Telnet چیست؟ بررسی کاربردها، مزایا و معایب

Telnet یکی از پروتکل‌های قدیمی شبکه است که امکان اتصال به سیستم‌های راه دور را از‌ طریق یک واسط متنی فراهم می‌کند. این پروتکل در گذشته برای مدیریت سرورها و دستگاه‌های شبکه‌ای بسیار محبوب بود، اما امروزه به‌دلیل نبود قابلیت‌های رمزگذاری، در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر است.

با این حال Telnet هنوز هم در برخی محیط‌ها برای اهداف خاص استفاده می‌شود. بررسی این پروتکل و تاثیر آن بر خدمات امنیت شبکه می‌تواند به درک بهتر مزایا و معایب آن کمک کند. در این مقاله فالنیک به زبان ساده می‌گوییم Telnet چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ و کاربردهای آن در دنیای شبکه چیست؟ با ما همراه باشید.

طراحی شبکه استاندارد متناسب با نیازهای شما

متخصصان فالنیک خدمات طراحی شبکه را با توجه به بودجه شما، تعداد کاربران، نوع استفاده و مکان شبکه انجام می‌دهند. روی لینک کلیک کنید و شبکه‌ای بسازید که کسب و کارتان را متحول می‌کند.

خدمات طراحی شبکهمشاوره فوری

Telnet چیست؟

Telnet پروتکل شبکه‌ای قدیمی است که امکان اتصال از راه دور به دستگاه‌ها و سرورها را از‌طریق یک محیط متنی فراهم می‌کند. این پروتکل در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت و یکی از اولین روش‌های ارتباطی در دنیای شبکه محسوب می‌شود. Telnet به کاربران اجازه می‌دهد تا به سرور متصل شوند و دستورات موردنظر خود را همانند کار با یک کامپیوتر محلی اجرا کنند. بررسی انواع پروتکل شبکه را در پروتکل چیست؟ بخوانید.

در گذشته این پروتکل یکی از اصلی‌ترین روش‌های مدیریت سیستم‌های راه دور، پیکربندی دستگاه‌های شبکه‌ای و اجرای فرامین روی سرورها بود. اما به‌دلیل عدم استفاده از رمزگذاری در انتقال داده‌ها، امنیت آن به‌شدت پایین است و امروزه پروتکل‌های امن‌تری مانند SSH جایگزین آن شده‌اند. با این حال هنوز هم در برخی موارد خاص و محیط‌های بسته از آن استفاده می‌شود. در ادامه با نحوه‌ کار Telnet و تفاوت‌ آن با فناوری پیشرفته‌تر SSH بیشتر آشنا خواهیم شد.

Telnet چگونه کار می‌کند؟

Telnet بر اساس مدل کلاینت‌سرور عمل می‌کند و از‌طریق پروتکل TCP و اغلب با استفاده از پورت ۲۳ ارتباط را برقرار می‌کند. در این فرآیند، کلاینت Telnet به سرور متصل شده و پس از احراز هویت، امکان ارسال دستورات متنی به سیستم راه دور را پیدا می‌کند. در مقاله tcp ip چیست؟ می‌توانید بیشتر در مورد این پروتکل بخوانید.

فرآیند کلی کارکرد Telnet به‌صورت زیر است:

• کاربر از‌طریق کلاینت Telnet (مانند خط فرمان ویندوز، PuTTY یا نرم‌افزارهای مشابه) درخواست اتصال به یک سرور یا دستگاه را ارسال می‌کند.
• سرور درخواست را دریافت کرده و کاربر باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کند (البته در برخی موارد ممکن است احراز هویت لازم نباشد)
• پس از احراز هویت موفق، یک محیط متنی ایجاد شده و کاربر می‌تواند فرامین خود را وارد کند.
• سرور دستورات را پردازش و خروجی آن را به‌صورت متن ساده برای کلاینت ارسال می‌کند.
• این ارتباط تا زمانی که کاربر به‌صورت دستی از سرور خارج یا اتصال قطع شود، برقرار خواهد ماند.

یکی از مشکلات اساسی Telnet این است که تمامی داده‌ها از جمله نام کاربری و رمز عبور، بدون هیچ‌گونه رمزگذاری ارسال می‌شوند. چنین موضوعی باعث می‌شود که هکرها بتوانند با استفاده از روش‌هایی مانند شنود بسته‌های شبکه (Packet Sniffing) اطلاعات حساس را رهگیری کنند.

کاربردهای Telnet در دنیای شبکه

با وجود قدیمی بودن و مشکلات امنیتی، Telnet هنوز در برخی موارد و محیط‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

• مدیریت سرورها: در محیط‌های داخلی و شبکه‌های بسته که امنیت چندان حیاتی نیست، همچنان می‌توان از Telnet برای مدیریت و کنترل سرورهای لینوکسی و یونیکسی استفاده کرد.
• پیکربندی تجهیزات شبکه‌ای: بسیاری از روترها، سوئیچ‌ها و فایروال‌های قدیمی فقط از Telnet پشتیبانی می‌کنند. در این دستگاه‌ها از‌طریق Telnet می‌توان تنظیمات اولیه را انجام داد و دستورات مدیریتی را اجرا کرد.
• آزمایش و عیب‌یابی شبکه: Telnet ابزاری مناسب برای بررسی وضعیت پورت‌های باز و بسته روی سرور است. با استفاده از این پروتکل، مدیران شبکه می‌توانند پورت‌های خاص را بررسی و مشکلات احتمالی را شناسایی کنند.
• اتصال به سیستم‌های قدیمی: برخی سازمان‌ها هنوز از سرورهای قدیمی یا نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنند که برای مدیریت آن‌ها نیاز به Telnet وجود دارد. این سیستم‌ها ممکن است به‌دلایل فنی یا هزینه‌ای هنوز به پروتکل‌های جدیدتر مانند SSH ارتقا نیافته باشند.
• دسترسی به برخی سرویس‌های عمومی: در گذشته از Telnet برای دسترسی به برخی سرویس‌های عمومی مانند کتابخانه‌های دیجیتال، پایگاه‌های داده، سرورهای بازی‌های متنی و سیستم‌های اطلاعاتی دانشگاه‌ها استفاده می‌شد. برخی از این سرویس‌ها هنوز هم فعال هستند.
• آموزش و یادگیری شبکه: در دوره‌های آموزشی مربوط به شبکه و امنیت، از Telnet برای نشان دادن مفاهیم پایه‌ای مانند ارتباط کلاینت‌سرور، انتقال داده‌ها در شبکه و اهمیت رمزگذاری در پروتکل‌های ارتباطی استفاده می‌شود.

با وجود کاربردهای یادشده، به‌دلیل مشکلات امنیتی، امروزه توصیه می‌شود از Telnet فقط در محیط‌های کنترل‌شده و شبکه‌های ایزوله استفاده شود و برای ارتباطات راه دور، جایگزین‌هایی مانند SSH به‌کار گرفته شود.

مزایا و معایب Telnet

با وجود قدیمی بودن Telnet، این پروتکل همچنان در برخی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه مهم‌ترین مزایا و معایب آن را بررسی می‌کنیم.

مزایای Telnet

• سادگی و سبک بودن: Telnet پروتکل سبک و ساده‌ای است که به هیچ نرم‌افزار پیچیده‌ای نیاز ندارد و روی اکثر سیستم‌‌عامل‌ها قابل اجراست.
• اتصال سریع: از آن‌جایی که Telnet از رمزگذاری یا رمزنگاری استفاده نمی‌کند، سرعت اتصال و انتقال داده در آن نسبت به پروتکل‌های امن‌تر مانند SSH بیشتر است.
• عدم نیاز به گرافیک: این پروتکل فقط با استفاده از یک محیط متنی (CLI) کار می‌کند؛ بنابراین در سیستم‌هایی با سخت‌افزار ضعیف یا بدون رابط گرافیکی به‌راحتی قابل استفاده است.
• سازگاری با سیستم‌های قدیمی: برخی از دستگاه‌ها و سرورهای قدیمی فقط از Telnet پشتیبانی می‌کنند؛ بنابراین برای مدیریت این سیستم‌ها، Telnet همچنان ضروری است.
• مناسب برای تست و عیب‌یابی شبکه: Telnet ابزاری مفید برای بررسی وضعیت پورت‌ها، عیب‌یابی ارتباطات شبکه‌ای و تست اتصال به سرویس‌های راه دور است.

معایب Telnet

• عدم امنیت و نبود رمزگذاری: بزرگ‌ترین مشکل Telnet ارسال اطلاعات بدون رمزگذاری است. چنین موضوعی باعث می‌شود تا هکرها به‌راحتی بتوانند نام کاربری، رمز عبور و سایر اطلاعات حساس را رهگیری کنند.
• آسیب‌پذیری در برابر حملات شنود (Packet Sniffing): چون تمام داده‌ها به‌صورت متن ساده (Plain Text) ارسال می‌شوند، مهاجمان می‌توانند به‌راحتی اطلاعات را در مسیر ارتباطی شنود کنند.
• عدم احراز هویت قوی: این پروتکل از روش‌های مدرن احراز هویت مانند کلیدهای رمزنگاری‌شده پشتیبانی نمی‌کند، امری که باعث کاهش امنیت آن در محیط‌های عمومی و اینترنت می‌شود.
• عدم پشتیبانی از فایروال‌های مدرن: بسیاری از فایروال‌ها و راهکارهای امنیتی، پورت ۲۳ (پورت پیش‌فرض Telnet) را مسدود کرده‌اند تا از سواستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
• جایگزین شدن با SSH: به‌دلیل وجود پروتکل‌های امن‌تر مانند SSH، امروزه Telnet تقریبا از رده خارج شده و در محیط‌های حساس توصیه نمی‌شود.

تفاوت بین Telnet و SSH

Telnet و SSH هر دو پروتکل‌هایی برای دسترسی از راه دور به سیستم‌های دیگر هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند که باعث شده SSH جایگزین Telnet شود.

با توجه به امنیت پایین Telnet، امروزه در اکثر موارد از SSH به‌عنوان جایگزین آن استفاده می‌شود. SSH با رمزگذاری قوی، احراز هویت امن و مقاومت در برابر حملات سایبری، گزینه بسیار مطمئن‌تری برای مدیریت و دسترسی از راه دور به سرورها و دستگاه‌های شبکه‌ای محسوب می‌شود.

چگونه از Telnet استفاده کنیم؟

برای استفاده از Telnet، ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که این سرویس روی سیستم شما فعال است یا خیر. در ویندوز Telnet به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است، اما می‌توان آن را فعال کرد. در لینوکس نیز کلاینت Telnet به‌صورت پیش‌فرض نصب نیست و نیاز به نصب دستی دارد. در این بخش نحوه فعال‌سازی Telnet در ویندوز و لینوکس، اجرای دستورات اولیه و نحوه اتصال به سرور را بررسی می‌کنیم.

فعال‌سازی Telnet در ویندوز

Telnet در ویندوز به‌صورت پیش‌فرض نصب نشده و باید آن را فعال کنید. برای فعال‌سازی مراحل زیر را دنبال کنید:

روش ۱: فعال‌سازی از‌طریق Control Panel

• ControlPanel را باز کنید.
• به بخش Programs and Features بروید.
• روی Turn Windows features on or off کلیک کنید.
• گزینه Telnet Client را پیدا کرده و تیک آن را بزنید.
• روی OK کلیک کنید و منتظر بمانید تا Telnet فعال شود.
• بعد از تکمیل فرآیند، پنجره Command Prompt را باز کنید و تایپ کنید: telnet
• اگر بدون خطا اجرا شد، یعنی Telnet فعال شده‌است.

روش ۲: فعال‌سازی از‌طریق Command Prompt

• CommandPrompt را با دسترسی Administrator اجرا کنید.
• دستور زیر را وارد کنید:
  dism /online /Enable-Feature /FeatureName:TelnetClient
• صبر کنید تا نصب تکمیل شود.
• پس از اتمام، می‌توانید با اجرای telnet بررسی کنید که سرویس فعال شده است یا خیر.

فعال‌سازی Telnet در لینوکس

در اکثر توزیع‌های لینوکس، Telnet به‌صورت پیش‌فرض نصب نیست و باید آن را به‌صورت دستی نصب کنید.

نصب Telnet در اوبونتو و دبیان

• ترمینال را باز کنید.
• دستور زیر را برای نصب Telnet اجرا کنید:
  sudo apt update && sudo apt install telnet -y
• بعد از نصب، می‌توانید با تایپ کردن telnet بررسی کنید که برنامه به‌درستی نصب شده است یا خیر.

نصب Telnet در CentOS و RHEL

• ترمینال را باز کنید.
• دستور زیر را برای نصب اجرا کنید:
  sudo yum install telnet -y
• بعد از نصب، تایپ telnet باید محیط Telnet را باز کند.

اجرای دستورات اولیه در Telnet

بعد از فعال‌سازی، می‌توانید از Telnet برای اتصال به سرورهای مختلف و اجرای دستورات استفاده کنید. برخی از دستورات پایه‌ای در Telnet عبارت‌اند از:

اتصال به سرور با Telnet

اتصال به یک سرور خاص

برای اتصال به یک سرور از‌طریق Telnet، باید نام دامنه یا آدرس IP و شماره پورت را مشخص کنید.

telnet example.com 23

یا

telnet 192.168.1.1 23

در این مثال:

• example.com یا 192.168.1.1 آدرس سرور است.
• 23 شماره پورت پیش‌فرض Telnet است.

اگر سرور Telnet فعال باشد، از شما درخواست نام کاربری و رمز عبور می‌شود. پس از ورود موفق، می‌توانید دستورات را اجرا کنید.

اتصال به یک پورت خاص برای تست و عیب‌یابی شبکه

Telnet برای بررسی باز یا بسته بودن یک پورت روی یک سرور استفاده می‌شود. برای مثال، بررسی پورت ۸۰ (پورت HTTP) روی یک سرور:

telnet example.com 80

اگر اتصال برقرار شود، یعنی پورت ۸۰ روی سرور باز است. در غیر این صورت ممکن است پورت بسته باشد یا سرور پاسخ ندهد.

اتصال به روتر یا سوئیچ با Telnet

بسیاری از روترها و سوئیچ‌های قدیمی از Telnet برای مدیریت استفاده می‌کنند. برای اتصال به یک دستگاه شبکه‌ای مانند روتر می‌توانید از کد نمونه‌ی زیر استفاده کنید.

telnet 192.168.1.1

پس از اتصال، از شما نام کاربری و رمز عبور درخواست می‌شود. بعد از ورود موفق می‌توانید تنظیمات را تغییر دهید.

هر آنچه در مورد تلنت چیست؟ گفتیم

Telnet یکی از قدیمی‌ترین پروتکل‌های ارتباطی است که امکان اتصال از راه دور به سرورها و دستگاه‌های شبکه‌ای را از‌طریق محیطی متنی فراهم می‌کند. با وجود مزایایی مانند سادگی و سرعت بالا، عدم استفاده از رمزگذاری باعث شده است که این پروتکل از نظر امنیتی ضعیف باشد و امروزه جای خود را به SSH بدهد.

Telnet همچنان در برخی موارد خاص مانند مدیریت دستگاه‌های قدیمی، تست پورت‌ها و عیب‌یابی شبکه کاربرد دارد. در صورتی که قصد استفاده از این پروتکل را دارید، توصیه می‌شود که آن را فقط در محیط‌های داخلی و ایزوله اجرا کنید و برای افزایش امنیت، آن را با روش‌های امن‌تر ترکیب نمایید. برای سازمان‌هایی که نیاز به خدمات راه‌اندازی سرویس‌های لینوکس و مدیریت سیستم‌های شبکه‌ای دارند، انتخاب ابزارهای مدرن و امن امری ضروری است. همچنین بهره‌گیری از پشتیبانی شبکه حرفه‌ای می‌تواند به حفظ امنیت و بهینه‌سازی عملکرد تجهیزات کمک کند و از آسیب‌پذیری‌های احتمالی جلوگیری کند.

سوال متداول

آیا Telnet هنوز هم برای مدیریت سرورها توصیه می‌شود؟
خیر، به‌دلیل عدم استفاده از رمزگذاری، Telnet از نظر امنیتی ضعیف است. برای مدیریت سرورها توصیه می‌شود از SSH استفاده شود که داده‌ها را رمزگذاری می‌کند و امنیت بیشتری دارد.

چگونه می‌توان بررسی کرد که یک پورت روی یک سرور باز است؟
می‌توان از دستور telnet IP port برای تست باز بودن پورت استفاده کرد. اگر اتصال برقرار شود، پورت باز است، در غیر این صورت ممکن است بسته باشد یا سرور پاسخ ندهد.آیا می‌توان Telnet را روی ویندوز فعال کرد؟
بله، Telnet به‌صورت پیش‌فرض در ویندوز غیرفعال است، اما می‌توان آن را از طریق Control Panel یا Command Prompt فعال کرد.

پشتیبانی شبکه فوری توسط متخصصان فالنیک ایران اچ پی

با خدمات پشتیبانی شبکه متخصصان فالنیک، می‌توانید از بروز مشکلات شبکه پیشگیری کرده یا مشکلات را بلافاصله برطرف کنید تا هرگز توقف کسب‌وکارتان را تجربه نکنید. برای ثبت سفارش یا دریافت مشاوره، کلیک کنید:

درخواست پشتیبانی شبکهمشاوره فوری