ادمین شبکه چه وظایفی دارد و باید چه انتظاراتی از او داشته باشیم؟

معمولاً کارفرماها انتظارات متفاوتی از ادمین شبکه دارند اما واقعاً محدوده اختیارات و وظایف ادمین شبکه چیست و صاحبان کسب و کارها باید چه انتظاری از ادمین شبکه داشتند باشند؟ در ادامه ضمن پاسخ به این سوالات، مهم‌ترین مهارت‌هایی که یک ادمین شبکه نیاز دارد، بررسی می‌ک‍نیم. در صورت نیاز به خدمات شبکه می‌توانید از تجربه متخصصین فالنیک بهره‌مند شوید.

ادمین شبکه چه وظایفی دارد؟

ادمین شبکه (Network Administrator) یک فرد حرفه‌ای در زمینه مدیریت و پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری است. این شخص مسئولیت‌های متعددی در حوزه نصب، پیکربندی، مانیتورینگ، امنیت و رفع مشکلات شبکه بر عهده دارد. ادمین شبکه می‌تواند در سازمان‌ها، شرکت‌ها، موسسات آموزشی، بانک‌ها و سایر سازمان‌ها کار کند. ادمین شبکه باید دارای مهارت‌های فنی قوی در زمینه شبکه‌های کامپیوتری باشد و با تکنولوژی‌ها، پروتکل‌ها و تجهیزات مرتبط آشنایی داشته باشد. همچنین او باید توانایی حل مشکلات فنی، مدیریت زمان و برنامه‌ریزی منابع را داشته باشد. به طور کلی، ادمین شبکه مسئولیت مدیریت و پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری را بر عهده دارد و این اطمینان خاطر را می‌دهد که شبکه‌های کامپیوتری بدون مشکل کار ‌کنند.

برخی از مهم‌ترین وظایف ادمین شبکه به شرح زیر هستند:

• نصب و پیکربندی شبکه: ادمین شبکه مسئول نصب تجهیزات شبکه مانند روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها و سایر دستگاه‌های مرتبط است. او باید شبکه را به طور صحیح پیکربندی کرده و اطمینان حاصل کند که تمامی دستگاه‌ها به درستی کار می‌کنند.
• پیکربندی و مدیریت سرویس‌های شبکه: ادمین شبکه باید سرویس‌های شبکه مانند DHCP، DNS، شبکه خصوصی مجازی و سرویس‌های دیگر را پیکربندی و مدیریت کند. او باید از عملکرد صحیح این سرویس‌ها اطمینان حاصل کند و در صورت نیاز به رفع مشکلات مربوطه بپردازد.
• پیکربندی تجهیزات: ادمین شبکه مسئولیت اعمال تغییر در پیکربندی‌ها را نیز بر عهده دارد. در سازمان‌های بزرگ مهندسان یا معماران شبکه تغییرات لازم را بررسی کرده و در قالب Work Flow در اختیار ادمین شبکه قرار می‌دهند تا آن‌ها را اعمال کند. در شرکت‌های کوچک این مسئولیت ادمین شبکه است که کارهای این چنینی را انجام دهد. از این‌رو در بحث پیکربندی تجهیزات شبکه باید به مواردی مثل تنظیم آدرس‌های آی‌پی، طراحی VLAN، پیکربندی پروتکل‌های شبکه (مانند OSPF یا BGP برای روترها)، تنظیمات امنیتی (مانند فایروال) و سایر موارد مربوطه بپردازد.
• تست و اعتبارسنجی: یکی از اصلی‌ترین وظایف ادمین شبکه تست و اعتبارسنجی تجهیزات است. برای این منظور ادمین شبکه باید از ابزارهای تست شبکه برای بررسی اتصالات و اطمینان از عملکرد درست شبکه استفاده کند. این وظیفه بسیار مهم است، زیرا کارمندان در صورتی قادر به انجام وظایف خود هستند که شبکه عملکرد مطلوبی داشته باشد.
• پشتیبانی از شبکه: دومین وظیفه کلیدی ادمین شبکه پشتیبانی است که شامل اطمینان از دسترسی کلاینت‌ها به شبکه، اعمال تنظیمات امنیتی اضافی، پیکربندی سرویس‌های شبکه (مانند DHCP یا DNS) و … است. همچنین، برای پشتیبانی بهینه از شبکه، باید رویکردهای نگهداری مناسب مدنظر قرار گیرد که بک‌آپ‌گیری منظم از اطلاعات و تنظیمات را شامل می‌شود.
• مدیریت و پیکربندی سیستم‌عامل شبکه: ادمین شبکه باید توانایی نصب، پیکربندی و مدیریت سیستم ‌عامل شبکه مانند ویندوز سرور یا لینوکس را داشته باشد.
• امنیت شبکه: ادمین شبکه باید با روش‌ها و فناوری‌های امنیتی آشنا بوده و توانایی پیکربندی و مدیریت راهکارهای امنیتی مانند دیوارهای آتش (Firewalls)، شبکه خصوصی مجازی و سیستم‌های تشخیص نفوذ (Intrusion Detection Systems) را داشته باشد.
• رفع اشکال و تعمیرات: ادمین شبکه باید توانایی تشخیص و رفع اشکالات شبکه را داشته باشد که شامل تجزیه و تحلیل مسائل شبکه، تست و عیب‌یابی تجهیزات و رفع اشکالات مربوط به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاست.
• مانیتورینگ و عملکرد شبکه: ادمین شبکه باید توانایی مانیتورینگ و نظارت بر عملکرد شبکه را داشته باشد. از این‌رو یک ادمین شبکه متخصص باید دانش مانیتورینگ ترافیک شبکه، آنالیز و پیش‌بینی روند استفاده از منابع شبکه و شناسایی مشکلات عملکردی را داشته باشد.
• پشتیبانی از سیستم‌های ذخیره‌سازی و سرورها: ادمین شبکه باید سیستم‌های ذخیره‌سازی (Storage) و سرورهای شبکه را مدیریت و پشتیبانی کند. این کار شامل نصب و پیکربندی سرورها و استوریج‌ها، مانیتورینگ و نظارت بر عملکرد آن‌ها، مدیریت فضای ذخیره‌سازی و ایجاد روش‌های پشتیبان‌گیری (Backup) است.
• مدیریت امنیت شبکه بی‌سیم: در صورتی که سازمان از شبکه‌های بی‌سیم استفاده می‌کند، ادمین شبکه باید امنیت شبکه را تامین کند و از مکانیزم‌های قدرتمندی برای مقابله با نفوذ به شبکه‌های وای‌فای، مقابله با حملات شکستن الگوهای رمزنگاری و غیره استفاده کند. همچنین، باید فایروال‌ها را به درستی پیکربندی کند، بر سطوح دسترسی به منابع، اشراف دقیقی داشته باشد، از روش‌های رمزنگاری قدرتمند استفاده کند و توانایی شناسایی و پیشگیری از بروز حملات امنیتی و مانیتورینگ فعالیت‌های ناخواسته در شبکه را داشته باشد.

بیشتر بدانید: مسیر شغلی ادمین شبکه؛ چگونه به یک قهرمان IT تبدیل شویم؟

مهارت‌های فنی و عملی فوق‌الذکر، تنها بخشی از مجموعه مهارت‌های لازم برای ادمین شبکه هستند. ادمین شبکه باید دائما دانش خود را به‌روز کند و با تحولات و تکنولوژی‌های جدید در حوزه شبکه‌های کامپیوتری آشنا باشد تا بتواند به طور موثر و عالی وظایف خود را انجام دهد.

ادمین شبکه به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟

ادمین شبکه برای مدیریت و پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری نیازمند مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و عملی است. برخی از مهم‌ترین مهارت‌های مورد نیاز ادمین شبکه به شرح زیر هستند:

• آشنایی با زیرساخت شبکه

آشنایی با زیرساخت شبکه مهم‌ترین مهارتی است که یک ادمین شبکه باید داشته باشد. زیرساخت شبکه شامل مجموعه‌ای از تجهیزات، پروتکل‌ها و معماری‌هایی است که برای ارتباط و انتقال اطلاعات در شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند. اولین موردی که ادمین شبکه باید در مورد آن اطلاع داشته باشد، توپولوژی شبکه است. توپولوژی شبکه به مباحث مرتبط با اتصال فیزیکی تجهیزات شبکه به یکدیگر و روش ارتباطی بین آن‌ها اشاره دارد. از توپولوژی‌های مطرح شبکه باید به توپولوژی‌های Star، Ring، Tree، Mesh و غیره اشاره کرد.

آشنایی با تجهیزات کلیدی مثل روترها و سوئیچ‌ها موضوع مهم بعدی در این زمینه است. روترها و سوئیچ‌ها دو مورد از تجهیزات اصلی شبکه‌های کامپیوتری هستند. روترها بسته‌های داده را بین شبکه‌ها مسیریابی می‌کنند، در حالی که سوئیچ‌ها ترافیک شبکه را بین دستگاه‌ها در یک شبکه محلی (LAN) مدیریت می‌کنند. مورد بعدی، پروتکل‌های شبکه است. پروتکل‌های شبکه، قواعد و استانداردهایی هستند که تعیین می‌کنند چگونه دستگاه‌ها در شبکه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را در شبکه منتقل کنند. برخی از معروف‌ترین پروتکل‌های شبکه شامل TCP/IP، Ethernet، DNS، DHCP و ICMP هستند. آشنایی با مفهوم VLAN یا به عبارت دقیق‌تر، شبکه‌های محلی مجازی یکی دیگر از مهارت‌های مهم در حوزه زیرساخت است. VLAN روشی برای تقسیم و شناسایی بخش‌های مختلف شبکه بر اساس نیازهای سازمانی است. با استفاده از VLAN، می‌توان بخش‌های مختلف شبکه را از یکدیگر جدا نگه داشت و نظارت دقیقی بر آن‌ها اعمال کرد. در نهایت، آشنایی با عملکرد تجهیزات امنیتی مثل فایروال‌ها نیز ضروری است. فایروال‌ها برای حفاظت از شبکه در برابر حملات و نفوذ استفاده می‌شوند. آن‌ها ترافیک شبکه را بررسی کرده و بر اساس قوانین تعیین شده به ترافیک مجاز اجازه عبور می‌دهند و ترافیک ناخواسته را مسدود می‌کنند.

• نصب و پیکربندی تجهیزات شبکه

نصب و پیکربندی تجهیزات شبکه یکی دیگر از مهارت‌های کلیدی است که هر ادمین شبکه باید داشته باشد. برای آن‌که فرآیند نصب تجهیزات به درستی انجام شود، اولین کاری که ادمین‌های شبکه باید انجام دهند بررسی نیازهاست. قبل از نصب و پیکربندی تجهیزات شبکه، نیازهای شبکه باید بررسی شوند. ادمین‌ شبکه باید بررسی کند چه نوع و چه تعداد تجهیزاتی (مانند روتر، سوئیچ، فایروال و غیره) برای گسترش‌پذیری شبکه مورد نیاز است.

• طراحی شبکه

در برخی از شرکت‌های کوچک تا متوسط ادمین شبکه مسئولیت طراحی شبکه را نیز بر عهده دارد. در چنین شرایطی، ادمین شبکه باید هنگام طراحی شبکه به نکات مهمی دقت کند. اولین مورد، تحلیل نیازهاست. ادمین شبکه باید نیازها و الزامات شبکه را تحلیل کند که شامل بررسی تعداد کاربران، نوع سرویس‌های مورد نیاز، پهنای باند مورد نیاز و سایر فاکتورهای مرتبط با شبکه است. در مرحله بعد، باید طراحی توپولوژی شبکه را انجام دهد که شامل تعیین نوع شبکه (با سیم یا بدون سیم)، تعداد و موقعیت قرارگیری تجهیزات شبکه (مانند روترها، سوئیچ‌ها و فایروال‌ها) و برقراری ارتباط تجهیزات با یکدیگر است. در مرحله بعد نوبت به انتخاب تجهیزات می‌رسد که همان‌گونه که اشاره شد بر مبنای نیازها باید محصولات از تامین‌کنندگان درست خریداری شود. در مرحله بعد نوبت به مدیریت آدرس‌های آی‌پی و تنظیمات شبکه می‌رسد. ادمین شبکه باید آی‌پی‌ها و تنظیمات شبکه را مدیریت کند که شامل تنظیم آدرس‌های آی‌پی، پیکربندی VLAN، مدیریت تنظیمات امنیتی (مانند فایروال) و پیکربندی پروتکل‌های مسیریابی و سوئیچینگ است. در ادامه ادمین شبکه باید فرآیند راه‌اندازی و پیکربندی سرویس‌ها را انجام دهد. ادمین شبکه باید سرویس‌های شبکه را راه‌اندازی و پیکربندی کند که شامل سرویس‌هایی مانند DHCP (تخصیص آدرس IP خودکار)، سیستم نام دامنه و سایر سرویس‌های شبکه است.

• خرید تجهیزات

معمولاً خرید تجهیزات را نباید در گروه‌ها وظایف مستقیم ادمین شبکه قرار دهیم؛ با این حال در برخی از شرکت‌ها، ادمین شبکه مسئولیت خرید تجهیزات را نیز بر عهده دارد. از این‌رو ادمین شبکه باید اطمینان حاصل کند که تجهیزات را از تامین‌کنندگان معتبر خریداری می‌کند که محصولات با کیفیت و اصل را ارائه می‌کنند. مواردی که ذکر شد، بخشی از وظایف ادمین‌های شبکه است البته وظایف دقیق یک ادمین شبکه به مفاد قراردادی که با او می‌بندید بستگی دارد. در صورت نیاز به خدمات شبکه همواره می‌توانید از تجربه متخصصان فالنیک بهره‌مند شوید.