سرور استوک چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

آیا می‌دانستید طبق آمار جهانی، بیش از ۴۰ درصد شرکت‌های متوسط و بزرگ برای کاهش هزینه‌های IT از سرورهای استوک استفاده می‌کنند؟ بسیاری از کسب‌وکارها به جای خریدن سرور نو، به سراغ مدل‌های کارکرده یا بازسازی‌شده می‌روند تا با هزینه کمتر، همان قدرت و کارایی را در اختیار داشته باشند. اما سرور استوک چیست و آیا ارزش خرید دارد؟ آیا می‌توانید به کیفیت و عمر مفید این سرورها اعتماد کنید؟ در ادامه این مقاله فالنیک با ما همراه باشید تا به تمام این سوالات پاسخ ‌دهیم و مزایا و معایب خرید سرور استوک را بررسی می‌کنیم و به شما کمک می‌کنیم تصمیم بگیرید که آیا این گزینه برای زیرساخت شبکه یا کسب‌وکار شما مناسب است یا خیر.

سرور استوک چیست؟

سرورهای دست دوم یا استوک به سرورهایی گفته می‌شود که نو نیست اما همچنان قابل استفاده هستند و اغلب با قیمتی پایین‌تر از مدل نو در بازار عرضه می‌شود. اصطلاح «استوک» در بازار ایران به کالاهای وارداتی غیرآکبند از اروپا یا آمریکا گفته می‌شود که به‌صورت محدود، تست‌شده و با قیمت مناسب‌تر فروخته می‌شوند. در ادامه با انواع این سرورها آشنا می‌شوید.

سرورهای دست دوم یا استوک چه انواعی دارد؟

سرورهای دست دوم (استوک) در انواع زیر به بازار عرضه می‌شوند:

سرورهای کارکرده  Used

 به طور معمول، در دیتاسنترها یا شرکت‌های بزرگ از این سرور استفاده می‌شود و بعد از بازنشستگی یا ارتقا، جمع‌آوری و با استانداردهای حرفه‌ای نگهداری و وارد بازار شده‌اند. این سرورها اغلب کیفیت خوبی دارند.

سرورهای ریفربیش  Refurbished

به سرورهایی که قطعات معیوب‌شان تعویض یا تعمیر شده و مجدد به بازار برگشته‌اند، ریفربیش می‌گویند. پس سرورهای ریفر، دستگاه‌هایی هستند که توسط شرکت سازنده یا تامین‌کننده برای استفاده دوباره تعمیر، تست و بازسازی شده‌اند و گاهی حتی با گارانتی محدود به بازار عرضه می‌شوند.

سرورهای موجود در انبار New Old Stock

 سرورهای انباری به دستگاه‌هایی که نو هستند ولی مدت زیادی در انبار مانده‌اند یا مدل آن‌ها قدیمی شده است.

مزایای سرور استوک چیست؟

مزایای زیر باعث شده که بسیاری از افراد به جای سرورهای نو سراغ مدل‌های دست دوم یا استوک بروند.

کیفیت بسیار بالا

برخی ممکن است باور داشته باشند که سرورهای دست دوم در مقایسه با سرورهای نو کیفیت پایین‌تری دارند؛ اما تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این تصور صحیح نیست. سرورهای دست دوم می‌توانند به همان اندازه یا حتی بهتر از سرورهای نو باشند؛ زیرا قبلا در محیط عملیاتی آزموده و به اصطلاح «burn-in» شده‌اند. یعنی آن‌ها دوره burn-in استاندارد ۹۰ روزه را پشت سر گذاشته‌اند. در این بازه زمانی اغلب مشکلات سخت‌افزاری در سرور نو ظاهر می‌شود. پس این سرورها این دوره را گذرانده به احتمال زیاد می‌توانند چندین سال به راحتی کار کنند.

عملکرد مناسب

دومین مزیت سرورهای دست دوم یا استوک عملکرد بالای آنهاست. این سرورها قبل از فروش به تنظیمات کارخانه بازگردانده می‌شوند که عملکرد آن‌ها را مشابه سرورهای نو می‌کند. از آنجایی که سرورها هم در محیط مخصوصی نگهداری می‌شوند و به ندرت لمس یا جابجا می‌شوند. پس این عملکرد مناسب نسبت به سرورهای نو تفاوت چندانی ندارد. این شرایط باعث حفظ وضعیت فیزیکی و عملکرد مطلوب سرور، حتی پس از استفاده اولیه می‌شود.

قابلیت اطمینان بالا

وقتی سروری از دیتاسنتر خارج می‌شود و برای بازسازی و فروش مجدد به فروشنده ارسال می‌شود، احتمالا تحت چندین فرآیند آزمایش و حذف داده‌ها قرار می‌گیرد تا آماده فروش به کاربر بعدی شود. این تجهیزات نه تنها قبلا در محیط عملیاتی استفاده شده‌اند و عملکرد آن‌ها اثبات شده است بلکه تحت چندین آزمایش متوالی قرار گرفته‌اند تا میزان اعتمادپذیری آن‌ها تایید شود.

این یعنی سرور یا قطعه دست دوم، ابتدا آزمون عملیاتی شده، سپس دوباره تست شده، احتمالا دوباره پیکربندی شده و در نهایت مجدد قبل از ارسال، بررسی و آزمایش می‌شود و احتمالا مخصوص نیاز شما تنظیم شده‌اند. تجهیزات سه‌بار آزمایش‌شده پس قابل اطمینان هستند و می‌توانید روی آن حساب کنید و تا سال‌ها محیط تولیدی شما را پشتیبانی کند.

صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌ها

سرورهای استوک بسیار ارزان‌تر از مدل‌های نو هستند و سازمان‌ها می‌توانند با خرید مدل‌های استوک و ارتقای قطعات تا میلیون‌ها تومان صرفه‌جویی کنند. بسیاری از فروشندگان، ارسال رایگان ارائه می‌دهند که باعث کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل نیز می‌شود.

مشخصات بالاتر با قیمت کمتر

هنگام خریدن سرور stock، می‌توانید با هزینه کمتر، مشخصات سخت‌افزاری بالاتری دریافت کنید و همچنین امکان شخصی‌سازی پیکربندی وجود دارد.

دسترسی آسان به قطعات یدکی

قطعات یدکی سرورهای استوک به راحتی در دسترس و مقرون‌به‌صرفه هستند و در صورت بروز مشکل امکان بازگشت آن‌ها وجود دارد.

کمک به کاهش ضایعات الکترونیکی

سرورهای استوک نقش مهمی در کاهش زباله‌های الکترونیکی که یک مشکل جدی جهانی است دارند.

کمک به تاثیرات زیست‌محیطی

برخی برآوردها نشان می‌دهند که 30 درصد از کل مصرف انرژی یک سرور در طول عمر آن، در مرحله تولید اتفاق می‌افتد. یعنی مصرف سالانه انرژی به‌طور قابل‌توجهی کمتر از مقدار انرژی مورد نیاز برای تولید یک سیستم جدید است. مراکز داده مقیاس‌پذیر، چرخه‌های بروزرسانی سرورهای خود را از ۳-۴ سال به ۶-۷ سال افزایش داده‌اند تا ردپای کربنی خود را کاهش دهند، سازمان‌هایی مانند مایکروسافت در حال راه‌اندازی تاسیسات محاسباتی چرخه‌ای خود هستند تا تجهیزات و قطعات دست دوم فناوری اطلاعات را بازسازی و مجدد در تاسیسات دیگر به کار گیرند.

معایب سرور استوک چیست؟

سرورهای دست دوم از نظر اقتصادی و فنی بسیار به‌صرفه هستند اما باید معایب و محدودیت‌های آنها را هم بشناسید تا آگاهانه آنها را انتخاب کنید. در ادامه مهم‌ترین معایب و ریسک‌های سرورهای استوک را بیان می‌کنیم:

ریسک خرابی زودهنگام قطعات

قطعاتی مثل هارد، فن، پاور و رم ممکن است طول عمر مفید خود را طی کرده باشد یا بعضی سرورها در شرایط سخت مانندگرما، گرد و غبار و برق ناپایدار کار کرده باشند. در این صورت حتی اگر دستگاه کار کند، احتمال خرابی زودهنگام وجود دارد به‌خصوص اگر به درستی تست نشده باشد.

سازگاری محدود با فناوری‌های جدید

سرورهای دست دوم ممکن است از رم‌های قدیمی‌تر مثل DDR3/DDR4 یا پردازنده‌های نسل قبل پشتیبانی کند. همچنین عدم پشتیبانی از NVMe، USB3.2، یا سرعت‌های بالا در شبکه مثل25GbE  در برخی مدل‌ها وجود دارد.

عدم وجود یا محدودیت در پشتیبانی رسمی

شرکت سازنده ممکن است پشتیبانی نرم‌افزاری یا فریمور را متوقف کرده باشد یا ممکن است لایسنس‌های مدیریتی مثل iLO،DRAC  یا IPMI قفل باشند یا نیاز به خرید جداگانه داشته باشند.

مصرف برق بالاتر و راندمان کمتر

نسل‌های قدیمی‌تر به دلیل TDP بالاتر پردازنده و پاور با بازده کمتر، اغلب مصرف برق بالاتری دارند که منجر به افزایش هزینه برق، گرمای بیشتر و نیاز به کولینگ قوی‌تر می‌شود.

نداشتن گارانتی رسمی یا ضمانت بلندمدت

اغلب فروشنده‌ها فقط مهلت تست کوتاه (۳ تا ۷ روز) می‌دهند و گارانتی طولانی‌مدت ندارند؛ بنابراین در صورت خرابی، باید هزینه تعمیر یا تعویض را نیز پرداخت کنید.

احتمال دستکاری یا جعل قطعات

بعضی فروشنده‌ها از قطعات غیر اورجینال، رفرش‌شده یا تعمیرشده به‌جای قطعه اصلی یا ترکیبی از برندهای مختلف استفاده می‌کنند.

کمبود قطعه یدکی در بازار ایران

برای بعضی مدل‌ها، قطعات خاص (مثل پاور اصلی، کابل رید کنترلر یا فن خاص) ممکن است نایاب یا گران باشد به‌ویژه اگر مدل سرور، خیلی قدیمی باشد.

تفاوت سرور نو با سرورهای استوک چیست؟

سرور نو و استوک از نظر عملکرد، قیمت و کاربرد تفاوت‌های مهمی دارند. سرور نو مستقیماً از تولیدکننده با قطعات جدید و گارانتی اصلی عرضه می‌شود، بنابراین قابلیت اطمینان و طول عمر بیشتری دارد، اما قیمت آن بالاتر است. در مقابل، سرور stock که قبلاً استفاده شده، با هزینه کمتر در دسترس است، اما ممکن است گارانتی محدودتری داشته باشد و ریسک خرابی آن بیشتر باشد. این دو سرور از نظر قیمت، گارانتی و عملکرد باهم متفاوت هستند و انتخاب بین آنها به نیاز و بودجه کاربر وابسته است. برای آشنایی بیشتر با تفاوت‌ها می‌توانید مقاله «تفاوت سرور استوک و نو» را بخوانید.

سوالات متداول درباره سرورهای دست دوم

آنچه درباره سرورهای استوک آموختیم