری حداکثر 111 متر باشد. به عبارت دقیق‌تر حداکثر 91 متر جهت کابل افقی یا کابلی که از پریز روی دیوار تا TR کشیده شده است و حداکثر 111 متر جهت کابل رابط به همراه کابل کاربر که هر کدام حداکثر 5 متر تعیین شده است. البته پیشنهاد می‌شود طول کابل کاربر (User Cable) که برخی منابع آن را User cord می‌‌نامند برابر با 3 متر باشد که از پریز دیوار تا کامپیوتر کاربر است.
اتصال پچ پنل‌ها به سوئیچ توسط کابل‌های یک متری پچ کورد انجام شود. از مسیر کابل‌های شبکه، سوکت‌ها و ارتباط آنها و موقعیت سوئیچ و ملزومات دیگر نقشه راه تهیه می‌شود. همچنین، سرعت انتقال داده در خطوط ستون فقرات بیشتر از خطوط داخل یک TRو ناحیه کاری است، زیرا ارتباطات مختلفی از طریق آن برقرار می‌شود، بنابراین باید از کابل‌هایی استفاده کرد که با سرعت بالاتری عمل انتقال را انجام می‌دهند.
در صورتی که مسیر کابلکشی شبکه و برق یکسان باشند باید احتیاط لازم در مورد مسائل ایمنی و پیشگیری از بروز مشکلات عملکردی به دلیل مجاورت کابل شبکه و برق انجام شود. در برخی موارد دستورالعمل‌ها به فاصله 2 اینچ یا بیشتر اشاره دارند. مسیر کابل شبکه باید دور از منابع تداخل مثل چراغ‌های فلورسنت، موتورها و خطوط برق باشند.
داخل رک‌ها نیز باید تا حد امکان از به کارگیری لامپهای مهتابی یا لامپهای کم مصرف به دلیل ایجاد نویز اجتناب کرد. همچنین، سایر منابع تولید نویز مثل موتورهای الکتریکی یا رله‌های قطع و وصل برق فشار قوی نباید در نزدیکی کابل‌ها یا رک‌ها نصب شوند. کپسول یا سیستم اطفای حریق از نوع الکتریکال کلاس در محل مناسب نصب شوند و وجود ارت الکتریکی در زمانی که کابلکشی طولانی یا محیط دارای نویز است، ضروری است.
سیستم برق تجهیزات شبکه باید مناسب و بدون نوسان و حفاظت شده باشد. همچنین، یو‌پی‌اس برای تامین برق در زمان قطع برق یا نوسان برق برای محافظت از سرورها و سوییچ‌ها ضروری است. نکته مهم دیگری که باید به آن دقت کرد این است که از پچ پنل‌ها و پریزهای شبکه که شماره‌گذاری و کد گذاری شده‌اند باید استفاده شود و جهت وضوح بیشتر از کابل و بر چسب با رنگ‌های مناسب استفاده کرد.
استاندارد ISO/IEC 11801 در کابل کشی شبکه چیست؟
ISO/IEC 11801 یک استاندارد بین‌المللی است که به مشخصات فنی و اصول طراحی برای کابل کشی ساخت یافته (Structured Cabling) در شبکه‌های ارتباطی در ساختمان‌ها می‌پردازد. این استاندارد شامل الزاماتی است که برای کابل‌ها، اتصالات، تجهیزات شبکه و سایر اجزای مربوطه اعمال می‌شود.
هدف اصلی استاندارد ISO/IEC 11801 ایجاد یک سیستم کابل کشی استاندارد و هماهنگ برای انتقال اطلاعات درون ساختمان‌هاست و شامل پارامترهای فنی مانند نوع کابل، حداکثر طول کابل، راهبردهای نصب و اتصالات است. با اعمال این استاندارد، امکان ساخت و توسعه شبکه‌های قابل اعتماد، انعطاف‌پذیر و با کیفیت در ساختمان‌های مختلف فراهم می‌شود. استفاده از استاندارد ISO/IEC 11801 بهبود امنیت، عملکرد و مدیریت شبکه را تسهیل می‌کند و همچنین امکان ارتقاء و تغییرات آینده را به راحتی فراهم می‌کند.
به طور کلی ISO 11801 یا ISO/IEC 11801 استاندارد شناخته شده و معتبر در مقیاس جهانی در ارتباط با کابلکشی عمومی در اماکن عمومی است. این استاندارد نحوه کابلکشی مخابراتی چند منظوره را تعیین می‌کند و در زمینه‌هایی مثل کابلکشی تلفن آنالوگ و ISDN، استانداردهای مختلف ارتباط داده، سیستم‌های کنترل ساختمان و غیره مناسب است. لازم به توضیح است که استاندارد فوق هم کابلکشی مسی متعادل و هم کابلکشی فیبر نوری را پوشش می‌دهد.
با این‌حال استاندارد فوق بیشتر بر فضاهای تجاری مانند برج‌های تجاری، چند ساختمان در یک محوطه دانشگاه و غیره متمرکز است. استاندارد ISO/IEC 11801 شامل موارد زیر است:
- نوع کابل: مشخصات فنی نوع کابل‌های استفاده شده در شبکه‌ها را تعیین می‌کند و به شما می‌گوید که برای هر نوع شبکه‌ای بهتر است از چه کابلی استفاده کنید تا در آینده با مشکل خاصی روبرو نشوید.
- اتصالات: استاندارد ISO/IEC 11801 دستورالعمل‌هایی برای استفاده از اتصالات شبکه، مانند کانکتورها، پچ‌کوردها، سوکت‌ها، کیستون‌ها، پچ پنل‌ها و غیره ارائه می‌کند و شرایط نصب کانکتورها و اتصالات را تعیین می‌کند و مشخص می‌کند که چگونه آنها را به پچ پنل‌ها و تجهیزات شبکه متصل کنید.
- توپولوژی: استاندارد ISO/IEC 11801 دستورالعمل‌هایی را برای مسیریابی و توزیع کابل‌ها در ساختمان‌ها و فضاهای شبکه ارائه می‌دهد و شامل راهبردهایی برای کابلکشی و نحوه اتصال تجهیزات به یکدیگر و استقرار کابل‌ها در ساختمان است.
- تست کابل: استاندارد فوق نکاتی را که کارشناسان هنگام آزمایش و ارزیابی صحت کابل‌ها باید به آنها دقت کنند، شامل می‌شود. این موضوع شامل تست‌های بررسی اتصالات، تست کابل‌ها، محاسبه دقیق کابلکشی موردنیاز و موارد دیگر است.
در این مقاله به مهم‌ترین نکاتی پرداختیم که در رابطه با کابل کشی شبکه و استانداردهای آن باید بدانید. در صورت نیاز به مشاوره یا دریافت خدمات پسیو شبکه می‌توانید از تجربه متخصصین فالنیک بهره‌مند شوید.
