Sniffer چیست و چه نقشی در شنود و تحلیل ترافیک شبکه دارد؟

اسنیفر (Sniffer) ابزاری قدرتمند برای دریافت، تحلیل و بررسی داده‌های عبوری در یک شبکه است. این ابزارها می‌توانند اطلاعاتی نظیر بسته‌های داده، پروتکل‌های مورد استفاده، ترافیک ارسالی و دریافتی و حتی محتوای پیام‌ها را بررسی کنند.

اسنیفر در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند؛ از عیب‌یابی شبکه و بهینه‌سازی عملکرد گرفته تا تحلیل تهدیدات امنیتی و شناسایی حملات سایبری اما استفاده نادرست از این ابزار می‌تواند موجب نقض حریم خصوصی، رهگیری اطلاعات حساس و حملات نفوذگرانه شود. به همین دلیل، درک صحیح نحوه عملکرد آن و روش‌های دفاعی در برابر شنود شبکه، برای متخصصان امنیت و مدیران IT ضروری است.

در این مقاله فالنیک می‌خوانیم Sniffer چیست و چه کاربردی دارد سپس به بررسی نحوه عملکرد و معرفی بهترین ابزارهای  Snifferمی‌پردازیم؛ پس در ادامه با ما همراه باشید.

برای دریافت جدید راهکارهای محافظت از داده‌ها و ترافیک شبکه در برابر حملات سایبری می‌توانید در بخش خدمات امنیت شبکه فالنیک سفارش ثبت کنید. این خدمات شامل رمزگذاری داده‌ها، شناسایی و جلوگیری از حملات، نظارت بر ترافیک، مدیریت دسترسی و اجرای سیاست‌های امنیتی است تا محیطی امن و پایدار در شبکه‌های سازمانی و شخصی فراهم شود. برای ثبت سفارش می‌توانید روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره 0218363 تماس بگیرید.

Sniffer چیست؟

Sniffer به زبان ساده، ابزاری برای رصد و تحلیل ترافیک شبکه است. این ابزار که می‌تواند نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری باشد، داده‌های ارسال‌شده بین کامپیوترها یا دستگاه‌های موجود در شبکه را رهگیری و ثبت می‌کند. اسنیفر با نام‌های تحلیلگر بسته – Packet Analyzer و تحلیلگر شبکه – Network Analyzer و تحلیلگر پروتکل – Network Analyzer نیز شناخته می‌شود.

Snifferهای شبکه برای عیب‌یابی شبکه، تحلیل امنیتی و بهینه‌سازی عملکرد شبکه استفاده می‌شوند. این ابزارها می‌توانند مشکلاتی مانند ازدحام شبکه، از دست رفتن بسته‌ها یا پیکربندی‌های نادرست را شناسایی کنند. همچنین می‌توانند تهدیدات امنیتی مانند نفوذهای غیرمجاز به شبکه یا تلاش‌های دسترسی غیرمجاز را تشخیص دهند.

Snifferهای شبکه، بسته‌های داده را هنگام انتقال روی شبکه رصد و دریافت می‌کنند. سپس آنها را تحلیل کرده و به فرمت قابل خواندن برای کاربر نمایش می‌دهند تا کاربر محتویات بسته‌ها را بررسی کرده و اطلاعات مورد نیاز را استخراج کند.

Snifferهای شبکه هم در شبکه‌های سیمی و هم در شبکه‌های بی‌سیم استفاده می‌شوند و می‌توانند داده‌های انواع پروتکل‌های شبکه مانند TCP/IP، HTTP، FTP و SMTP را رصد کنند. کارایی آن‌ها بستگی دارد به اینکه چقدر می‌توانند «ببینند» که آن هم وابسته به پروتکل‌های امنیت شبکه است.

اسنیفر چه اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کند؟

در ادامه با انواع اطلاعاتی که از اسنیفرها می‌توانید جمع‌آوری کنید، آشنا می‌شویم”

1. با استفاده از Sniffer، امکان رصد هر نوع اطلاعاتی وجود دارد. برای مثال، وب‌سایت‌هایی که یک کاربر بازدید می‌کند، محتواهای مشاهده‌شده در آن سایت، مقصد و محتوای ایمیل‌ها و جزئیات مربوط به فایل‌های دانلود‌شده.
2. شرکت‌ها اغلب، اسنیفرها را برای نظارت بر استفاده کارکنان از شبکه به‌کار می‌برند.
3. اسنیفرها بخشی از نرم‌افزارهای معروف و معتبر آنتی‌ویروس هستند.
4. اسنیفرها می‌توانند ترافیک ورودی شبکه را برای یافتن کدهای مخرب، اسکن کنند در نتیجه باعث جلوگیری از گسترش بدافزارها و انتشار ویروس به کامپیوترها می‌شوند.
5. این تحلیل‌گرها می‌توانند برای هک و مقاصد مخرب نیز استفاده شوند.

استفاده صحیح از اسنیفرها می‌تواند به پاک‌سازی ترافیک شبکه و محدود کردن آلودگی‌های بدافزار کمک کند اما برای محافظت در برابر استفاده مخرب باید از نرم‌افزارهای امنیتی هوشمند استفاده کنید.

تفاوت Sniffer قانونی و Sniffer مخرب

Sniffer برنامه یا ابزاری است که اطلاعات شبکه را رصد می‌کند. اسنیفرها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1.      Sniffer قانونی و تجاری

Snifferهای قانونی و تجاری برای نگهداری و نظارت بر اطلاعات در شبکه و همچنین شناسایی مشکلات شبکه به‌کار می‌روند. شرکت Network General Corporation (NGC) یکی از شرکت‌هایی است که اسنیفرهای تجاری ارائهمی‌دهد. این ابزارها می‌توانند برای موارد زیر استفاده شوند:

• تجزیه و تحلیل خطا برای شناسایی مشکلات در شبکه
• تجزیه و تحلیل عملکرد برای شناسایی نقاط انسداد و گلوگاه‌ها در شبکه

2.      Sniffer مخرب و زیرزمینی

Snifferهای مخرب و زیرزمینی برنامه‌های مخربی هستند که هکرها برای رصد اطلاعات در یک شبکه استفاده می‌کنند. وقتی این Snifferها روی روتر نصب شوند، می‌توانند امنیت هر شبکه‌ای که از آن روتر عبور می‌کند را به خطر اندازد. این ابزارها قادرند اطلاعات زیر را دریافت کنند:

• پیام‌های محرمانه مانند ایمیل
• داده‌های مالی مانند جزئیات کارت‌های نقدی

اسنیفر چه تهدیداتی برای امنیت ایجاد می‌کند؟

Snifferهای شبکه می‌توانند برای اهداف مخرب و شرورانه نیز استفاده شوند، مانند رهگیری اطلاعات حساس از جمله گذرواژه‌ها، شماره‌های کارت اعتباری یا اطلاعات شخصی. بنابراین استفاده از Snifferها باید تحت نظارت باشد و تنها برای مقاصد قانونی، با مجوز قانونی انجام شود.

در صورت استفاده هکرها از اسنیفرهای مخرب و زیرزمینی، اگر کاربر متقاعد شود که پیوست‌های ایمیل آلوده به بدافزار یا فایل‌های آلوده از یک وب‌سایت را دانلود کند، امکان نصب اسنیفر غیرمجاز در شبکه سازمانی به وجود می‌آید. پس از نصب، اسنیفر می‌تواند تمامی داده‌های منتقل‌شده را ثبت کرده و برای تجزیه و تحلیل بیشتر به یک سرور فرماندهی و کنترل (C&C) ارسال کند. در این مرحله، هکرها می‌توانند حملاتی مانند تزریق بسته‌ها یا حمله مرد میانی – Man-in-the-Middle را انجام دهند و همچنین هرگونه داده‌ای را که قبل از ارسال رمزگذاری نشده باشد، به خطر بیندازند.

اسنیفر چگونه کار می‌کند؟

Sniffer سخت‌افزار یا نرم‌افزاری است که برای مانیتورینگ و نظارت بر ترافیک شبکه به‌کار می‌رود. Snifferها با بررسی جریان داده‌های بسته‌ای که بین کامپیوترهای یک شبکه و همچنین بین کامپیوترهای شبکه‌شده و اینترنت منتقل می‌شوند کار می‌کنند. این بسته‌ها برای دستگاه‌های شبکه آدرس‌دهی شده‌اند اما متخصصان IT، کاربران نهایی یا هکرهای شرور می‌توانند با استفاده از یک اسنیفر در حالت Promiscuous Mode، هر بسته‌ای را بدون توجه به مقصد آن بررسی کنند.

Snifferها را می‌توان به دو روش پیکربندی کرد:

1. حالتUnfiltered : تمامی بسته‌های ممکن را رصد و ضبط کرده و روی یک هارد دیسک محلی برای بررسی‌های بعدی ذخیره می‌کند.
2. حالت Filtered: تنها بسته‌هایی را دریافت می‌کند که حاوی عناصر داده‌ای مشخصی باشند.

اجزای اسنیفر چیست؟

اگر با اجزای اسنیفر آشنا باشید به راحتی نحوه عملکرد آن را درک می‌کنید. اجزای اسنیفر عبارتند از:

1. سخت‌افزار: کارت شبکه استاندارد برای رصد ترافیک شبکه
2. Capture Driver: ترافیک شبکه را از کابل اترنت دریافت می‌کند، اطلاعات مورد نیاز را فیلتر کرده و سپس اطلاعات فیلتر‌شده را در یک بافر ذخیره می‌کند.
3. بافر: اسنیفر، داده‌ها را از شبکه دریافت و در بافر ذخیره می‌کند.

دو روش برای ذخیره داده‌های دریافت‌شده وجود دارد:

1. می‌توانید داده‌ها را تا زمانی که بافر از اطلاعات پر شود، ذخیره کنید.
2. داده‌های جدیدی که دریافت می‌شوند به جای داده‌های موجود در بافر قرار می‌گیرند (روش Round-Robin).

Decoder – رمزگشا: اطلاعاتی که در شبکه منتقل می‌شوند در فرمت باینری هستند که قابل خواندن نیست. می‌توانید از Decoder برای تفسیر این اطلاعات و نمایش آن‌ها در فرمت قابلخواندن استفاده کنید.

اجزای مرتبط با اسنیفرها

Sniffer در چه لایه‌ای از شبکه فعالیت دارد؟

اسنیفرها در لایه دوم (لایه دیتا لینک) و لایه سوم (لایه شبکه) از مدل OSI فعالیت دارند. البته اسنیفرهای پیشرفته می‌توانند در لایه‌های بالاتر مدل OSI مانند لایه انتقال و لایه اپلیکیشن نیز کار کنند و با پروتکل‌های TCP، UDP و داده‌های سطح اپلیکیشن در تعامل باشند.

Sniffer چه مزایا و کاربردهایی در شبکه دارد؟

در ادامه مزایا و کاربردهای Sniffer را معرفی می‌کنیم:

1. عیب‌یابی شبکه: اسنیفر می‌تواند برای شناسایی مشکلات شبکه با بررسی بسته‌ها و شناسایی مسائلی مانند ازدحام شبکه، از دست رفتن بسته‌ها، یا تنظیمات نادرست مورد استفاده قرار گیرد.
2. تحلیل امنیتی: اسنیفر می‌تواند برای شناسایی و تحلیل تهدیدات امنیتی مانند نفوذهای شبکه، آلودگی‌های بدافزار، یا تلاش‌های دسترسی غیرمجاز به‌کار رود.
3. بهینه‌سازی شبکه: اسنیفر می‌تواند برای بهینه‌سازی عملکرد شبکه از طریق شناسایی نقاط انسداد و تنظیمات بهینه شبکه مورد استفاده قرار گیرد.
4. تحلیل پروتکل: اسنیفر می‌تواند برای تحلیل پروتکل‌های شبکه و شناسایی حوزه‌هایی که نیاز به بهبود یا بهینه‌سازی دارند به‌کار رود.

Sniffer چه معایبی در شبکه دارد؟

در ادامه معایب Sniffer را بررسی می‌کنیم:

1. نقض حریم خصوصی: اسنیفر می‌تواند برای رهگیری اطلاعات حساس مانند گذرواژه‌ها، شماره‌های کارت اعتباری، یا اطلاعات شخصی مورد استفاده قرار گیرد که ممکن است اهداف مخرب داشته باشد.
2. مسائل قانونی: اسنیفر در بسیاری از مناطق قضایی، غیرقانونی است چون بدون رضایت صریح همه طرف‌های درگیر در ارتباط انجام می‌شود.
3. مصرف منابع: ممکن است مقدار قابل توجهی از منابع سیستم را مصرف کند به‌ویژه در صورتی که حجم بالایی از ترافیک شبکه در حال تحلیل باشد.
4. پیچیدگی: اسنیفر می‌تواند فرایند پیچیده‌ای باشد که نیاز به دانش تخصصی و ابزارهای ویژه برای تحلیل ترافیک شبکه دارد.

معرفی 15 تا از بهترین ابزارهای  Sniffer

ابزارهای مختلفی برای Sniffing در شبکه‌ها وجود دارد که هر یک ویژگی‌های خاص خود را برای تحلیل ترافیک و استخراج اطلاعات دارند. در ادامه به معرفی بهترین ابزارهای Sniffer می‌پردازیم:

1. BetterCAP: ابزار بسیار قدرتمند، انعطاف‌پذیر و قابل حمل است که برای اجرای انواع حملات مرد میانی – Man-in-the-Middle در شبکه‌ها طراحی شده است. این نرم‌افزار امکان دستکاری ترافیکHTTP،HTTPS  و TCP به‌صورت لحظه‌ای را فراهم می‌کند و می‌تواند اطلاعات عبوری، شامل اعتبارنامه‌های حساس و سایر داده‌ها را دریافت و تحلیل کند.
2. Ettercap: نرم‌افزار قدرتمندی است که برای اجرای حملات مرد میانی در شبکه‌ها طراحی شده است. این ابزار ویژگی‌هایی مانند شنود اتصالات زنده، فیلتر کردن محتوا و همچنین تحلیل اکتیو و پسیو بسیاری از پروتکل‌ها را دارد و امکانات مختلفی از جمله بررسی شبکه و تحلیل میزبان‌ها را ارائه می‌دهد.
3. Wireshark: نرم افزار Wireshark یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای اسنیفینگ است و به‌دلیل داشتن قابلیت‌های پیشرفته‌ای که هم در رصد و هم در تحلیل داده‌ها دارد، امکانات گسترده‌ای برای دریافت، تحلیل و بررسی ترافیک شبکه ارائه می‌دهد. این ابزار هم می‌تواند اجازه عبور تمام ترافیک را بدهد و هم می‌تواند با اعمال فیلتر، داده‌های دریافت‌شده را محدود کند.

وایرشارک، تنها قادر به دریافت داده‌ها روی یک سرور وب با رابط دسکتاپِ نصب‌شده است. چون دسکتاپ در سرور رایج نیست، ادمین‌ها ابتدا با استفاده از tcpdump یا Windump ترافیک را دریافت و روی فایل ذخیره می‌کنند سپس برای تحلیل عمیق درWireshark  بارگذاری می‌کنند.

• tcpdump: ابزاری معروف و مبتنی بر خط فرمان و لینوکس است که برای رصد و نظارت انواع بسته‌ها از جمله بسته‌های TCP/IP استفاده می‌شود. این ابزار از طریقlibcap  تمامی ترافیک موجود در شبکه‌های مشخص‌شده را دریافت کرده و سپس مستقیم روی صفحه نمایش کاربر نمایش می‌دهد.
• windump: نسخه ویندوزی ابزار لینوکسی و محبوب tcpdump است که برای شنود بسته‌های شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزاری مبتنی بر خط فرمان است که برای نمایش اطلاعات هدر بسته‌های شبکه طراحی شده است.
• OmniPeek: ابزاری پیشرفته برای تحلیل ترافیک شبکه‌های بزرگ با حجم بالای داده‌های عبوری در هر ثانیه است. OmniPeek ابزار تحلیل و جرم‌شناسی شبکه است که عملکرد بالایی در تحلیل عمیق ترافیک و شناسایی مشکلات شبکه دارد.

این ابزار می‌تواند بیش از هزار پروتکل را برای تحلیل لحظه‌ای سیستم رمزگشایی کند. با وجود رابط گرافیکی و نمایش بصری داده‌ها امکان مقایسه، بررسی و تحلیل عملکرد شبکه را فراهم می‌کند، علت اصلی مشکلات شبکه را شناسایی و فرآیند عیب‌یابی را تسهیل می‌کند.

• Dsniff: مجموعه ابزاری برای شنود بسته‌های شبکه با قابلیت تفکیک پروتکل‌ها است که با هدف رهگیری و افشای گذرواژه‌ها طراحی شده است. این ابزار برای پلتفرم‌های یونیکس و لینوکس ساخته شده و معادل کاملی در ویندوز برای پشتیبانی ندارد. Dsniff بیشتر در تحلیل امنیتی شبکه‌ها و شناسایی نقاط ضعف در انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• MSN Sniffer: ابزار شنود شبکه است که به‌طور خاص برای دریافت و تحلیل ترافیک تولید‌شده در برنامه MSN Messenger GUI طراحی شده است.
• EtherApe: ابزار گرافیکی برای سیستم‌های Linux/Unix است که برای نمایش بصری اتصالات داخلی و خارجی سیستم طراحی شده است.

1. NetWitness NextGen: اسنیفری مبتنی بر سخت‌افزار همراه با قابلیت‌های نظارت و بررسی ترافیک شبکه است. FBI و دیگر سازمان‌های امنیتی برای تایید اطلاعات از آن استفاده می‌کنند.
2. SolarWinds Network Packet Sniffer:ابزاریقدرتمند برای دریافت و تحلیل بسته‌های شبکه در لحظه است. این نرم‌افزار امکان مشاهده داده‌های بسته‌ها در فرمت‌های مختلف و اعمال فیلترها را فراهم می‌کند تا بتوانید محدوده داده‌های مورد نظر خود را بررسی کنید. همچنین می‌توان از آن برای دریافت و تحلیل بسته‌ها از رابط‌های خاص، پروتکل‌ها یا مکالمات استفاده کرد.
3. Telerik Fiddler: در ابتدا به‌طور فنی، ردیاب مسیر بسته‌ها (Packet Route Tracer) یا تحلیل‌گر شبکه محسوب نمی‌شد بلکه بیشتر به‌عنوان شنودگر HTTP شناخته می‌شود و قابلیت‌های دسکتاپ از راه دور و اشکال‌زدایی (Debugging) دارد. برخلاف ابزارهای شنود دیگر، می‌تواند هم ترافیک مرورگرهای وب و هم ترافیک HTTP روی دسکتاپ را ضبط کند، از جمله ترافیک برنامه‌های غیر وبی. این ویژگی کلیدی آن را برای نظارت بر حجم بالای برنامه‌های دسکتاپی که از HTTP برای اتصال به سرویس‌های وب استفاده می‌کنند، متمایز می‌کند.
4. Colasoft Capsa: ابزار گرفتن بسته‌های شبکه در ویندوز است که در نسخه‌های رایگان، استاندارد و سازمانی ارائهمی‌شود. نسخه رایگان برای اترنت و شنود شبکه طراحی شده و قادر است 10 آدرس IP را به‌طور همزمان مانیتور کند و از حدود 300 پروتکل پشتیبانی می‌کند.
5. NetworkMiner: ابزار متن‌باز تحلیل جرم‌شناسی شبکه (NFAT) است که بدون اینکه ترافیکی را به شبکه ارسال کند، به عنوان شنودگر شبکه برای شناسایی سیستم‌عامل‌ها، جلسات هک، نام میزبان، پورت‌های باز و موارد دیگر استفاده می‌شود. مشابه Wireshark، این نرم‌افزار می‌تواند جریان مشخصی از TCP را دنبال کرده و فایل‌های ارسال‌شده در شبکه را بازسازی کند که امکان مشاهده مکالمات کامل را فراهم می‌آورد. همچنین در حالت آفلاین نیز کار می‌کند و می‌تواند فایل‌های pcap را تجزیه و تحلیل کرده، داده‌های ارسال‌شده را بازسازی کند و گواهی‌های استخراج‌شده را پردازش کند.

1. Auvik: نرم‌افزار مدیریت شبکه است که توانایی مانیتورینگ شبکه عمیق و تحلیل جریان‌های ترافیکی را دارد. این ابزار حتی با ترافیک رمزگذاری‌شده نیز کار می‌کند و اطلاعاتی درباره کاربران شبکه، فعالیت‌های آن‌ها و مسیر حرکت ترافیک ارائهمی‌دهد.

سوالات متداول درباره ابزار اسنیفر (Sniffer)

اسنیفر چیست و چه کاربردی دارد؟

ابزاری در شبکه است که ترافیک داده‌های در حال انتقال را بررسی و تحلیل می‌کند. این ابزار در عیب‌یابی شبکه، نظارت بر ترافیک و تست امنیت کاربرد دارد.

آیا اسنیفر فقط برای حملات سایبری استفاده می‌شود؟

خیر، اسنیفر می‌تواند برای مدیریت شبکه، تحلیل عملکرد و شناسایی مشکلات ارتباطی به‌صورت قانونی مورد استفاده قرار گیرد. اما در صورت استفاده غیرمجاز، ممکن است موجب نشت اطلاعات حساس شود.

تفاوت بین اسنیفر فعال و اسنیفر غیرفعال چیست؟

 اسنیفر غیرفعال داده‌ها را بدون ایجاد تغییر دریافت می‌کند اما اسنیفر فعال می‌تواند داده‌های شبکه را تغییر داده و بر ارتباطات تاثیر بگذارد.

چگونه می‌توان از حملات اسنیفینگ جلوگیری کرد؟

با رمزگذاری داده‌ها، استفاده از  شبکه خصوصی مجازی، فیلتر کردن MAC Address و نظارت بر ترافیک شبکه می‌توانید از حملات اسنیفینگ جلوگیری کنید.

آیا Wireshark یک اسنیفر محسوب می‌شود؟

 بله،Wireshark  یکی از معتبرترین ابزارهای اسنیفینگ است که برای تحلیل بسته‌های شبکه و رفع مشکلات ارتباطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آنچه درباره اسنیفر در این مقاله خواندیم

در این مقاله گفتیم اسنیفر چیست و چگونه کار می‌کند سپس نحوه عملکرد، اجزای آن و 15 مورد از بهترین ابزارهای  Sniffer را معرفی کردیم. در صورتی‌که برای مدیریت، نظارت و رفع مشکلات شبکه‌های سازمانی و شخصی نیاز به مشاوره یا کارشناس متخصص دارید، می‌توانید از خدمات پشتیبانی شبکه‌های کامپیوتری فالنیک استفاده کنید. این خدمات به حفظ عملکرد پایدار، بهینه‌سازی ترافیک داده، افزایش امنیت و اطمینان از دسترسی مطمئن کاربران کمک می‌کنند. برای دریافت این خدمات از متخصصی فالنیک، روی لینک بزنید یا با شماره 0218363 تماس بگیرید.

خلاصه این مقاله

اسنیفر ابزاری قدرتمند برای دریافت، تحلیل و بررسی داده‌های عبوری در شبکه است. عیب‌یابی شبکه، تحلیل امنیتی، بهینه‌سازی شبکه و تحلیل پروتکل از جمله کاربردهای این ابزار است. از طرف دیگر استفاده‌ی نادرست از آن می‌تواند منجر به نقض حریم خصوصی، رهگیری اطلاعات حساس و حملات نفوذگرانه شود. ابزار‌هایی مانند BetterCAP، Ettercap و Wireshark از جمله بهترین ابزار‌های اسنیفر هستند. برای محافظت در برابر استفاده مخرب از این ابزار‌ها باید از نرم‌افزارهای امنیتی هوشمند استفاده شود.