Ethernet چیست و در شبکه چه کاربردی دارد؟

اترنت (Ethernet) یکی از پرکاربردترین فناوریهای شبکههای رایانهای است که برای اتصال دستگاهها در یک شبکه محلی (LAN) استفاده میشود. این فناوری با استفاده از کابلهای مسی یا فیبر نوری، امکان انتقال دادهها را با سرعت و پایداری بالا فراهم میکند.
اترنت نقش مهمی در ایجاد ارتباطات سازمانی، مراکز داده و حتی شبکههای خانگی دارد و پایهای برای فناوریهای بیسیم امروزی محسوب میشود. چرا اترنت همچنان محبوبترین استاندارد در طراحی و اجرای شبکه است؟ چه چیزی باعث شده که این فناوری دههها دوام بیاورد و همچنان بهبود پیدا کند؟ اگر دنبال درک عمیقتری از نحوه عملکرد اترنت، مزایا و کاربردهای آن هستید، این مقاله فالنیک برای شماست.
در ادامه، نهتنها اصول و مفاهیم پایه Ethernet چیست را بررسی میکنیم، بلکه نقش کلیدی آن را در طراحی و اجرای شبکههای مدرن توضیح میدهیم. پس با ما همراه باشید تا از پایه تا پیشرفته، همهچیز را درباره این فناوری قدرتمند بیاموزید.
فهرست محتوا
Ethernet چیست؟
اترنت (Ethernet) فناوری استانداردی برای ایجاد ارتباطات در شبکههای محلی (LAN) و برخی شبکههای گسترده (WAN) است که امکان تبادل داده بین دستگاهها را با سرعت و پایداری بالا فراهم میکند. این فناوری در دهههای اخیر به یکی از ارکان اصلی شبکههای کامپیوتری تبدیل شده و در محیطهای خانگی، مراکز داده و شبکههای سازمانی مورد استفاده قرار میگیرد. برای آشنایی بیشتر با مفاهیم انواع شبکه های کامپیوتری، مطالعه مقاله شبکه چیست؟ را پیشنهاد میکنیم.
اترنت برای انتقال داده از کابلهای مسی (مانند کابلهای زوج به هم تابیده) یا فیبر نوری استفاده میکند و اغلب از مدل ارتباطی Packet-Switching پیروی میکند؛ به این معنا که اطلاعات به بستههای دادهای تقسیم و ازطریق شبکه ارسال میشوند. با توسعه این فناوری، نسخههای جدیدی از آن با سرعتهای بالاتر (مانند Gigabit Ethernet و 10/40/100Gigabit Ethernet) معرفی شدهاند که نیازهای پهنای باند بالا را برآورده میکنند.
یکی از ویژگیهای مهم اترنت، استفاده از پروتکل CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection) در نسخههای قدیمی بود که امکان تشخیص برخورد دادهها را در محیطهای اشتراکی فراهم میکرد. اما امروزه با پیشرفت سوئیچینگ، این مشکل برطرف شده و ارتباطات فول دوپلکس (Full Duplex) جایگزین روشهای قدیمی شدهاند.

تاریخچه و توسعه Ethernet
اترنت اولین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط رابرت متکالف (Robert Metcalfe) و همکارانش در Xerox PARC توسعه یافت. در آن زمان نیاز به روشی کارآمد برای انتقال داده بین کامپیوترها در شبکههای محلی افزایش یافته بود. متکالف و تیم او توانستند اولین نسخه اترنت را با سرعت ۲.۹۴ مگابیتبرثانیه طراحی کنند که پایه و اساس نسلهای بعدی این فناوری شد.
در سال ۱۹۸۰، موسسه IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) استاندارد IEEE 802.3 را معرفی کرد که چارچوب کلی اترنت را مشخص میکرد. این استاندارد به مرور زمان با پیشرفتهای فناوری بهبود یافت و نسخههای مختلفی از آن با سرعتهای بالاتر و قابلیتهای جدیدتر معرفی شدند:
- Ethernet 10BASE-T (ده مگابیتبرثانیه) در دهه ۱۹۹۰ به عنوان راهکاری پرکاربرد معرفی شد.
- Fast Ethernet (100BASE-TX) با سرعت ۱۰۰ مگابیتبرثانیه، نیازهای جدید شبکه را برآورده کرد.
- Gigabit Ethernet (1000BASE-T) در اوایل دهه ۲۰۰۰ به یک استاندارد تبدیل شد و عملکرد شبکهها را بهبود بخشید.
- 100G Ethernet برای مراکز داده و ارتباطات پرسرعت مورد استفاده قرار گرفت.
توسعه اترنت فقط به افزایش سرعت محدود نشده، بلکه باعث بهبود روشهای انتقال داده، کاهش تاخیر و افزایش امنیت شبکه نیز شده است. امروزه اترنت صنعتی (Industrial Ethernet) و اترنت مبتنیبر فیبر نوری نیز برای کاربردهای خاص گسترش یافتهاند.
اترنت چطور کار میکند؟
عملکرد اترنت بر اساس یک معماری لایهای طراحی شده که در آن دادهها بین دستگاههای مختلف به شکل بستههای اطلاعاتی (Frames) منتقل میشوند. چنین ساختاری به مدل OSI (Open Systems Interconnection) وابسته است و اترنت بیشتر در لایههای دوم (Data Link Layer) و اول (Physical Layer) فعالیت دارد. برای آشنایی با مدل مرجع OSI مقاله مدل OSI چیست را مطالعه کنید.

معرفی اجزای کلیدی در عملکرد اترنت
کابلها و رسانههای انتقال: اترنت از کابلهای مسی (CAT5e، CAT6، CAT7) یا فیبر نوری (Single-mode، Multi-mode) برای ارسال داده استفاده میکند. انواع کابل و وظایفها در شبکه را در مقاله کابل شبکه چیست؟ بهطور کامل توضیح دادهایم.
سوئیچها و هابها: امروزه سوئیچهای اترنت جایگزین هابها شدهاند و ارتباطات را بهینهتر و سریعتر میکنند.
آدرس MAC: هر دستگاه در شبکه اترنت یک آدرس فیزیکی منحصربهفرد (MAC Address) دارد که برای ارسال و دریافت داده استفاده میشود.
پروتکل CSMA/CD: در نسخههای اولیه اترنت، این پروتکل برای جلوگیری از تداخل دادهها استفاده میشد. امروزه با فناوری سوئیچینگ و ارتباط فول دوپلکس دیگر نیازی به آن نیست. برای آشنایی بیشتر با انواع پروتکل شبکه مقاله پروتکل چیست را بخوانید.
فریم اترنت (Ethernet Frame): هر بسته اترنت شامل فیلدهای زیر است:
- پیشوند (Preamble): برای همگامسازی دادهها
- آدرس مقصد و مبدا (Destination & Source MAC Address)
- نوع پروتکل (EtherType): مشخصکننده نوع داده
- داده (Payload): اطلاعات اصلی
- چکسام (FCS – Frame Check Sequence): برای تشخیص خطا
مراحل ارسال داده در اترنت
- دستگاه فرستنده دادهها را به بستههای کوچکتر تقسیم و در قالب یک فریم اترنت آماده ارسال میکند.
- فریمها ازطریق سوئیچ یا روتر عبور کرده و به مقصد مناسب هدایت میشوند.
- دستگاه گیرنده فریم را دریافت و بررسی میکند و در نهایت دادههای آن را پردازش میکند.
اترنت به دلیل سادگی، مقیاسپذیری و هزینه پایین همچنان یکی از مهمترین فناوریهای شبکه محسوب میشود و در سالهای آینده نیز با نسخههای سریعتر و بهینهتر به رشد خود ادامه خواهد داد.
آشنایی با انواع کابلهای Ethernet و تفاوت آنها
کابلهای اترنت یکی از مهمترین اجزای شبکههای سیمی هستند که وظیفه انتقال داده بین دستگاهها را بر عهده دارند. این کابلها از نظر سرعت، پهنای باند، نوع محافظت در برابر نویز و برد انتقال داده با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه به بررسی انواع کابلهای اترنت و تفاوتهای کلیدی آنها میپردازیم.

کابلهای دستهبندی شده (Categories) در اترنت
کابلهای اترنت بر اساس استاندارد Cat (Category) دستهبندی میشوند. هر نسل جدیدتر، سرعت و پهنای باند بالاتری ارائه میدهد.
- Cat 5: استانداردی قدیمی که حداکثر سرعت آن 100Mbps و پهنای باند آن 100MHz است و امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
- Cat 5e (Enhanced): نسخه بهبودیافته Cat 5 با پشتیبانی از سرعت 1Gbps و کاهش نویز و تداخل.
- Cat 6: با سرعت انتقال داده تا 10Gbps و پهنای باند 250MHz برای شبکههای پرسرعت مناسب است.
- Cat 6a (Augmented): نسخه پیشرفتهتر Cat 6 با پهنای باند 500MHz که تا ۱۰۰ متر سرعت 10Gbps را حفظ میکند.
- Cat 7: دارای محافظت بهتر در برابر نویز با سرعت 10Gbps تا 40Gbps در فواصل کوتاه، پهنای باند 600MHz و طراحی با شیلدینگ قویتر.
- Cat 8: مناسب برای دیتاسنترها و ارتباطات پرسرعت با سرعت 25Gbps تا 40Gbps و پهنای باند 2000MHz.
تفاوت کابلهای UTP، STP و S/FTP
کابلهای اترنت از نظر محافظت در برابر نویز نیز به دستههای مختلفی تقسیم میشوند:
- UTP (Unshielded Twisted Pair): فاقد محافظت اضافی و بیشتر در شبکههای خانگی استفاده میشود.
- STP (Shielded Twisted Pair): دارای یک لایه محافظ برای کاهش تداخل الکترومغناطیسی، مناسب برای محیطهای صنعتی و پرنویز.
- S/FTP (Shielded Foiled Twisted Pair): ترکیبی از چندین لایه محافظ برای کاهش نویز و تداخل، ایدهآل برای شبکههای حرفهای و سازمانی.
تفاوت کابلهای مسی و فیبر نوری در اترنت
- کابلهای مسی (Copper): ارزانتر و انعطافپذیرتر اما دارای محدودیت برد و تاثیرپذیری از نویز.
- کابلهای فیبر نوری (Fiber Optic): از نور برای انتقال داده استفاده میکند و سرعت و برد بسیار بالاتری دارد اما هزینه نصب آن نیز بیشتر بوده و برای تعمیرات تجهیزات شبکه به یک فرد متخصص نیاز است.
انتخاب کابل مناسب به نیازهای شبکه بستگی دارد. برای مصارف خانگی Cat 6 یا Cat 6a بهترین گزینه است، در حالی که برای دیتاسنترها و شبکههای سازمانی Cat 7، Cat 8 یا فیبر نوری توصیه میشود.
نحوه استفاده از Ethernet در شبکههای خانگی و سازمانی
اترنت یکی از روشهای اصلی برای برقراری ارتباط در شبکههای کامپیوتری است و هم در خانهها و هم در سازمانها کاربرد گستردهای دارد. این فناوری بهدلیل پایداری، سرعت بالا و امنیت بیشتر نسبت به Wi-Fi، در بسیاری از سناریوهای شبکهای مورد استفاده قرار میگیرد. نحوه استفاده از اترنت در این دو محیط با توجه به نیازها و مقیاس شبکه متفاوت است.
در شبکه خانگی، اترنت اغلب برای دستگاههایی که نیاز به اتصال پایدار و بدون تاخیر دارند (مانند کامپیوترهای دسکتاپ، کنسولهای بازی، تلویزیونهای هوشمند و سیستمهای امنیتی) به کار میرود. برای استفاده از اترنت در خانه، کابل شبکه از مودم یا روتر به این دستگاهها متصل میشود. در صورتی که دسترسی به کابلکشی دشوار باشد، میتوان از آداپتورهای پاورلاین (Powerline Adapter) که اینترنت را ازطریق سیمکشی برق منتقل میکنند استفاده کرد. برخی کاربران برای بهرهگیری حداکثری از سرعت و پایداری اترنت، کابلکشی داخلی انجام میدهند و پورتهای شبکه را در قسمتهای مختلف خانه نصب میکنند. این روش بهویژه برای خانههای بزرگ یا ساختمانهایی که دیوارهای ضخیمی دارند و باعث کاهش کیفیت Wi-Fi میشوند مفید است.
در محیطهای سازمانی، اترنت نهتنها برای اتصال کامپیوترهای کارمندان، بلکه برای مدیریت سرورها، سیستمهای نظارتی، تلفنهای تحت شبکه (VoIP) و تجهیزات ذخیرهسازی تحت شبکه (NAS) نیز به کار گرفته میشود. برخلاف شبکههای خانگی که معمولا یک روتر اصلی برای مدیریت ارتباطات کافی است، در سازمانها از سوئیچهای شبکه برای توزیع اتصال بین دستگاههای متعدد استفاده میشود. این سوئیچها میتوانند ساده یا مدیریتی باشند و در مدلهای پیشرفته، امکان کنترل دقیق ترافیک شبکه را فراهم میکنند. علاوه بر این، برخی شرکتها برای برقراری ارتباط بین ساختمانهای مختلف یا دفاتر متعدد خود، از فیبر نوری استفاده میکنند که برد و سرعت بالاتری نسبت به کابلهای مسی ارائه میدهد.

یکی از جنبههای مهم استفاده از اترنت در سازمانها، افزایش امنیت شبکه است. برخلاف Wi-Fi که ممکن است در معرض حملات سایبری و دسترسیهای غیرمجاز قرار بگیرد، شبکههای سیمی کنترل بیشتری بر دسترسیها دارند. با استفاده از VLAN (شبکه محلی مجازی) میتوان شبکه را به چند بخش ایزوله تقسیم کرد تا امنیت و کارایی بهتری حاصل شود. همچنین فناوری PoE (Power over Ethernet) به مدیران شبکه اجازه میدهد تا برخی دستگاهها مانند دوربینهای نظارتی و تلفنهای VoIP را ازطریق همان کابل شبکه تغذیه کنند، امری که باعث کاهش هزینههای کابلکشی اضافی میشود.
بهطور کلی استفاده از اترنت در شبکههای خانگی و سازمانی باعث بهبود عملکرد، کاهش تاخیر، افزایش امنیت و افزایش سرعت انتقال دادهها میشود. در حالی که شبکههای بیسیم انعطافپذیری بیشتری دارند، اما همچنان برای کاربردهای حساس و حرفهای، اترنت انتخاب بهتری محسوب میشود.
تفاوت Ethernet و WiFi چیست؟
Ethernet و WiFi دو روش اصلی برای اتصال دستگاهها به شبکه هستند، اما تفاوتهای کلیدی با یکدیگر دارند. Ethernet از کابلهای فیزیکی برای انتقال داده استفاده میکند که باعث پایداری بیشتر، سرعت بالاتر و تاخیر کمتر میشود. در مقابل WiFi بهدلیل بیسیم بودن، انعطافپذیری بیشتری دارد و امکان اتصال چندین دستگاه بدون نیاز به کابل را فراهم میکند.
با این حال اتصال WiFi میتواند تحتتاثیر تداخل امواج، فاصله از مودم و موانع فیزیکی قرار بگیرد که منجر به کاهش سرعت و پایداری میشود. Ethernet برای کاربردهای حساس مانند بازیهای آنلاین و استریم ویدیو بهتر است، در حالی که WiFi برای استفاده عمومی و دستگاههای قابلحمل ایدهآلتر بهنظر میرسد.
استفاده از اترنت چه مزایا و معایبی دارد؟
مزایای استفاده از Ethernet
- سرعت بالا و پهنای باند بیشتر: اتصالات کابلی اغلب سرعت و ثبات بیشتری نسبت به WiFi دارند، بهویژه برای دانلود و آپلود فایلهای حجیم.
- پایداری و اتصال بدون تداخل: Ethernet تحتتاثیر نویزهای محیطی و تداخل امواج بیسیم قرار نمیگیرد؛ بنابراین اتصال پایدارتر و مطمئنتری ارائه میدهد.
- کاهش تاخیر (Latency پایین): اترنت گزینهای ایدهآل برای فعالیتهایی که نیاز به واکنش سریع دارند محسوب میشود؛ مانند بازیهای آنلاین و تماسهای ویدیویی با کیفیت بالا.
- امنیت بیشتر: برخلاف WiFi که سیگنالهای آن در محیط منتشر میشود، Ethernet فقط ازطریق کابل منتقل شده و کمتر در معرض حملات سایبری یا هک شدن قرار دارد.
معایب استفاده از Ethernet
- محدودیت در تحرک و انعطافپذیری کمتر: اترنت نیاز به کابلکشی دارد و امکان جابهجایی آسان را از بین میبرد؛ از این رو برای استفاده در دستگاههای قابلحمل مانند لپتاپها و تبلتها مناسب نیست.
- نیاز به نصب و مدیریت کابلها: در محیطهای کاری یا منازل با چندین دستگاه، مدیریت کابلهای متعدد ممکن است چالشبرانگیز باشد.
- عدم سازگاری با برخی دستگاهها: بسیاری از لپتاپها و گوشیهای هوشمند جدید فاقد پورت Ethernet هستند؛ بنابراین نیاز به آداپتور یا روشهای جایگزین دارند.
در یک نگاه
اترنت همچنان یکی از مهمترین فناوریهای ارتباطی در شبکههای کامپیوتری است که با ارائه سرعت بالا، پایداری و امنیت بیشتر نسبت به Wi-Fi، در بسیاری از محیطهای خانگی و سازمانی مورد استفاده قرار میگیرد. از کابلهای Cat 5e تا Cat 8 گرفته تا فیبر نوری، اترنت توانسته است به نیازهای متنوع کاربران پاسخ دهد و زیرساختی قابلاعتماد برای انتقال داده فراهم کند.
در خانهها اترنت به کاربران امکان میدهد تا از اتصال پایدار و سریع برای بازیهای آنلاین، استریم ویدیو و کارهای حرفهای بهرهمند شوند. در سازمانها این فناوری به عنوان ستون اصلی خدمات طراحی شبکه، عملکرد سرورها، تجهیزات نظارتی و سیستمهای ارتباطی را بهبود میبخشد. علاوه بر این، اترنت با افزایش امنیت، نقش مهمی در خدمات امنیت شبکه دارد و به کاهش ریسک نفوذ و تهدیدهای سایبری کمک میکند. با وجود پیشرفت در فناوریهای بیسیم، اترنت همچنان گزینهای ایدهآل برای محیطهایی است که پایداری، امنیت و سرعت انتقال دادهها اولویت دارند. انتخاب بین Wi-Fi و اترنت به نیاز کاربران بستگی دارد، اما برای کاربردهای حساس و سازمانی، اترنت بهترین انتخاب برای شبکهای کارآمد و ایمن محسوب میشود.