آموزش CCNA Enterprise؛ نکات مهمی که باید در مورد Subnetting بدانید.
در شماره گذشته، مبحث مهمی بهنام زیرشبکهسازی در کلاسهای مختلف را آغاز کردیم که نه تنها در آزمون CCNA بلکه در دنیای واقعی نیز کاربردهای گستردهای دارد. در این قسمت به نکات مهمی میپردازیم که در Subnetting باید مدنظر قرار دهید. اگر قصد ورود حرفهای به دنیای مشاغل شبکه را دارید، حتما باید با این مفهوم آشنا باشید، زیرا در بیشتر سازمانها و شرکتهای بزرگ شبکهها را به زیرشبکههایی تبدیل میکنید تا فرآیند نظارت و مدیریت بر ترافیک به شکل بهتری انجام شود. خرید سرور و سوئیچ شبکه از جمله اقدامات اولیهای است که باید برای داشتن شبکه باید مدنظر داشته باشید. تا پایان با فالنیک همراه باشید.
- زیرشبکه کردن شبکههای کلاس C
- چند بیت برای ایجاد زیرشبکه نیاز داریم؟
- محاسبه شناسه شبکه
- محاسبه اولین آدرس معتبر
- محاسبه آدرس پخشی
- میانبرهای زیر شبکه
- زیرشبکهسازی با استفاده از روش میانبر
- آیپی زیرشبکه صفر
- ماسکهای زیر شبکه با طول متغیر
زیرشبکه کردن شبکههای کلاس C
هنگام زیرشبکه کردن یک شبکه کلاس C، باید مراحلی که در شماره گذشته به آنها اشاره کردیم را دنبال کنید، اما از آنجایی که تمامی دستکاری بیتها در آخرین اکتت انجام میشود، اعداد مختلفی را برای مواردی مثل شناسههای شبکه و آدرس پخشی مشاهده خواهید کرد. در کلاس A و کلاس B، آن آدرسها معمولا به 0 یا 255 ختم میشوند. در این سناریو، شما یک آدرس شبکه کلاس 202.78.34.0 دارید و باید شبکه را به 12 زیر شبکه تقسیم کنید.
اولین قدم این است که روی کاغذی اطلاعاتی که دارید را مکتوب کنید.
چند بیت برای ایجاد زیرشبکه نیاز داریم؟
قدم بعدی این است که مشخص کنیم چند بیت از قسمت شناسه میزبان ماسک زیر شبکه را میخواهید به بیتهای زیر شبکه تبدیل کنید. فرمول انجام اینکار به شرح زیر است:
2masked bits = number of subnets
همانگونه که مشاهده میکنید، 22=4 زیر شبکه کافی نیست، زیرا به 12 زیر شبکه نیاز داریم. اگر 23 را آزمایش کنیم، 8 زیر شبکه دریافت میکنیم که بازهم کافی نیست. 24 به ما 16 زیرشبکه میدهد که نه تنها پاسخگوی نیاز فعلی است، بلکه 4 زیرشبکه اضافی در اختیار خواهیم داشت که میتوانیم در آینده از آنها استفاده کنیم. اکنون که مشخص کردیم در ماسکهای زیر شبکه باید چهار بیت را از بیتهای میزبان به بیتهای زیر شبکه تبدیل کنید، محدوده آیپی و ماسک زیرشبکهای که داریم به شرح زیر است:
اکنون ماسک زیر شبکه جدید را برای هر یک از 12 زیرشبکه (16 زیرشبکه در اختیار داریم که در اینجا تنها به 12 مورد از آنها نیاز داریم) میشناسیم. پس از ایجاد تغییر در ماسک زیر شبکه به صورت باینری، باید آنرا به معادل اعشار تبدیل کنیم تا ماسک زیر شبکه جدید خود را برای هر یک از زیرشبکهها به دست آوریم. ماسک زیر شبکه جدید برای همه زیرشبکهها 255.255.240.0 است.
ترکیباتی که در اختیار داریم به شرح زیر است:
گام بعدی فهرست کردن تمام حالتهای روشن/خاموش ممکن است که چهار بیت زیرشبکه میتوانند ایجاد کنند. تعداد زیرشبکههایی که چهار بیت به ما میدهند به شرح زیر است:
در مرحله بعد باید هر یک از شناسههای شبکه را ایجاد کنیم. از آنجایی که این چهار بیت در اکتت چهارم ما هستند، سه اکتت اول را با آدرسهای IP اصلی پر میکنیم. ما در اینجا برای آنکه بدانید کدامیک از بیتها را باید دستکاری کنید تا شناسههای شبکه را ایجاد کنیم، آنها را در تصویر زیر برجسته کردهایم. در تصویر زیر بیتهای زیرشبکه پررنگ هستند تا آن بیتها را با چهار بیت میزبانی که به دنبال آنها هستید اشتباه نگیرید:
محاسبه شناسه شبکه
برای محاسبه شناسه شبکه برای هر زیرشبکه، باید به خاطر داشته باشید که همه بیتهای میزبان باید روی 0 تنظیم شوند (که در زیرشبکههایی هستند که به تازگی نشان داده شده است). اگر تمام مقادیر باینری را به معادل اعشار تبدیل کنید، شناسه شبکه برای هر یک از زیرشبکهها به شرح زیر است:
محاسبه اولین آدرس معتبر
اکنون باید اولین آدرس معتبر را برای هر یک از زیرشبکهها محاسبه کنید. قانون اولین آدرس معتبر یک زیرشبکه این است: بیت میزبان کم اهمیت (که بیت سمت راست است) را روشن کنید و سپس تمام مقادیر باینری را به معادل اعشار تبدیل کنید.
محاسبه آدرس پخشی
آدرس پخشی برای ارسال پیام به تمام سیستمهای موجود در شبکه استفاده میشود. دقت کنید آدرس پخشی نباید به سیستمی در شبکه اختصاص داده شود. برای محاسبه آدرس پخشی، تمام بیتهای میزبان (بیتهای سمت راست بیتهای زیرشبکه پررنگ) را روی ۱ قرار میدهید و سپس کل آدرس را به اعشار تبدیل میکنید.
تمرین اول: زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس A
شناسه شبکه آدرس کلاس A ما 120.0.0.0 است. اکنون روی برگه کاغذی، زیر شبکه جدید، شناسه شبکه، اولین آدرس معتبر، آخرین آدرس معتبر و آدرس پخشی چهار زیرشبکه را محاسبه کنید. پس از محاسبه پاسخهای خود را در جدول زیر قرار دهید.
تمرین دوم: زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس B
فرض کنید یک شناسه شبکه با مقدار 190.34.0.0 دارید که قرار است آنرا به چهار زیرشبکه تقسیم کنید. با اطلاعاتی که به دست میآورید، فرآیند انجام محاسبات دودویی برای زیرشبکه کردن این کلاس B به چهار زیرشبکه را انجام دهید. نتایج حاصل از محاسبات را در جدول زیر وارد کنید:
تمرین سوم: زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس C
مدیر شما یک محدوده شبکه کلاس C خریداری کرده و از شما خواسته است که این شبکه کلاس C را به دو زیرشبکه برای دو سگمنت شبکه تبدیل کنید. یک بخش شبکه میزبان ماشینهای کلاینت است که توسط کلاینتها برای سفارش آنلاین استفاده میشود و بخش دیگر میزبان ماشینهای شرکت است که توسط کارمندان استفاده میشود.
شناسه شبکه کلاس C که خریداری شده 216.83.11.0 است. دومرتبه کاغذی بردارید و کار را با نوشتن ماسک زیر شبکه پیشفرض آدرس کلاس C شروع کنید. سپس بیتهای میزبان را دستکاری کنید تا شناسه شبکه، شناسه اول میزبان معتبر، آخرین شناسه میزبان معتبر، آدرس پخشی و ماسک زیر شبکه جدید را بهدست آورید. پس از محاسبه تمام اطلاعات به دست آمده را در جدول زیر قرار دهید:
در این شماره و شماره قبل با مفهوم زیرشبکهسازی آشنا شدیم که در آزمون CCNA حتما سوالاتی در ارتباط با آنرا مشاهده میکنید. اطمینان حاصل کنید که مشکلی از بابت شناسایی آدرسهای کلاس، نحوه تقسیم آنها به چندین زیرشبکه و غیره ندارید، زیرا این مفاهیم در دنیای واقعی نیز به شکل گستردهای استفاده میشوند.
نکته امتحانی: هنگام آماده شدن برای آزمون CCNA تا جایی که امکان دارد روی مبحث زیرشبکه کار کنید. شما باید به اندازهای در این حوزه مهارت پیدا کنید که در کوتاهترین زمان این محاسبات را انجام دهید، زیرا زمان کمی برای پاسخگویی به این پرسشها در جلسه آزمون دارید.
میانبرهای زیر شبکه
یکی از چالشهای مهمی که در آزمونهای CCNA با آن روبرو میشوید این است که باید فرآیند زیرشبکهسازی را به سرعت انجام دهید. برای کمک به درک سریع زیرشبکهسازی، در اینجا تکنیکی را برای انجام سریعتر اینکار به شما معرفی میکنیم.
اجازه دهید دومرتبه شبکه کلاس B که آدرس 190.45.0.0 دارد را بررسی کنیم، اما این مرتبه از طریق یک راه میانبر محاسبات را انجام میدهیم. فرض کنید در نظر داریم این شبکه را به شش زیر شبکه تقسیم کنیم. مرحله اول یکسان است: با استفاده از فرمول زیر تعیین میکنیم که چه تعداد بیت از بیت میزبان به بیت زیر شبکه باید تبدیل شود:
23 = 8 subnets (ما فقط به شش زیر شبکه نیاز داریم)
در مرحله بعد ماسک زیر شبکه را به شکل باینری مینویسیم و سه بیت میزبان اول را به صورت زیر، به بیت زیرشبکه تبدیل میکنیم:
توجه داشته باشید، هنگامی که ماسک زیر شبکه باینری جدید را به مقدار اعشاری تبدیل میکنید ماسک زیر شبکه جدید برای همه زیرشبکهها 255.255.224.0 میشود.
این درست مکانی است که میانبر ما به میدان وارد میشود. به آخرین بیت زیر شبکه (بیت زیر شبکه سمت راست) نگاه کنید و از آن به عنوان عامل افزایشی استفاده کنید. در این مثال، افزایش 32 است، زیرا بیت زیر شبکه اول دارای ارزش 128، بیت دوم زیر شبکه دارای ارزش 64، و بیت سوم و آخرین زیر شبکه دارای مقدار 32 است. این مقدار افزایشی به شناسه شبکه برای هر زیر شبکه تبدیل میشود.
کار را با نوشتن شناسه شبکه آغاز کنید و سپس در اکتتی که بیتهای زیرشبکه را شکل میدهد، آنرا با مقدار افزایشی برای شناسه شبکه بعدی افزایش دهید. این روند را به صورت زیر ادامه دهید:
هنگامیکه شناسههای شبکه را دارید، میتوانید اولین آدرسهای معتبر را برای هر زیرشبکه با اضافه کردن 1 به هر یک از شناسههای شبکه محاسبه کنید.
در مرحله بعد، میتوانید آدرس پخشی هر زیر شبکه را مشخص کنید. برای انجام اینکار، کافی است یک عدد را از شناسه شبکه بعدی بردارید. به عنوان مثال، شناسه شبکه برای زیر شبکه دوم 190.45.32.0 بود. آدرس پخشی برای زیر شبکه اول یک عدد کمتر از شناسه شبکه زیرشبکه دوم است که 190.45.31.255 است. به یاد داشته باشید که برای تعیین آدرس پخشی یک زیرشبکه، همیشه به شناسه شبکه زیرشبکه بعدی (که دو مرحله پیش تعیین شده است) نگاه کنید. آدرسهای پخشی برای هر زیر شبکه به شرح زیر است:
استثنای این قانون آخرین زیرشبکه است. از آنجایی که هیچ شناسه شبکه بعدی برای کار با آن وجود ندارد، آخرین زیرشبکه همیشه به همان آدرسی که آدرس پخشی اصلی شبکه بود ختم میشود.
بعد از اینکه آدرس پخشی را مشخص کردید، میتوانید آخرین آدرس معتبر را با برداشتن یک عدد از آدرس پخشی به صورت زیر مشخص کنید:
اکنون که تمام اطلاعات مورد نیاز را مشخص کردهاید، میتوانید دادهها را در جدول قرار دهید تا شناسههای شبکه، اولین آدرس معتبر، آخرین آدرس معتبر و آدرس پخشی هر زیرشبکه به وضوح شناسایی شود.
برای آنکه بتوانید از میانبری که استفاده کردیم بدون مشکل استفاده کنید، باید کمی وقت بگذارید تا بتوانید با کمترین مشکل از آن استفاده کنید. تمرین زیر نقطه شروع خوبی برای اینکار است.
زیرشبکهسازی با استفاده از روش میانبر
در این تمرین قصد داریم سه شبکه مختلف را با استفاده از روش میانبر زیر شبکه کنیم.
زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس A: شناسه شبکه آدرس کلاس A با مقدار 37.0.0.0 داریم. شما باید این شبکه را با استفاده از روش میانبر به چهار زیرشبکه تبدیل کنید.
زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس B: شناسه شبکه آدرس کلاس B با مقدار 139.45.0.0 داریم. شما باید این شبکه را با استفاده از روش میانبر به هشت زیر شبکه تقسیم کنید.
زیرشبکه کردن یک آدرس کلاس C: شناسه شبکه آدرس کلاس B با مقدار 222.100.10.0 داریم. شما باید این شبکه را با استفاده از روش میانبر به چهار زیرشبکه تقسیم کنید.
آدرسدهی با کلاس (Classful) در مقابل آدرسدهی بدون کلاس (Classless)
ما در مقالات قبلی آدرسهای IP کلاسهای مختلف را معرفی کردیم. هر آدرس IP که در یک سیستم استفاده میکنید در یکی از سه کلاس اصلی کلاس A، کلاس B، یا کلاس C قرار میگیرد. این حالت بهنام «آدرسدهی دارای کلاس» شناخته میشود.
جدول زیر سه کلاس آدرس اصلی را خلاصه میکند. توجه داشته باشید که در ستون تنظیم اکتت (Octet Setup)، N به معنای شناسه شبکه و H به معنای شناسه میزبان برای شناسایی بخشهای شناسه شبکه و شناسه میزبان آدرس است.
تمامی نکات و اطلاعاتی که پیرامون کلاسهای آدرس مختلف، از جمله شناسههای شبکه، شناسههای میزبان و ماسکهای زیرشبکه پیشفرض آموختهاید، بر اساس آدرسدهی کلاسی است.
نکته امتحانی: برای آزمون باید به خاطر داشته باشید که آدرسدهی IP کلاسیک، بخش شناسه شبکه و شناسه میزبان آدرس IP را در یک هشتم تقسیم میکند. به عنوان مثال، یک آدرس کلاس B از دو اکتت اول به عنوان شناسه شبکه و دو اکتت آخر به عنوان شناسه میزبان استفاده میکند.
آیپی زیرشبکه صفر (IP subnet Zero)
یکی دیگر از مفاهیم زیر شبکه که باید برای آزمون CCNA با آن آشنا باشید، IP subnet zero است. چند سال قبل، برخی از دستگاهها و پروتکلهای شبکه نمیتوانستند از اولین و آخرین زیرشبکههایی که ما ایجاد کردیم، هنگام تقسیم شبکه به چندین زیرشبکه استفاده کنند. مشکل به این دلیل بود که برخی از پروتکلهای مسیریابی قدیمی زمانی که روتر اطلاعات مربوط به شبکه را به اشتراک میگذاشت، اطلاعات ماسک زیر شبکه را همراه با شناسه شبکه ارسال نمیکردند. به بیان دقیقتر، اگر شبکه به زیرشبکه تقسیم شده بود، مثلاً به چهار زیر شبکه، زمانی که یک روتر اطلاعات مربوط به شبکه 192.168.1.0 را به اشتراک میگذاشت، روتر دریافتکننده راهی برای دانستن اینکه آیا زیر شبکه است یا کل شبکه 192.168.1.0 در اختیار نداشت. پروتکلهای مسیریابی امروزی اطلاعات ماسک زیر شبکه را با مسیر ارسال میکنند و از ترکیبی شبیه به 192.168.1.0/26 استفاده میکنند. بنابراین شکی نیست که این اولین شبکه از چهار زیرشبکه است.
تجهیزات سیسکو میتوانند در هنگام زیرشبکه کردن یک شبکه از اولین و آخرین زیرشبکه استفاده کنند، زیرا دستور ip subnet-zero روی تجهیزات پیکربندی شده تا نشان دهد که میتوانیم از اولین و آخرین زیر شبکه استفاده کنیم. اگر دستور به no ip subnet-zero تغییر کند، اجازه استفاده از اولین و آخرین زیرشبکه روی روتر را نخواهیم داشت.
ماسکهای زیر شبکه با طول متغیر
یکی از مشکلاتی که در مورد تکنیک زیرشبکهای وجود دارد این است که تعداد آدرسهای IP یکسانی به هر یک از زیرشبکههایی که ایجاد کردهایم اختصاص داده میشود. این موضوع گاهی اوقات میتواند باعث از دست رفتن آدرسها شود، زیرا ممکن است به تعداد آدرسهای آیپی یکسانی در هر زیرشبکه نداشته باشیم. به عنوان مثال، در شکل زیر، میتوانید یک شبکه با سه زیرشبکه را مشاهده کنید. زیرشبکه 1 دارای 21 میزبان، زیر شبکه 2 دارای 2 میزبان و زیر شبکه 3 دارای 56 میزبان است. هر میزبان در هر زیرشبکه به یک آدرس IP در زیرشبکه نیاز دارد و ما میخواهیم شبکه را به سه زیر شبکه تقسیم کنیم، اما در عین حال آدرسها را حفظ کنیم.
برای دستیابی به این هدف، به شناسه شبکه خود (216.83.11.0) نگاه کنید و کار را با زیر شبکه بزرگتر آغاز کنید که در این مورد، زیر شبکه 3 است. زیر شبکه 3 به 56 میزبان نیاز دارد، بنابراین برای محاسبه اطلاعات زیر شبکه، باید تعداد آنها را تعیین کنید. برای ایجاد زیرشبکهای که از 56 میزبان پشتیبانی میکند، به بیتهای میزبان نیاز دارید. برای انجام اینکار میتوانید از فرمول زیر استفاده کنید:
2host bits – 2 = تعداد هاستهای پشتیبانی شده
بر اساس فرمول فوق، برای پشتیبانی از 56 میزبان در زیر شبکه 3 به صورت زیر به 6 بیت برای بیتهای میزبان نیاز داریم:
26 = 64 – 2 = 62 (میزبانهای پشتیبانی شده در زیر شبکه 3)
به خاطر داشته باشید که استفاده از 6 بیت برای بیتهای میزبان، چند آدرس میزبان بیشتر از آنچه نیاز دارید به شما میدهد، اما نمیتوانید کمتر از آنرا داشته باشید، زیرا پنج بیت میزبان تنها 30 (32 – 2) میزبان را پشتیبانی میکنند. در اینجا مقدار 2 را کم میکنیم، زیرا هر زیر شبکه دو آدرس رزرو شده دارد که شناسه شبکه و آدرس پخشی است. همچنین، توجه داشته باشید که اگرچه شما از 62 میزبان با این زیرشبکه پشتیبانی میکنید، اما تعداد آدرسها 64 است. این اندازه به عنوان اندازه بلوک (یا اندازه زیر شبکه) شناخته میشود.
به خاطر داشته باشید که اگر 6 بیت برای بیتهای میزبان وجود داشته باشد (شش 0 در پایین اکتت هشتم)، به این معنی است که دو بیت باقیمانده بیتهای زیر شبکه هستند که در تصویر زیر برجسته شدهاند. با این اطلاعات، اکنون میتوانید ماسک زیر شبکه 3 را به صورت زیر مستند کنید:
11111111.11111111.11111111.11000000 = 255.255.255.192
اکنون برای نشان دادن اینکه محدوده آدرس چیست، باید کمی دست به قلم شویم و شبکه را روی یک الگوی کاغذی ترسیم کنیم تا نشانیهای IP مختلف مورد استفاده در چهارمین اکتت را پیدا کنیم. توجه داشته باشید که زیرشبکه 3 از بلوکی از 64 آدرس استفاده میکند، اما شما میتوانید تنها از 62 آدرس استفاده کنید (دو مورد رزرو شده است). این بدان معنی است که اعداد 0-63 آدرسهای زیر شبکه سه هستند، همانگونه که در شکل زیر نشان داده شده است. دقت کنید که این موضوع در قالب 216.83.11.0/26 مستندسازی شده است. 26/ نشان میدهد که 26 بیت در ماسک زیر شبکه فعال شده است و تعداد آدرسهای استفاده شده در این زیرشبکه را کنترل میکند (64).
اکنون اگر به بیشترین تعداد میزبان بعدی در یک شبکه نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد که زیرشبکه 1 به 21 میزبان (یا 21 آدرس IP) نیاز دارد. برای محاسبه بلوک زیر شبکه از فرمول زیر استفاده کنید:
25 = 32 – 2 = 30 هاستهای پشتیبانی شده در زیر شبکه یک
30 میزبان کمی بیشتر از 21 مورد نیاز هستند، اما ایرادی ندارد، همانطور که در مثالهای قبلی توضیح داده شد. با این اطلاعات، اکنون میتوانید ماسک زیر شبکه را برای زیر شبکه 1 به شکل زیر مستندسازی کنید:
11111111.11111111.11111111.11100000 = 255.255.255.224
اکنون زیرشبکه 1 را بر روی شبکه رسم میکنیم تا بتوانیم آیپیهای مختلف در اکتت چهارم را مشاهده کنیم. درست به همان صورتی که در شکل زیر نشان داده شده است. به یاد داشته باشید که زیرشبکه 1 از بلوکی از 32 آدرس استفاده میکند، اما دو آدرس در دسترس نیستند. از آنجایی که زیرشبکه 3 از آدرسهای 0-63 استفاده میکند، زیرشبکه 1 از 64 شروع میشود و به 32 آدرس و در ادامه به 95 میرسد (اندازه بلوک آدرس 64-95=32).
این بدان معنی است که اعداد 64-95 آدرسهای زیر شبکه 1 هستند، همانطور که در شکل بالا نشان داده شده است. توجه داشته باشید که این به صورت 216.83.11.64/27 مستندسازی شدهاند. 27/ نشان میدهد که 27 بیت در ماسک زیر شبکه فعال شدهاند و تعداد آدرسهای استفاده شده در این زیرشبکه را کنترل میکند (32).
آخرین زیرشبکه ای که به شبکه خود اضافه میکنیم، زیرشبکه 2 است. از آنجایی که ما فقط به دو آدرس IP در این زیر شبکه نیاز داریم (یکی برای هر طرف لینک WAN)، باید از فرمول زیر برای دو میزبان استفاده کنیم:
22 = 4 – 2 = 2 هاست های پشتیبانی شده در زیر شبکه دو
این بدان معنا است که برای پشتیبانی از یک زیرشبکه که تنها به دو آدرس IP نیاز دارد، فقط باید دو بیت میزبان داشته باشیم. این موضوع به ما اعلام میکند که نمایش باینری آدرس آیپی به شرح زیر است:
11111111.11111111.11111111.11111100 = 255.255.255.252
توجه داشته باشید که اندازه بلوک چهار است (حتی اگر فقط دو آدرس قابل استفاده وجود دارد). این بدان معنا است که ما از آدرسهای بعدی 96-99 به عنوان آدرسهایی در چهارمین اکتت برای این زیرشبکه استفاده خواهیم کرد.
توجه داشته باشید که این آدرس به صورت 216.83.11.96/30 مستندسازی میشوند. 30/ نشان میدهد که 30 بیت در ماسک زیر شبکه ماسک فعال شده و تعداد آدرسهای استفاده شده در این زیرشبکه را کنترل میکند که در این مورد چهار (اندازه بلوک) است. خبر خوب این است که ما طرح آدرس آیپی خود را برای سه زیرشبکه برنامهریزی کردهایم و هنوز آدرسهایی در اختیار داریم که اگر در آینده نیازمند تغییری در شبکه بودیم قادر به استفاده از آنها هستیم. به بیان دقیقتر، آدرسهای 100-255 هنوز در دسترس هستند!