چگونه یک سرور خانگی راه‌اندازی کنیم؟ راهنمای کامل + سخت‌افزار و نرم‌افزار لازم
با راه اندازی سرور خانگی، به دنیایی وارد می‌شوید که کنترل بیشتری بر داده‌ها و اطلاعات خود دارید و امنیت بهتری برای آنها تامین می‌کنید. با راه اندازی سرور خانگی، نه تنها میزبانی فایل‌ها و اجرای سرویس‌های شبکه برای‌تان فراهم می‌شود بلکه امکان ایجاد محیط‌های مجازی، سفارشی‌سازی و کنترل کامل را نیز دارید.
در این مقاله فالنیک، به اینکه چگونه سرور خانگی راه اندازی کنیم، می‌پردازیم و راهکارهایی برای انتخاب سخت‌افزار مناسب، پیکربندی بهینه و افزایش امنیت ارائه می‌دهیم تا بتوانید با دانش کافی، سیستمی قدرتمند و پایدار داشته باشید. با فالنیک همراه باشید.
فهرست محتوا
سرور خانگی و کاربردهای آن
از سرور خانگی می‌توانید برای اشتراک‌گذاری فایل‌ها بین دستگاه‌هایی مانند موبایل، کامپیوتر و تبلت استفاده کنید. این سرور، به‌عنوان مرکز ذخیره‌سازی اطلاعات شما عمل می‌کند و امکان دسترسی سریع به فایل‌ها را فراهم می‌سازد.
تصور کنید که فایلی در لپ‌تاپ ذخیره کرده‌اید و قصد دارید آن را در موبایل خود داشته باشید. روش‌های سنتی مانند فلش مموری یا هارد اکسترنال نه‌تنها زمان‌بر هستند بلکه نیاز به ابزار فیزیکی دارند. با وجود سرور خانگی دیگر نیازی به انتقال فیزیکی نیست، زیرا تمام دستگاه‌های متصل به شبکه خانگی شما به فایل‌های ذخیره شده در سرور دسترسی دارند. برای آشنایی بیشتر با این سرور، مقاله «سرور خانگی چیست» را مطالعه کنید.
انتخاب سخت افزار مناسب برای سرور خانگی
بعد از مشخص کردن هدف از راه اندازی سرور شخصی، می‌توانید سخت‌افزار آن را نیز تعیین کنید. انتخاب سخت افزار مناسب برای سرور خانگی، باعث بهبود عملکرد آن می‌شود.
هر کامپیوتری از لحاظ فنی می‌تواند به عنوان یک سرور عمل کند، اما برای مدیریت بار کاری مورد نظر باید اطمینان حاصل کنید که دارای مشخصات فنی مناسبی است. اگر می‌خواهید از دستگاه‌هایی که موجود دارید استفاده کنید، پیش از راه اندازی سرور خانگی، باید قابلیت‌های سخت‌افزاری آن را بررسی کنید. شرکت‌هایی مانند Dell و HP در این زمینه سرورهای مختلفی متناسب با انواع نیازها و بودجه‌ها دارند. می‌توانید برای خرید سرور hp و دریافت مشاوره رایگان روی لینک کلیک کنید.
در ادامه به بررسی مولفه‌های اصلی در انتخاب سخت افزار می‌پردازیم:
- پردازنده: پردازنده‌ای سرورمحور با هسته‌های متعدد می‌تواند وظایف هم‌زمان و چندگانه را به خوبی مدیریت کند. مدل‌هایی را انتخاب کنید که بین عملکرد و مصرف انرژی تعادل خوبی داشته باشند. پیشنهاد می‌شود حداقل از Intel Core i5-6500T با سرعت ۲.۵ گیگاهرتز استفاده کنید تا عملکرد چندوظیفه‌ای بهینه‌ای داشته باشید.
- حافظه رم: مقدار کافی رم برای اجرای برنامه‌های سرور، اجرای روان چندین فرآیند، مدیریت عملیات‌های پردازش داده و مدیریت چندین اتصال به‌طور هم‌زمان ضروری است. پیشنهاد می‌شود حداقل ۸ گیگابایت رم داشته باشید، اما اگر قصد اجرای برنامه‌های سنگین، مجازی‌سازی، میزبانی چندین وب‌سایت یا خدمات‌دهی به چندین دستگاه به‌صورت هم‌زمان را دارید، ۱۶ گیگابایت یا بیشتر را در نظر بگیرید تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشید.
- فضای ذخیره‌سازی: برای ذخیره داده‌ها و سرویس‌های مختلف، فضای کافی در نظر بگیرید. هارد دیسک‌های قابل اعتماد یا درایوهای SSD با فضای کافی برای داده‌های خود انتخاب کنید. استفاده از SSD برای سرعت و قابلیت اطمینان بالاتر توصیه می‌شود.
اطمینان حاصل کنید که فضای کافی برای فایل‌های رسانه‌ای، داده‌های وب‌سایت و اطلاعات بازی در اختیار دارید. برای 4 کاربر، حداقل ۲ ترابایت فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز خواهد بود تا بتوانید بدون مشکل به داده‌ها و سرویس‌های خود دسترسی داشته باشید. می‌توانید از پیکربندی‌های RAID برای امنیت و افزونگی داده‌ها و همچنین بهبود عملکرد استفاده کنید.
- کارت شبکه: سرور باید دارای پورت شبکه گیگابیتی (Gigabit Ethernet) برای اتصال سریع و پایدار باشد به‌ویژه اگر قصد دارید از سرور برای میزبانی وب، پخش یا اشتراک‌گذاری فایل‌ها استفاده کنید.
- منبع تغذیه: منبع تغذیه برای عملکرد روان و پایدار سرور ضروری است. توصیه می‌شود از منبع تغذیه‌ای با راندمان بالا و توان کافی برای پشتیبانی از سخت‌افزارهای سرور خود استفاده کنید تا از قطعی‌های ناگهانی و افت عملکرد جلوگیری شود.
حال که با مولفه‌های اصلی انتخاب سخت افزار برای سرور خانگی آشنا شدید، به دو مثال زیر در زمینه انتخاب پردازنده توجه کنید:
اگر هدف شما از راه اندازی سرور خانگی، داشتن سرور مجازی سازی است، می‌توانید یکی از CPU های زیر را انتخاب کنید:
- Platinum 8180 / Intel Core i9 / Intel Core i7 / Intel Pentium G4560
- AMD Ryzen 7 / AMD Ryzen 9 / AMD Ryzen 5 / AMD Ryzen 3 3200G
اگر هدف شما از راه اندازی سرور خانگی، بازی و داشتن سرور MineCraft است، می‌توانید یکی از CPU های زیر را انتخاب کنید:
- Intel Core i5 10600K
- AMD EPYC 74F3 / AMD Ryzen 3 3200G / AMD Ryzen 5 3600 / AMD Athlon 3000G
انتخاب سیستم عامل برای سرور خانگی
انتخاب سیستم عامل برای سرور خانگی تأثیر بسزایی بر عملکرد، امنیت و سهولت مدیریت برنامه‌های شما دارد. اگر دنبال قابلیت‌های مجازی‌سازی پیشرفته هستید، گزینه‌ای مانند Proxmox ممکن است انتخاب مناسبی باشد. اگر ذخیره‌سازی و سادگی در اولویت شماست، سیستم‌عامل NAS مثل TrueNAS می‌تواند ایده‌آل باشد. اگر تمام تمرکزتان روی کانتینرها و Kubernetes است، راهکار تخصصی می‌تواند بهترین گزینه باشد.
در انتخاب سیستم عامل برای سرور خانگی، به نیاز و سطح مهارت خود نیز دقت کنید. می‌توانید یکی از سیستم‌عامل‌هایی که در جدول زیر آمده است را برای سرور خانگی خود انتخاب کنید.
| نوع سرور خانگی | سیستم‌عامل پیشنهادی |
| سرور فایل – File Server | TrueNAS، OpenMediaVault، Windows Server |
| سرور رسانه – Media Server | Plex، Jellyfin، Kodi (روی لینوکس یا ویندوز) |
| سرور مجازی‌سازی – Virtualization Server | Proxmox VE، Unraid، VMware ESXi |
| سرور کانتینرها – Docker/Kubernetes | Ubuntu Server، Debian، RancherOS، Fedora CoreOS |
| سرور بازی – Game Server | Windows Server، Debian ،Unraid ،Ubuntu Server، SteamCMD روی لینوکس |
| سرور بکاپ -Backup Server | TrueNAS، Unraid، Windows Server |
| سرور وب – Web Server | Ubuntu Server، Debian، Rocky Linux، CentOS Stream |
| سرور ایمیل Mail Server – | Mailcow (روی Debian یا Ubuntu)، Windows Server با Microsoft Exchange |
| سرور اینترنت اشیا IoT Server – | Raspberry Pi OS، Ubuntu Server، Debian |
مراحل راه اندازی سرور خانگی (گام‌به‌گام)
با دو بخش مهم برای راه اندازی سرور خانگی آشنا شدیم. در ادامه آموزش راه اندازی را به صورت گام به گام می‌خوانید:
1.نصب سیستم عامل روی سرور خانگی
سیستم‌عامل، ستون فقرات سرور خانگی شما محسوب می‌شود و انتخاب آن به انتظارتان بستگی دارد. در این باره، در قسمت‌های قبل، به طور مفصل صحبت کردیم.
2. پیکربندی اولیه شبکه (تنظیم آی‌پی، فایروال و پورت‌ها)
با انجام پیکربندی اولیه شبکه، می‌توانید اتصال سرور خانگی به اینترنت و مدیریت از راه دور را انجام دهید. برای اینکه سرور خانگی شما برای دستگاه‌های محلی و خارجی قابل دسترس باشد، باید تنظیمات آی‌پی، روتر و فایروال را پیکربندی کنید. این تنظیمات را در چهار مرحله و به ترتیب زیر انجام دهید:
مرحله ۱: اختصاص یک آدرس IP ثابت محلی به سرور
برای جلوگیری از تداخل IP و حفظ اتصال پایدار در شبکه داخلی، باید یک آدرس IP ثابت محلی برای سرور خانگی تنظیم کنید. این کار با ورود به پنل مدیریتی روتر انجام می‌شود. برای اختصاص آی‌پی ثابت، بدین ترتیب عمل کنید:
- شناسایی آدرس IP فعلی سرور
- ورود به رابط مدیریت روتر
- جستجوی گزینه‌های DHCP Reservations یا Static IP Addresses
- پیدا کردن گزینه اختصاص آدرس IP جدید
- وارد کردن آدرس IP شناسایی‌شده در مرحله قبل و ذخیره کردن آن با یک نام قابل شناسایی مانند Home Server
- ذخیره تغییرات و ری‌استارت سرور
- با استفاده از دستور Ping در پنجره Command Prompt در ویندوز یا Terminal در لینوکس، اتصال سرور خود را تست کنید.
- وارد سرور خود شوید و تنظیمات شبکه را طوری تنظیم کنید که از آدرس IP ثابتی که اختصاص داده‌اید استفاده کند. بدین ترتیب سرور همیشه با همان IP در شبکه در دسترس است.
توجه کنید که روند اختصاص آدرس IP ثابت ممکن است بسته به سازنده و مدل روتر کمی متفاوت باشد.
مرحله ۲: انجام تنظیمات Port Forwarding
Port Forwarding اجازه می‌دهد که دستگاه‌های خارجی بتوانند از طریق روتر به سرور خانگی شما دسترسی داشته باشند. در پنل مدیریتی روتر، تنظیمات پورت فورواردینگ را متناسب با سرویس‌های میزبان انجام دهید. مثلاً برای میزبانی وب‌سایت، باید پورت 80 را برای HTTPو پورت 443 را برای HTTPSباز کنید. برای انجام این کار در لینوکس می‌توانید از دستور ufw allow 80,443/tcp استفاده کنید.
مرحله ۳: پیکربندی فایروال: فعالسازی فایروال و تنظیمات امنیتی اولیه
فایروال سرور باید برای ورود تنها ترافیک مجاز تنظیم شود؛ یعنی ترافیک ورودی از پورت‌های منتقل‌شده(Forwarded Ports) باید مجاز باشد. نحوه انجام این تنظیمات به سیستم عامل سرور شما بستگی دارد. فایروال در لینوکس با دستور ufw enable فعال می‌شود. برای فعال کردن فایروال در ویندوز ابتدا به کنترل پنل بروید و Windows Defender Firewall را انتخاب و سپس Turn on Windows Firewall را فعال کنید.
حال که فعالسازی فایروال را انجام دادید باید قوانین آن را نیز به ترتیب زیر تنظیم کنید:
- باز کردن پورت SSH برای دسترسی امن: به عنوان مثال در لینوکس می‌توانید از دستور ufw allow 22/tcp استفاده کنید.
- پستن پودت Telnet: به عنوان مثال در لینوکس می‌توانید از دستور ufw deny 23/tcp استفاده کنید.
- در ویندوز سرور، می‌توانید Inbound Rules را از قسمتWindows Firewall Advanced Settings تنظیم کنید.
مرحله ۴: دریافت سرویس Dynamic DNS (DDNS)
اگر ارائه‌دهنده اینترنت شما (ISP) به شما آدرس IP عمومی پویا اختصاص می‌دهد، این آدرس ممکن است به‌صورت دوره‌ای تغییر کند. این تغییر، باعث دشواری اتصال دستگاه‌های خارجی به سرور می‌شود. برای حل این مشکل، می‌توانید از سرویس DDNS استفاده کنید تا آدرس IP پویا شما را به یک نام دامنه ثابت تبدیل کند. برخی از ارائه‌دهندگان محبوب DDNS شامل No-IP و DynDNS هستند.
با انجام این مراحل، می‌توانید سرور خانگی خود را برای اتصال امن، پایدار و قابل دسترس تنظیم کنید.
3. نصب نرم افزارها و راه اندازی سرویس‌ها
نصب برنامه‌ها روی سرور خانگی، باید با توجه به سیستم‌عامل سرور باشد. در سیستم‌های مبتنی بر لینوکس اغلب از package manager برای نصب برنامه‌ها استفاده می‌شود، در حالی که برنامه‌های ویندوز باید به‌صورت دستی از اینترنت دانلود و نصب شوند. برخی از برنامه‌های کاربردی برای سرور خانگی عبارتند از:
- Nextcloud: تامین فضای امن برای ذخیره و مدیریت تمام داده‌های شما
- Apache: یکی از محبوب‌ترین وب سرورها برای میزبانی وب‌سایت‌ها
- Vaultwarden: مدیر رمز عبور امن و سبک برای مدیریت پسوردها
- Jellyfin: سیستم مدیریت رسانه منبع‌باز برای پخش فیلم و موسیقی
- Pi-hole: راهکار مسدودسازی تبلیغات در سطح شبکه خانگی
پس از نصب برنامه‌های مورد نیاز خود روی سرور خانگی، نوبت تعریف کاربران است.
4. مدیریت کاربران و گروه‌ها در سرور خانگی
با ایجاد کاربران و تخصیص آنها به گروه‌ها می‌توانید دسترسی‌ها و مجوزها را بهینه‌سازی کنید و داده‌ها را برای تعداد زیادی از کاربران به‌صورت مدیریت‌شده به اشتراک بگذارید. کنترل محتوا و اطمینان از دسترسی فقط برای کاربران مجاز، اهمیت بالایی دارد.
5. نگهداری و رفع مشکلات سرور خانگی
برای حفظ عملکرد بهینه و پایداری سرور خانگی، باید مانیتورینگ مصرف منابع، به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها و تهیه نسخه‌های پشتیبان از داده‌ها را جدی بگیرید. نگهداری منظم، باعث کاهش ریسک مشکلات احتمالی شده و به عملکرد بهتر سرور کمک می‌کند. به عنوان مثال پاک‌سازی فایل‌های موقت و حذف فایل‌های بی‌استفاده و کش، باعث بهینه‌سازی عملکرد و آزاد شدن فضای ذخیره‌سازی می‌شود. برای تامین امنیت و نگهداری از سرور خانگی خود، به نکاتی که در ادامه آمده است توجه کنید. علاوه بر این، به صورت تخصصی نیز می‌توانید پشتیبانی و نگهداری سرور خود را با استفاده از خدمات پشتیبانی شبکه در فالنیک انجام دهید.
امنیت سرور خانگی: چگونه از اطلاعات خود محافظت کنیم؟
همواره باید اقدامات لازم در زمینه تامین امنیت سرور خانگی را انجام دهید تا از اطلاعات خود محافظت کرده و از هک شدن و حملات سایبری جلوگیری کنید. در این زمینه می‌توانید از خدمات امنیت شبکه در فالنیک نیز استفاده کنید. در ادامه مهمترین اقدامات تامین امنیت سرور خانگی را بیان می‌کنیم:
- به‌روزرسانی دوره‌ای سیستم‌عامل و نرم‌افزارها: سیستم‌عامل و برنامه‌های سرور را به‌روز نگه دارید تا همواره از امنیت و عملکرد مطلوب برخوردار باشید.
- پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات سرور: قبل از انجام هرگونه تغییر یا به‌روزرسانی، از اطلاعات حیاتی سرور، بکاپ بگیرید. در این زمینه می‌توانید از خدمات راه اندازی Backup Server در فالنیک نیز استفاده کنید.
- بررسی وضعیت سخت‌افزار: از ابزارهای مانیتورینگ مانندSMART برای هارد دیسک و سنسورهای دما برای پردازنده استفاده کنید. می‌توانید از ابزارهایی مانند Zabbix، Grafana یا Netdata نیز برای نظارت بر سلامت سرور استفاده کنید.
- بررسی لاگ‌ها برای خطاها و مشکلات امنیتی: فایل‌های لاگرا بررسی کنید تا مشکلات احتمالی شبکه، نرم‌افزارها و حملات امنیتی را تشخیص دهید.
- محدود کردن دسترسی از طریق شبکه: مدیریت ترافیک شبکه، بسیار مهم است. پس از فعالسازی فایروال، پورت‌های غیرضروری را با تنظیمات فایروال ببندید. همچنین برای امنیت بیشتر در اتصال از راه دور از شبکه خصوصی مجازی و SSH Tunnel استفاده کنید.
- از پروتکل‌های رمزگذاری شده استفاده کنید. می‌توانید با استفاده از ابزارهایی مانند LUKS در لینوکس و BitLocker در ویندوز، رمزگذاری فایل‌ها و دیسک‌ها را انجام دهید.
- برای انتقال فایل‌ها به جای FTP از SFTP استفاده کنید.
- برای ورود به سرور، از کلیدهای SSH به جای رمز عبور ساده استفاده کنید. یادتان باشد که ورود با رمز را غیرفعال کنید. این کلیدها برای احراز هویت از رمزنگاری نامتقارن استفاده می‌کنند و بدین ترتیب امکان حملاتbrute-force بسیار کم می‌شود.
راه اندازی سرور خانگی در یک نگاه
راه اندازی سرور خانگی، راهکاری مؤثر در مدیریت داده‌ها، افزایش امنیت اطلاعات، و استفاده از سرویس‌های شخصی است. بسته به نیازهای فردی، سرور خانگی می‌تواند به عنوان فضایی برای ذخیره‌سازی داده‌ها، اجرای سرویس‌های شبکه یا حتی ایجاد محیط‌های مجازی مورد استفاده قرار گیرد.
هر مرحله در راه اندازی سرور خانگی، تأثیر بسزایی در موفقیت این پروژه دارد: از انتخاب سخت‌افزار مناسب و سیستم‌عامل گرفته تا پیکربندی شبکه، تأمین امنیت و بهینه‌سازی عملکرد. در نهایت، نگهداری منظم، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و رعایت اصول امنیتی، کارایی و پایداری این سیستم را تضمین می‌کند. با رعایت این نکات، می‌توان سرور خانگی قدرتمند و کارآمدی ایجاد کرد که به‌طور کامل نیازهای شخصی و حرفه‌ای را پوشش می‌دهد.
