همه چیز در مورد مقایسه اکتیوکار و پسیوکار شبکه

در دنیای شبکههای کامپیوتری، دو نقش کلیدی اکتیوکار و پسیوکار شبکه وجود دارند که بدون آنها پیادهسازی شبکهای پایدار و کارآمد غیرممکن است. هرکدام از این نقشها به بخشی از فرآیند شبکهسازی مربوط میشوند و در کنار هم، داشتن زیرساختی قابل اعتماد و بهینه را تضمین میکنند. اما تفاوت اکتیوکار و پسیوکار چیست؟
اکتیوکارها متخصصانی هستند که با تجهیزات نرمافزاری و فعال شبکه سروکار دارند. آنها مسئولیت تنظیم، پیکربندی و مدیریت تجهیزات را بر عهده دارند و در زمینه خدمات اکتیو شبکه مانند مدیریت سوییچها و روترها فعالیت میکنند. از سوی دیگر، پسیوکارها با زیرساختهای فیزیکی شبکه مانند کابلکشی، نصب پچ پنلها و فیبر نوری سروکار دارند و مسئولیت اجرای استانداردهای لازم در خدمات پسیو شبکه را بر عهده دارند.
در این مقاله فالنیک، به مقایسه نقش اکتیوکار و پسیوکار، اهمیت هرکدام و تاثیر آنها بر کارایی شبکه میپردازیم تا دیدی روشن از وظایف و کاربردهای آنها داشته باشید.
فهرست محتوا
اکتیو کار شبکه کیست و چه نقشی در شبکه دارد؟
اکتیوکار شبکه به فردی که به بخش نرم افزاری شبکه آشنایی و در آن مهارت دارد، گفته میشود. اکتیوکار شبکه در زمینه نصب، پیکربندی و مدیریت تجهیزات اکتیو شبکه تخصص دارد. تجهیزات اکتیو شامل دستگاههایی هستند که بهطور فعال در مدیریت دادهها، انتقال اطلاعات و تضمین عملکرد شبکه نقش دارند. این دستگاهها اغلب برای پیکربندی و کنترل ترافیک شبکه و انتقال سیگنال به برق یا نرمافزار خاصی نیاز دارند.
بیشتر بخوانید: شبکه چیست؟
وظایف اصلی اکتیوکار شبکه چیست؟
وظایف اصلی اکتیوکار شبکه شامل راهاندازی و پشتیبانی از سرورهای ویندوز و لینوکس، پیکربندی تجهیزات اکتیو شبکه مانند سرور، روتر، سوئیچ، فایروال و اکسس پوینت و نصب و مدیریت سیستمهای ایمیل سازمانی و اکتیو دایرکتوری است.
همچنین این افراد مسئول پیادهسازی مجازیسازی برای بهینهسازی منابع سختافزاری، نصب سیستمهای مانیتورینگ برای نظارت بر ترافیک شبکه هستند. علاوه بر این، اکتیوکارهای شبکه باید بانکهای اطلاعاتی تحت شبکه (NAS-SAN) را طراحی و پیادهسازی کرده، بستههای امنیتی را نصب و آپدیت کنند و بهروزرسانیهای لازم را روی سیستمعاملها و فریمورهای تجهیزات اکتیو انجام دهند. بهطور کلی وظایف اصلی یک اکتیوکار شبکه به صورت زیر است:
- مدیریت تجهیزات فعال شبکه: اکتیوکارها مسئولیت تنظیم و بهینهسازی تجهیزاتی مانند سوییچها، روترها، اکسس پوینتها و فایروالها را بر عهده دارند.
- کنترل و نظارت ترافیک دادهها: آنها جریان دادهها را در شبکه کنترل و مشکلات مربوط به کندی یا ازدحام را رفع میکنند.
- تامین امنیت شبکه: با تنظیم فایروالها، مدیریت دسترسیها و اجرای پروتکلهای امنیتی، اکتیوکارها از دادهها در برابر تهدیدات سایبری محافظت میکنند.
- نظارت بر عملکرد شبکه: اکتیوکارها با ابزارهای مانیتورینگ پیشرفته مانند Wireshark یا SolarWinds، سلامت و عملکرد تجهیزات را به صورت Real time بررسی میکنند.
- رفع مشکلات و پشتیبانی: در صورت بروز هرگونه اختلال در عملکرد شبکه، اکتیوکارها اولین افرادی هستند که برای شناسایی و حل مشکلات وارد عمل میشوند.
نکته مهمی که در بحث وظایف اکتیوکار شبکه از قلم میافتد، اهمیت آموزش کاربران و کارمندان توسط اوست. مهارت تمام کاربران در استفاده از شبکه و سرویسهای شبکه در یک سطح نیست و برخی حتی مهارت استفاده ابتدایی از شبکه را ندارند و یا اقداماتی انجام میدهند که امنیت شبکه را به خطر میاندازد. لذا بیان نکات و آموزش و نظارت بر نحوه عملکرد کاربران توسط اکتیو کار شبکه مساله مهمی است و باید در چک لیست نگهداری از شبکه در نظر گرفته شود. میتوانید چک لیست امنیت شبکه را از مقاله “راهکارهای تامین امنیت شبکه” دانلود کنید.

چرا نقش اکتیوکار شبکه مهم است؟
اکتیوکارها تضمین میکنند که تمامی دستگاههای فعال شبکه به درستی پیکربندی شده و با حداکثر کارایی کار میکنند. بدون تخصص این افراد، شبکهها با کندی، قطعی یا حتی تهدیدات امنیتی مواجه میشوند. برای داشتن شبکههایی مدرن و پویا، اکتیوکارها نه تنها نقشی اجرایی بلکه نقشی استراتژیک دارند. آنها زیرساخت را به گونهای مدیریت میکنند که همزمان با نیازهای فعلی، قابلیت توسعه برای آینده نیز فراهم باشد.
اینکه اکتیو کار شبکه هنگام راه اندازی و کانفیگ تجهیزات اکتیو شبکه چه کارهایی باید انجام دهد و آیا بر اساس استانداردهای راه اندازی شبکه عمل میکند یا نه راه را برای نگهداری و پشتیبانی و عیب یابی شبکه هموار میکند. مثلا تهیه مستندات از مراحل کار و آپدیت منظم آنها نقش مهمی در سرعت عیب یابی و رفع مشکلات شبکه خواهد داشت. برای آشنایی با مراحل انجام این کار پیشنهاد مطالعهای که در ادامه آمده را مطالعه کنید.
پشتیبانی از شبکه به عنوان یکی از وظایف اکتیوکار شبکه اهمیت زیادی در سازمان و شرکتها دارد و حیات و تدارم کسبوکارها بر پایه آن بنا شده است. در این زمینه مطالعه مقاله “پشتیبانی شبکه چیست و چه اهمیتی دارد؟” به شما توصیه میشود.
مهارتهای لازم اکتیو کار شبکه
اکتیوکار شبکه برای موفقیت در نقش خود به مجموعهای از مهارتهای فنی، تحلیلی و نرم نیاز دارد. با این مهارتها میتواند تجهیزات شبکه را بهدرستی پیکربندی، مدیریت و بهینهسازی کند:
1- دانش فنی قوی در حوزه شبکه
- آشنایی با مفاهیم پایهای شبکه مانند TCP/IP، DHCP، DNS و مدل OSI
- توانایی کار با تجهیزات شبکه مانند سوییچها، روترها، فایروالها و اکسس پوینتها
- درک پروتکلهای مسیریابی مانند BGP،OSPF و EIGRP
2- تجربه کار با ابزارها و نرمافزارهای شبکه
مهارت در استفاده از ابزارهای مدیریت، پیکربندی و مانیتورینگ و تحلیل شبکه مانند Wireshark، Nagios و SolarWinds
3- تسلط بر تجهیزات شرکتهای معتبر
- دانش کار با تجهیزات و پلتفرمهای شرکتهای شناختهشده مانند Cisco، MikroTik،Juniper یا Huawei
- داشتن گواهینامههای تخصصی مانند CCNA، CCNP، MTCNA ، network+ یا معادل آنها
4- مهارتهای امنیت شبکه
درک مفاهیم امنیت شبکه، مانند پیادهسازی فایروالها، VPN و سیستمهای جلوگیری از نفوذ (IPS)
5- توانایی حل مسئله و تحلیل
- توانایی تشخیص مشکلات شبکه و رفع سریع آنها
- مهارت در تحلیل و عیبیابی تجهیزات شبکه با ابزارهای مناسب
6- ارتباطات و همکاری تیمی
- توانایی ارتباط موثر با اعضای تیم برای هماهنگی بهتر پروژهها
- قابلیت مستندسازی دقیق تنظیمات و تغییرات انجامشده برای مراجعههای آتی
آشنایی و تسلط بر تجهیزاتی مانند سرور، استوریج، فایروال، سوئیچ و روتر شبکه، مبنای کار اکتیو کار شبکه است و بسته به زمینه کاری شرکت، ممکن است آشنایی با سیستمهای امنیتی مانند ابزارهای نظارتی و تجهیزاتی مثل دوربین مدار بسته و نحوه کار آن نیز جزو وظایف اکتیو کار باشد.
پسیوکار شبکه کیست؟
به کسی که دانش نصب و راه اندازی شبکه و کار با تجهیزات آن را دارد، پسیو کار شبکه گفته میشود. پسیو کار شبکه علاوه بر اینکه باید دانش کافی در زمینه انواع زیرساخت شبکه شامل شبکه محلی، شبکه وایرلس، شبکه فیبر نوری و … را داشته باشد، باید پیاده سازی آنها را طبق استانداردها انجام دهد تا هم عملکرد و کارایی شبکه در حالت حداکثری باشد و هم امکان توسعه شبکه در هر شرایطی مهیا باشد.
چگونگی انتخاب تجهیزات و سازگار بودن آنها مسالهای است که باید هنگام خرید تجهیزات شبکه به آن دقت کرد اما مرحله که نوبت به پیاده سازی و نصب تجهیزات شبکه است، مهارتها و تجارب کارشناس پسیو شبکه خودنمایی میکند. اگر چه مهارت پسیو کاری شبکه در پیاده سازی زیرساخت شبکه بیشتر باشد حقوق بیشتری دریافت میکند که البته در برابر هزینههایی که پسیوکاری با تجربه کم ممکن است روی دستمان بگذارد، قابل مقایسه نیست.

وظایف اصلی پسیوکار شبکه
وظایف اصلی پسیوکار شبکه شامل موارد زیر است:
- طراحی و نقشهکشی شبکه و برنامهریزی برای راهاندازی صحیح و بهینه
- طراحی و راهاندازی شبکههای کابلی با توجه به نیازهای خاص سازمان
- کابلکشی شبکه و ترانکینگ شامل نصب داکت، ترانک و نودهای شبکه
- نصب پریزها و کیستونها برای ارتباطات شبکهای مؤثر
- نصب و راهاندازی سوئیچها و روترها برای مدیریت دادهها و ترافیک شبکه
- راهاندازی تلفن سانترال و خطوط فیبر نوری برای ارتباطات تلفنی و اینترنتی
- نصب برق و تجهیزات UPS و برنامهریزی برای برق اضطراری و انتخاب محل مناسب برای نصب UPS
- راهاندازی اتاق سرور و نصب تجهیزات مورد نیاز برای مدیریت دادهها
- نصب و آرایش انواع رکها برای مدیریت صحیح تجهیزات شبکه
- طراحی و راهاندازی ارتباطات بینالمللی وایرلس برای ایجاد اتصال شبکهای بدون سیم
- نصب تجهیزات امنیتی مانند دوربینهای مداربسته و فایروالهای سختافزاری برای حفاظت از شبکه
- نصب حسگرها و تجهیزات هوشمندسازی برای نظارت زیرساخت شبکه
- راهاندازی سامانههای اعلام و اطفای حریق مرتبط با اتاق سرور برای تضمین ایمنی زیرساختها
- اطمینان از سازگاری تجهیزات پسیو با سیستمهای فعال شبکه
- رعایت استانداردهای بینالمللی در نصب و کابلکشی
مهارت های مورد نیاز پسیو کار شبکه
پسیوکار برای داشتن عملکرد بهینه و پایدار شبکه، باید تسلط کافی بر نصب، مدیریت و نگهداری زیرساختهای فیزیکی داشته باشد که شامل مهارتهای زیر است:
- آشنایی با کابلکشی شبکه شامل نصب انواع کابلها مانند کابلهای مسی (Cat5e, Cat6, Cat6a) و فیبر نوری (Fiber Optic)
- آشنایی با استانداردهای کابلکشی مانند استانداردهای بینالمللیTIA/EIA-568 برای نصب کابلها و اتصالات
- توانایی نصب تجهیزات پسیو شبکه
- توانایی نصب و مدیریت سیستمهای ترانکینگ
- طراحی و مدیریت فضای فیزیکی
- آشنایی با نصب و پیکربندی سیستمهایUPS
- آشنایی با نصب تجهیزات امنیتی دوربینهای مداربسته و فایروالهای سختافزاری

تفاوت پسیوکار و اکتیوکار در یک نگاه
افرادی که در حوزه شبکه مشغول به کار هستند معمولا در دو دسته پسیو کار و اکتیو کار تقسیم میشوند. ذکر این نکته لازم است که هر دو دسته باید به نوع کار یکدیگر آشنایی داشته باشند تا از نحوه اتصالات و کارکرد صحیح تجهیزات شبکه مطمئن باشند.
جدول مقایسه اکتیوکار و پسیوکار شبکه | ||
ویژگی | اکتیوکار شبکه | پسیوکار شبکه |
تعریف شغل | مسئول مدیریت و پشتیبانی نرمافزارها، سرورها و تجهیزات شبکهای فعال | مسئول نصب و نگهداری زیرساختهای فیزیکی و کابلکشی شبکه |
وظایف اصلی | پشتیبانی سرور نصب و پیکربندی نرمافزارهای شبکه راهاندازی سیستمهای ایمیل نصب سیستمهای امنیتی نظارت بر ترافیک شبکه و … | نصب کابلها، رکها، ترانکینگ طراحی و نصب زیرساختهای فیزیکی نصب تجهیزات امنیتی مانند دوربینها |
مهارتهای کلیدی | آشنایی با پروتکلهای شبکه سیستمهای عامل مجازیسازی پیکربندی سرورها تجهیزات شبکهای | تسلط بر کابلکشی نصب تجهیزات پسیو آشنایی با استانداردهای نصب شبکه طراحی و نقشهکشی شبکه |
تجهیزات مورد استفاده | سرورها، روترها، سوئیچها، فایروالها، نرمافزارهای مدیریت شبکه | کابلها، رکها، پچپنلها، تجهیزات ترانکینگ، پریزها |
سطح تخصص | نیازمند آشنایی عمیق با مفاهیم شبکه و سیستمهای پیچیده | نیازمند تخصص در زیرساختهای فیزیکی و کابلکشی شبکه |
میزان ارتباط با کاربران | مستقیم با کاربران شبکه در تعامل است. | با تجهیزات و زیرساختهای فیزیکی در ارتباط است. |
حضور اکتیو کار شبکه در کنار پسیو کار شبکه میتواند مسیر راه اندازی شبکه و سرویسهای آن را اصولیتر پیش برد و استانداردهای لازم به خوبی رعایت شود. بسته به وسعت شبکهای که میخواهیم پیاده سازی کنیم، گاهی ممکن است هر دوی این کارها را یک نفر انجام دهد یا به صورت کلی به شرکت ثالثی که کار خدمات اکتیو و پسیو شبکه میکنند برونسپاری شود.
به طور کلی سپردن سکان زیرساخت شبکه به افراد مجرب و ماهر کلیدی اساسی در راه اندازی و نگهداری شبکههای کامپیوتری است و اگر به افرادی با دانش و مهارت ناکافی سپرده شود ضررهای جبرانناپذیری به درآمد و کسبوکارتان وارد میشود.