بردار حمله چیست؟ چه نقشی در امنیت شبکه دارد؟

در دنیای امنیت سایبری، وکتور حمله (Attack Vector) یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که به روش‌ها و مسیرهایی اشاره دارد که هکرها از طریق آن‌ها به سیستم‌ها، شبکه‌ها و داده‌ها نفوذ می‌کنند. شناسایی و کنترل وکتورهای حمله، نقش حیاتی در خدمات امنیت شبکه ایفا می‌کند، زیرا با شناخت این مسیرها می‌توان از نفوذ هکرها، بدافزارها و حملات سایبری جلوگیری کرد. در این مقاله فالنیک، به بررسی انواع بردار حمله و راهکارهای موثر برای کاهش آسیب‌پذیری‌ها در شبکه‌های سازمانی می‌پردازیم.

ارائه خدمات امنیت شبکه توسط بهترین‌ها

متخصصان ما با اجرای بیش از 9 هزار پروژه موفق IT و به پشتوانه سه دهه تجربه در ارائه تجهیزات و خدمات شبکه، امنیت شبکه شما را به بهترین نحو تامین می‌کنند. همین حالا با ما تماس بگیرید و ضمن استفاده از مشاوره رایگان متخصصان ما، شبکه‌ی خود را به دژی غیر قابل نفوذ تبدیل کنید.

خدمات امنیت شبکهمشاوره فوری

بردار حمله چیست؟

بردار حمله (Attack Vector) به مسیرها، روش‌ها و تکنیک‌هایی گفته می‌شود که مهاجمان سایبری برای نفوذ به سیستم، سرقت اطلاعات، ایجاد اختلال یا اجرای کدهای مخرب استفاده می‌کنند. این بردارها می‌توانند به روش‌های مختلفی مانند استفاده از بدافزارها، مهندسی اجتماعی، سواستفاده از آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و حتی بهره‌گیری از ضعف‌های امنیتی در شبکه‌ها و سرورها انجام شوند.

مجرمان سایبری معمولا تلاش می‌کنند تا کمترین میزان شناسایی را در فرآیند نفوذ خود داشته باشند. به همین دلیل آن‌ها از بردارهایی استفاده می‌کنند که ممکن است به‌سادگی توسط کاربران عادی یا حتی تیم‌های امنیتی نادیده گرفته شوند. این بردارها می‌توانند هم از‌طریق اقدامات تکنیکی مانند حملات Brute Force یا تزریق کدهای مخرب (SQL Injection) انجام شوند و هم از‌طریق فریب کاربران با روش‌های روانشناختی مانند حملات فیشینگ صورت گیرند.

بردارهای حمله می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند از جمله بدافزارها، حملات فیشینگ، مهندسی اجتماعی، سواستفاده از آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری و حتی تهدیدات داخلی. این بردارها نه‌تنها می‌توانند به سرقت داده‌ها و اطلاعات منجر شوند، بلکه ممکن است باعث از کار افتادن سیستم‌ها، اختلال در خدمات و حتی خسارات مالی و اعتباری سنگین شوند. درک صحیح بردارهای حمله و نحوه عملکرد آن‌ها برای توسعه استراتژی‌های دفاعی موثر، کاهش تهدیدات و افزایش امنیت سیستم‌ها امری ضروری است.

تفاوت بردار حمله و سطح حمله  (Attack Vector vs. Attack Surface)

در حوزه امنیت سایبری بردار حمله (Attack Vector) و سطح حمله (Attack Surface) دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند که هرکدام نقش مهمی در تعیین میزان آسیب‌پذیری سیستم دارند. درک تفاوت بین این دو می‌تواند به سازمان‌ها و کاربران کمک کند تا استراتژی‌های دفاعی بهتری برای کاهش تهدیدات سایبری اتخاذ کنند.

پیش از این با تعریف بردار حمله آشنا شدیم اما قبل از بررسی تفاوت بردار حمله و سطح حمله لازم است که با تعریف سطح حمله نیز آشنا شویم.

سطح حمله (Attack Surface)

سطح حمله به تمام نقاط ورودی و بخش‌هایی از سیستم اشاره دارد که ممکن است مهاجمان از آن‌ها برای انجام حمله استفاده کنند. این نقاط می‌توانند شامل نرم‌افزارها، سخت‌افزارها، شبکه‌ها، سرویس‌های آنلاین و حتی کاربران سیستم باشند. به طور کلی هرچه سطح حمله سازمان یا سیستم گسترده‌تر باشد، احتمال نفوذ موفقیت‌آمیز مهاجمان نیز بیشتر خواهد بود. سطح حمله می‌تواند به دو دسته اصلی دیجیتال و فیزیکی تقسیم شود. برای درک بهتر مفهوم سطح حمله و روش‌های کاهش آن، پیشنهاد می‌کنیم مقاله سطح حمله چیست؟ را مطالعه کنید.

• سطح حمله دیجیتال شامل نرم‌افزارها، سرویس‌های آنلاین، API‌ها، درگاه‌های ورودی شبکه و سایر نقاطی است که امکان دارد از ‌طریق اینترنت یا سیستم‌های داخلی مورد سواستفاده قرار گیرند.
• سطح حمله فیزیکی شامل دستگاه‌های سخت‌افزاری، ایستگاه‌های کاری، درگاه‌های USB و حتی خود کارکنان می‌شود که ممکن است به‌صورت ناخواسته یا عمدی منجر به نقض امنیتی شوند.

تفاوت کلیدی بین بردار حمله و سطح حمله

• بردار حمله روشی خاص برای انجام حمله است، در حالی که سطح حمله به تمام نقاطی گفته می‌شود که می‌توانند مورد حمله قرار گیرند.
• بردار حمله نشان‌دهنده چگونگی نفوذ مهاجم است، اما سطح حمله نشان می‌دهد که چه تعداد نقاط ورودی در معرض خطر هستند.
• مدیریت بردار حمله شامل شناسایی و جلوگیری از روش‌های نفوذ خاص است، در حالی که مدیریت سطح حمله شامل کاهش نقاط آسیب‌پذیر برای کاهش احتمال حمله است.

به عنوان مثال اگر سازمانی چندین سرویس آنلاین، سیستم‌های ابری، سرورهای داخلی و پایگاه‌های داده‌ متصل به اینترنت داشته باشد، سطح حمله آن بزرگ‌تر است و در نتیجه احتمال وقوع حمله افزایش می‌یابد. اما مهاجمان برای نفوذ به چنین سازمانی ممکن است از بردارهای حمله خاصی مانند مهندسی اجتماعی، تزریق کد (SQL Injection) یا حملات بدافزاری استفاده کنند.

10 مورد از رایج‌ترین بردارهای حمله

در دنیای امنیت سایبری مهاجمان از روش‌های مختلفی برای نفوذ به سیستم‌ها و سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند. در این بخش ده مورد از رایج‌ترین بردارهای حمله را معرفی کرده و در مورد هر یک توضیح خواهیم داد.

1- بدافزارها (Malware)

بدافزار (Malware) اصطلاحی کلی برای انواع مختلف نرم‌افزارهای مخرب است که با هدف آسیب رساندن، ایجاد اختلال، سرقت اطلاعات یا کنترل سیستم‌های قربانی توسعه داده می‌شوند. انواع رایج بدافزارها شامل ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها، باج‌افزارها و جاسوس‌افزارها هستند. بدافزارها معمولا از‌طریق ایمیل‌های آلوده، دانلود فایل‌های مخرب یا آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری منتشر می‌شوند. بیشتر بخوانید: Malware چیست؟

به‌عنوان مثال باج‌افزارها (Ransomware) با رمزگذاری اطلاعات قربانی، از او درخواست پول (اغلب به صورت ارز دیجیتال) می‌کنند تا دسترسی به داده‌های خود را بازیابد. مقابله با بدافزارها نیازمند استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی، بروزرسانی مداوم سیستم‌ها و آگاهی کاربران در مورد تهدیدات موجود است. برای پیدا کردن نکات و توضیحات بیشتر مقاله باج افزار چیست؟ را بخوانید.

2- فیشینگ (Phishing)

فیشینگ یکی از رایج‌ترین بردارهای حمله بوده که در آن مهاجمان از‌ طریق پیام‌های جعلی (ایمیل یا پیامک) کاربران را فریب داده و آن‌ها را وادار به افشای اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمز عبور یا اطلاعات بانکی می‌کنند. این پیام‌ها اغلب به گونه‌ای طراحی می‌شوند که شبیه به ایمیل‌های معتبر از سوی بانک‌ها، شرکت‌ها یا سرویس‌های معروف باشند.

اسپیر فیشینگ (Spear Phishing) که حملات هدفمند به افراد خاص را صورت می‌دهد و ویشینگ  (Vishing)که از تماس‌های صوتی برای فریب کاربران استفاده می‌کند، دو روش معمول فیشینگ محسوب می‌شوند. برای محافظت در برابر فیشینگ، کاربران باید همیشه آدرس فرستنده ایمیل‌ها را بررسی کنند و از کلیک کردن روی لینک‌های ناشناس خودداری کنید.

3- حملات مهندسی اجتماعی (Social Engineering Attacks)

حملات مهندسی اجتماعی شامل تکنیک‌هایی است که مهاجمان برای فریب قربانیان و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات یا سیستم‌ها استفاده می‌کنند. این حملات براساس سواستفاده از اعتماد کاربران طراحی می‌شوند و می‌توانند به روش‌های مختلفی مانند جعل هویت، فریب تلفنی یا استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده از شبکه‌های اجتماعی انجام شوند.

یک مثال رایج از این نوع حملهPretexting  است که در آن مهاجم خود را به‌عنوان فرد معتبر (مثلا کارمند بانک یا پشتیبان فنی) جا می‌زند تا قربانی اطلاعات خود را افشا کند. بهترین راه برای مقابله با چنین حملاتی، افزایش آگاهی کاربران و اجرای سیاست‌های احراز هویت چندمرحله‌ای است.

4- حملات تزریق SQL یا SQL Injection

حمله تزریق SQL زمانی رخ می‌دهد که مهاجم از‌طریق ورودی‌های نامطمئن در یک وب‌سایت دستورات مخرب SQL را اجرا و به پایگاه داده دسترسی پیدا کند. این نوع حمله به مهاجم اجازه می‌دهد اطلاعات حساس مانند رمزهای عبور، اطلاعات کارت‌های اعتباری یا داده‌های کاربری را استخراج کند.

برای جلوگیری از حملات SQL Injection، توسعه‌دهندگان باید از روش‌هایی مانند Prepared Statements و ORM (Object-Relational Mapping) استفاده کنند و ورودی‌های کاربران را قبل از پردازش اعتبارسنجی کنند. در مورد این حمله بیشتر بشناسید: sql injection چیست؟

5- حملات مرد میانی (Man-in-the-Middle – MITM)

در مدل حملات مرد میانی، مهاجم خود را بین دو طرف ارتباط قرار داده و اطلاعات رد و بدل شده بین آن‌ها را استراق سمع کرده یا تغییر می‌دهد. این حملات می‌توانند در شبکه‌های عمومی وای‌فای، پروتکل‌های ناامن HTTP و حتی در ارتباطات رمزگذاری‌شده ضعیف نیز رخ دهند.

استفاده از پروتکل‌های امنیتی مانند TLS/SSL، رمزگذاری داده‌ها و اجتناب از اتصال به شبکه‌های وای‌فای عمومی بدون VPN از جمله روش‌های دفاعی در برابر چنین حملاتی هستند. برای اطلاعات بیشتر مقاله حمله مرد میانی چیست؟ را بخوانید.

6- حملات بروت فورس (Brute Force Attack)

حملات بروت فورس شامل تلاش‌های مکرر برای حدس زدن رمز عبور یا کلیدهای رمزگذاری از‌طریق آزمون و خطا است. این حمله معمولا با استفاده از نرم‌افزارهای خودکار که هزاران یا میلیون‌ها ترکیب مختلف را امتحان می‌کنند انجام می‌شود.

برای مقابله با حملات بروت فورس باید از رمزهای عبور قوی، احراز هویت چندعاملی (MFA) و محدودیت‌های ورود ناموفق (Account Lockout)  استفاده کرد.

7- حملات DoS و DDoS (Denial of Service & Distributed Denial of Service)

حملات DoS و DDoS با ارسال حجم عظیمی از درخواست‌ها به یک سرور یا شبکه آن را از کار می‌اندازند و باعث اختلال در سرویس‌دهی می‌شوند. در حملات DDoS مهاجم از چندین سیستم آلوده (بات‌نت) برای انجام حمله استفاده می‌کند.

استفاده از فایروال‌های ضد DDoS، CDN (Content Delivery Network)  و روش‌های مدیریت ترافیک می‌تواند به کاهش اثرات چنین حملاتی کمک زیادی کند. برای یادگیری مطالب بیشتر مقاله ddos چیست؟ را بخوانید.

8- حملات صفرروزه (Zero-Day Attacks)

حملات روز صفر زمانی رخ می‌دهند که مهاجمان از آسیب‌پذیری‌‌های ناشناخته نرم‌افزارها یا سیستم‌ها سواستفاده کنند. از آن‌جایی که هنوز هیچ وصله امنیتی برای چنین آسیب‌پذیری‌هایی ارائه نشده، حملات روز صفر جز خطرناک‌ترین حملات به‌شمار می‌روند.

شرکت‌ها می‌توانند با انجام تست‌های نفوذ مداوم، بروزرسانی سریع نرم‌افزارها و استفاده از سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS)، ریسک این نوع حملات را کاهش دهند.

9- حملات درب‌پشتی (Backdoor Attacks)

در برخی موارد، نرم‌افزارها یا سخت‌افزارها دارای درب‌پشتی (Backdoor) هستند که به مهاجمان اجازه می‌دهد بدون احراز هویت به سیستم دسترسی پیدا کنند. درب‌های ‌پشتی‌ ممکن است توسط توسعه‌دهندگان به‌طور عمدی یا سهوی ایجاد شده باشند یا در اثر بدافزارها در سیستم قرار گیرند.

بهترین راه برای مقابله با حملات درب‌پشتی، بررسی دقیق کدهای منبع نرم‌افزارهای حساس، استفاده از فایروال‌ها و نظارت مداوم بر ترافیک شبکه است.

10- حملات داخلی (Insider Threats)

یکی از خطرناک‌ترین بردارهای حمله، تهدیدات داخلی است که توسط کارکنان ناراضی، پیمانکاران یا افراد دارای دسترسی داخلی انجام می‌شود. این افراد ممکن است به دلایل مختلفی مانند انگیزه‌های مالی، انتقام‌جویی یا ناآگاهی، اطلاعات حساس را افشا یا سیستم‌ها را تخریب کنند.

سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از مدیریت دسترسی (Least Privilege Access)، نظارت بر رفتار کاربران و آموزش امنیت سایبری، ریسک حملات داخلی را کاهش دهند.

چگونه مهاجمان از بردارهای حمله سواستفاده می‌کنند؟

مهاجمان سایبری برای نفوذ به سیستم‌ها و دستیابی به اطلاعات حساس از بردارهای حمله مختلف بهره می‌برند. چنین فرآیندی شامل شناسایی نقاط ضعف، طراحی روش‌های حمله و اجرای آن‌ها برای دسترسی غیرمجاز، تخریب داده‌ها یا اخاذی از قربانیان می‌شود. در ادامه به بررسی مراحلی که مهاجمان برای سواستفاده از بردارهای حمله طی می‌کنند، می‌پردازیم.

گام اول، شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات (Reconnaissance)

اولین گام در هر حمله سایبری، جمع‌آوری اطلاعات درباره هدف است. مهاجمان سعی می‌کنند تا نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های احتمالی را در سیستم‌ها، شبکه‌ها و کاربران شناسایی کنند. این مرحله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بررسی شبکه‌های سازمان و دامنه‌های متصل به آن
• استفاده از ابزارهای اسکن آسیب‌پذیری مانند Nmap و Shodan
• تحلیل داده‌های عمومی، رسانه‌های اجتماعی و اطلاعات افشا شده در اینترنت
• اجرای حملات مهندسی اجتماعی برای جمع‌آوری اطلاعات حساس از کارکنان یا کاربران

پس از این مرحله مهاجمان یک دید کلی از سیستم هدف و روش‌های بالقوه حمله به دست می‌آورند.

گام دوم، سواستفاده از آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف

پس از شناسایی نقاط ضعف، مهاجمان یکی از بردارهای حمله مناسب را برای نفوذ انتخاب می‌کنند. این مرحله شامل بهره‌گیری از روش‌های زیر است:

• تزریق کد مخرب: حملات SQL Injection یا Cross-Site Scripting (XSS) به مهاجمان اجازه می‌دهند به پایگاه‌های داده‌ یا وب‌سایت‌های سازمان دسترسی پیدا کنند.
• ارسال ایمیل‌های فیشینگ: مجرمان ایمیل‌هایی ارسال می‌کنند که ظاهری معتبر دارند، اما حاوی لینک‌های آلوده یا پیوست‌های بدافزاری هستند که منجر به سرقت اطلاعات کاربر یا نصب بدافزار می‌شود.
• بهره‌برداری از نرم‌افزارهای قدیمی: بسیاری از سازمان‌ها و کاربران نرم‌افزارهای خود را بروزرسانی نمی‌کنند و این موضوع باعث می‌شود مهاجمان از آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده (Exploit) برای نفوذ استفاده کنند.
• نفوذ به شبکه‌های ناامن: استفاده از شبکه‌های وای‌فای عمومی و ناامن مهاجمان را قادر ‌می‌سازد تا از‌طریق حملات Man-in-the-Middle (MITM)  داده‌های تبادل‌شده را رهگیری کنند.

گام سوم، استقرار و اجرای حمله (Exploitation & Execution)

پس از نفوذ موفق، مهاجمان حمله خود را طی مراحل زیر اجرا می‌کنند:

• نصب بدافزارها یا درب‌های پشتی (Backdoors): مهاجمان بدافزارهایی مانند تروجان‌ها و باج‌افزارها را روی سیستم هدف نصب می‌کنند تا به داده‌ها دسترسی پیدا کنند یا سیستم را قفل کرده و درخواست باج نمایند.
• دسترسی به اطلاعات حساس: مهاجمان ممکن است به حساب‌های بانکی، اطلاعات کاربران یا داده‌های محرمانه دست یابند. در برخی موارد، داده‌ها به سرقت رفته و در دارک وب فروخته می‌شوند.
• اجرای حملات مداوم: برخی از حملات مانند DDoS ممکن است به‌صورت مداوم اجرا شوند تا سرورها یا وب‌سایت‌های سازمان‌ها را از دسترس خارج کنند.

گام چهارم، پاک کردن ردپاها و پوشش حمله (Covering Tracks)

پس از اجرای حمله مهاجمان تلاش می‌کنند ردپای خود را از بین ببرند تا شناسایی نشوند.

• پاک کردن لاگ‌های سیستمی: حذف یا تغییر لاگ‌های ورود و فعالیت‌ها در سیستم‌های هدف.
• رمزگذاری ارتباطات: استفاده از ابزارهای رمزگذاری برای پنهان کردن ارتباطات مخرب.
• تغییر یا از بین بردن داده‌ها: گاهی اوقات مهاجمان داده‌های قربانی را تغییر داده یا حذف می‌کنند تا عملیات خود را مخفی نگه دارند.

گام پنجم، بهره‌برداری و اخاذی از قربانی (Exfiltration & Monetization)

در نهایت مهاجمان از اطلاعات سرقت‌شده یا دسترسی غیرمجاز خود برای اهداف مختلف استفاده می‌کنند.

• فروش اطلاعات سرقتی در دارک وب: مهاجمان می‌توانند داده‌های سرقتی را در بازارهای غیرقانونی بفروشند.
• باج‌گیری از قربانیان: در حملات باج‌افزاری (Ransomware)، مهاجمان اطلاعات را رمزگذاری و از قربانی درخواست پرداخت می‌کنند.
• سوءاستفاده از هویت: اطلاعات دزدیده‌شده می‌تواند برای سرقت هویت یا کلاهبرداری‌های مالی استفاده شود.

روش‌های کاهش Attack Vector

برای محافظت از سیستم‌ها و داده‌ها در برابر تهدیدات سایبری، ضروری است که بردارهای حمله را کاهش دهیم. این امر از‌طریق ترکیبی از اقدامات امنیتی فنی، سیاست‌های سازمانی و آگاهی کاربران امکان‌پذیر است. در ادامه مهم‌ترین روش‌های کاهش بردارهای حمله را بررسی می‌کنیم.

• بروزرسانی و مدیریت وصله‌های امنیتی (Patch Management)
• احراز هویت قوی و استفاده از احراز هویت چندعاملی (MFA)
• آموزش و آگاهی کاربران
• محدود کردن دسترسی‌های غیرضروری و کنترل حساب‌های کاربری
• استفاده از ابزارهای امنیتی برای مقابله با بدافزارها

آنچه از مقاله وکتور حمله چیست؟ آموختیم

برای مقابله با تهدیدات سایبری، درک بردارهای حمله و روش‌های نفوذ مهاجمان ضروری است. این بردارها شامل ایمیل‌های فیشینگ، بدافزارها و مهندسی اجتماعی هستند که به شناسایی و بهره‌برداری از نقاط ضعف سیستم‌ها منجر می‌شوند. اجرای خدمات امنیت شبکه مانند بروزرسانی نرم‌افزارها، احراز هویت چندعاملی، رمزگذاری داده‌ها و مانیتورینگ فعالیت‌های مشکوک، از اقدامات کلیدی در کاهش سطح حمله به‌شمار می‌روند. علاوه بر این، آگاهی‌بخشی به کاربران نقش مهمی در جلوگیری از حملات دارد، زیرا بسیاری از نفوذها ناشی از خطای انسانی است. سازمان‌ها می‌توانند با دریافت درخواست خدمات پشتیبانی حرفه‌ای، امنیت سیستم‌های خود را تقویت کرده و در برابر حملات سایبری مقاوم‌تر شوند.

خدمات شبکه را به متخصصان حرفه‌ای بسپارید

با دریافت خدمات شبکه استاندارد و حرفه‌ای، هزینه‌های نگهداری یا گسترش شبکه در آینده را به شکل چشم‌گیری کاهش دهید. فالنیک به‌عنوان منتخب بیش از 30 هزار مشتری حقیقی و حقوقی، انواع خدمات شبکه را با بهترین کیفیت ارائه می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر یا ثبت سفارش دکمه زیر را لمس کنید:

درخواست خدمات شبکهتماس فوری