بکاپ گیری چیست؟ چرا باید از اطلاعات سرور Backup بگیریم؟

یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در آبان 97 نوشته شده بود و در مرداد 1404 دوباره بررسی، به روز و توسط کارشناسان سرور و شبکه فالنیک، تایید شده است
حتما کلمه بکاپ را شنیدهاید اما آیا تابحال از آن استفاده کردهاید و یا اینکه اصلا لزوم استفاده از Backup را میدانید؟ شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که اشتباهی عکس و یا فایلی را پاک کردهاید و یا با ویروسی شدن آن دیگر امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد. اگر به هر دلیلی اطلاعات خود را از دست بدهید، راهحلی وجود دارد؟ در برخی موارد، برای رفع این مشکل به دریافت خدمات شبکه توسط متخصصان حرفهای نیاز پیدا کنید. اما راهحل دیگر، این است که از اطلاعات خود بکاپ بگیرید و به نوعی از این مشکل پیشگیری کنید. در این مقاله به سؤال بکاپ گیری چیست پاسخ دادهایم تا بتوانید از دادههای مهم و حساس خود حفاظت کنید. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
آشنایی با Data Loss
فقدان داده یا Data Loss، به هر رویداد یا فرآیندی گفته میشود که نتیجه آن خرابی، پاک شدن یا غیرقابل خوانش شدن اطلاعات توسط کاربر نرمافزار یا اپلیکیشن است. فقدان داده میتواند به دلایل مختلف، از بلایای طبیعی گرفته تا خرابی سختافزار و حتی سرقت رخ دهد. یکی از اهداف بکاپگیری از اطلاعات، محافظت از آنها در برابر از دست رفتن و تبدیل شدن به Data Loss است. در مقاله فقدان داده یا Data Loss چیست با این مفهوم بهطور کامل آشنا میشوید.
راهکارهای تأمین امنیت و حفاظت از اطلاعات
حفاظت از داده یا Data Protection به فرآیند تامین امنیت اطلاعات مهم در برابر خرابی، هک و Data Loss گفته میشود. اهمیت آن زمانی افزایش مییابد که مقدار داده تولید و ذخیره شده با نرخی غیرقابل پیشبینی در حال رشد است. وجود حفاظت از داده باعث کاهش Downtime در سیستم میشود چون دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مهم را غیرممکن میکند. بخش مهمی از استراتژی Data Protection این است که اگر خرابی و فقدان داده رخ دهد، بتوان اطلاعات را بسیار سریع ری استور کرد. تامین استاندارد امنیتی داده و اطمینان از تامین امنیت، از دیگر بخشهای مهم در Data Protection است. برای آشنایی کامل با این مفهوم مهم، مقاله آشنایی با Data protection را بخوانید.
بکاپ گیری چیست؟
اگر از دادهها و اطلاعات خود، کپی تهیه کنید در واقع از اطلاعات خود بکاپ گرفتهاید. حالا خیالتان راحت است که هر اتفاقی هم بیفتد، به اطلاعات خود دسترسی خواهید داشت و میتوانید دادههای اصلی را بازیابی کنید، حال این دادهها میتواند عکسی در گوشی موبایل باشد و یا اطلاعات حیاتی یک سازمان.
سازمانهای امروزی حتما از شبکههای کامپیوتری و اینترنت استفاده میکنند پس طبیعیست که در معرض خطراتی مثل ویروسها، بدافزارها و باجافزارها و … قرار گیرند. اگر فایلهای اتوماسیون اداری سازمان دچار مشکل شوند، تمام دادهها و سوابق پیشین از بین میرود. و یا اگر فایلهایی که به صورت اشتراکی و پابلیک در سرورها قرار میگیرند، با مشکلی مواجه شوند، نتیجه کار پرسنل سازمان از بین خواهد رفت. ایمیلها، اطلاعات شخصی و تمامی مستندات یک شرکت میتوانند آینده یک کسبوکار را رقم بزنند پس عقلانیترین راه تامین امنیت دادهها و اطلاعات است و برای این کار بکاپ گیری از اطلاعات مطرح میشود.
در سطح کاربر خانگی و شخصی، کافیست اطلاعات خود را روی هارد یا فلش ذخیره کنید اما در سطح سازمانی و شرکتی این کار ممکن نیست. مناسبترین راه، تهیه Backup به صورت متمرکز و همیشگی است که بتوان بر بخشی از مشکلات امنیت اطلاعات غلبه کرد. برای سازمانهای کوچکتر با خرید سرور بکاپ با ظرفیت ذخیرهسازی بالا مناسب است اما استفاده از دستگاههای مخصوص این کار که ظرفیتها، امکانات و هزینههای قابل قبولتری را ارائه میدهند، بهتر است. با رشد تصاعدی این دادهها و اطلاعات، آیا این کار، ممکن است؟
تفاوت بکاپ گیری با آرشیو داده چیست؟
بکاپگیری داده یعنی تهیه کپی از اطلاعات؛ اما آرشیو داده به معنای انتقال اطلاعات به یک دستگاه ذخیرهساز (مانند استوریج) است. این دو مفهوم در بسیاری از موارد با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند. در مقاله آرشیو داده چیست میتوانید با این موضوع بیشتر آشنا شوید.
انواع روش های بکاپ گیری داده
نرم افزار بکاپ گیری از فایل ها از راهکارهای بکاپ گیری مختلفی استفاده میکنند که در ادامه برخی از آنها را توضیح میدهیم:
بکاپ کامل (Full Backup)
در Full Backup از تمام داده، بکاپ گرفته میشود. نرم افزار بکاپ گیری، کاری به تغییرات و اضافه و کم شدن دیتاها ندارد و از همه آنها بکاپ میگیرد. مزیت آن سرعت و سهولت در بازیابی اطلاعات است اما عیب آن فضای زیاد ذخیره سازی است که لازم دارد چون از یک دیتا چند نسخه ذخیره شود.
بکاپ افزایشی (Incremental Backup)
بسیاری از نرم افزارهای بکاپ گیری تحت شبکه از روش بکاپ گیری افزایشی استفاده میکنند. در Incremental backup، اول Full Backup تهیه میشود و در بکاپ گیریهای بعدی فقط از تغییرات اعمال شده روی دیتاها بین دو زمان بکاپگیری، بکاپ گرفته میشود. پس محتوای بکاپ ها تکراری نیست. مزیت روش پشتیبان گیری افزایشی نسبت به فول بکاپ، سرعت بالاتر در تهیه بکاپ و فضای ذخیره سازی کمتر است اما پروسه ری استور کردن نسبت به فول بکاپ پیچیدهتر و با سرعت کمتری همراه است.
بکاپ افزایشی معکوس (Reverse Incremental Backup)
در Reverse Incremental backup ابتدا یک فول بکاپ گرفته میشود و سپس هر بار که Incremental backup گرفته میشود، تغییرات به نسخه اولیه فول بکاپ اعمال میشود پس هر بار Full Backup کاملی داریم. مزیت این روش، کارایی در بازیابی است چون تعداد زیادی بکاپ افزایشی نداریم.
بکاپ ابری (Cloud Backup)
سرویسهای ابری زیادی هستند که سرویس بکاپ گیری را ارایه میدهند. چند سرویس ابری عمومی یا Public Cloud عبارتند از: Microsoft Azure و Amazon Glacier و Amazon S3 و ElephantDrive و Symform و Google Cloud Storage و OpenStack Swift و WebDAV.
امروزه Cloud Backup رواج بیشتری یافته و سازمانها به طور مرتب بکاپ اطلاعاتشان را به کلودها منتقل میکنند. این بکاپ ها جایگزینی برای Tape Library ها و On Site Disk شده و کپی امنی از اطلاعات را فراهم میکنند. از قدیم، بکاپ گیری، عنصر مهمی در استراتژی حفاظت از داده بوده بدین صورت که در زمانبندیهای مشخصی مثلا هر شب، کپی اطلاعات، روی Tape Drive یا Tape Library ذخیره شود. بدین ترتیب اگر مشکلی در استوریج اصلی یا Primary Storage رخ دهد، از این بکاپ ها برای ریاستور کردن دادههای خراب یا از دست رفته استفاده میکنیم.
بکاپ ها دیگر عملیات مستقلی نیستند و به صورت ترکیب با دیگر عملیات حفاظت از داده استفاده میشوند تا در فضای ذخیره سازی صرفهجویی شده و هزینهها کاهش یابد.
مثلا بکاپ و آرشیو داده به صورت دو عملیات مجزا هستند: هدف از بکاپ، ری استور کردن داده پس از Fail شدن است در حالی که آرشیو، کپی قابل جستجویی از داده را فراهم میکند. ولی هر دوی آنها مجموعه دادههای Redundant است. امروزه محصولاتی در بازار وجود دارد که بکاپ گیری، آرشیو و ایندکس داده را در یک راهکار انجام میدهند بدین ترتیب هم در زمان صرفهجویی میشود و هم مقدار داده که باید در Long Term Storage ذخیره شود، کم میشود.

اما بکاپ گیری روی سرویس های پابلیک کلود، با ریسکهایی همراه است:
اولین مساله، Privacy است. به طور کلی ما نمیتوانیم اتفاقاتی که در پابلیک کلود میافتد را کنترل کنیم مثلا اگر سرویس ابر عمومی تصمیم بگیرد که شرایط استفاده را عوض کند، کاری از دست ما بر نمیآید یه عنوان مثال چگونگی استفاده از فایلها، عکسها و ویدئوها را تغییر دهد.
دوم این که امکان پاک شدن عکسها و ویدئوها و بکاپ های ما وجود دارد مثلا گوگل اعلام کرده که بکاپ های اندرویدی دیوایسهایی که دو ماه غیرفعال باشند، به طور خودکار پاک میشوند. میبینید که داشتن بکاپ روی کلود چندان قابل اعتماد نیست.
اساسا پاسخی برای این سوال که چه روش بکاپ گیری میتواند 100 درصد، امنیت اطلاعات ما را حفظ کند وجود ندارد اما توصیه ما این است که قانون 3-2-1 را فراموش نکنید تا در صورت وقوع شرایط غیرمنتظره، اطلاعات شما در امان باشند.
قانون 3-2-1 در بکاپ گیری چیست؟
برای اینکه شانس بیشتری برای ریکاوری اطلاعات خراب و یا از دست رفته خود داشته باشد، از قانون 3-2-1 پیروی کنید.
قانون 3: از فایلهای مهم خود سه کپی تهیه کنید: یکی نسخه اصلی و دو تا بکاپ از آن.
قانون 2: فایلها را حداقل بر روی دو نوع استوریج نگه دارید تا در برابر انواع خطرات از آنها محافظت کنید.
قانون 1: یک کپیِ آف سایت تهیه کنید یعنی یک نسخه از اطلاعات خود را در مکانی خارج از خانه و یا محل کار خود نگهداری کنید.
در ویدئوی زیر به طور کامل با تکنیک 3 2 1 آشنا میشوید:
بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری از سرور در سال 2025
در این قسمت 10 تا از بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری از سرور و سرور مجازی را به شما معرفی میکنیم:
1. نرمافزار Acronis Cyber Protect
این نرمافزار راهحلی جامع برای بکاپ و امنیت سایبری ارائه میدهد که با قابلیتهای تصویربرداری کامل، بازیابی سریع و حفاظت در برابر باجافزار، برای سرورهای فیزیکی و مجازی مناسب است.
2. نرمافزار Veeam Backup & Replication
نرمافزاری قدرتمند برای بکاپ و تکثیر ماشینهای مجازی (VMware و Hyper-V)، با پشتیبانی از محیطهای ابری و بازیابی سریع در برابر حملات سایبری.
3. نرمافزار NAKIVO Backup & Replication
راهحلی مقرونبهصرفه با پشتیبانی از بکاپهای افزایشی برای سرورهای ویندوز و لینوکس، مناسب برای محیطهای مجازی و دارای گزینههای بازیابی متنوع.
4. نرمافزار Veritas Backup Exec
نرمافزاری با سابقه برای بکاپ سرورهای ویندوزی، با قابلیت پشتیبانی از ماشینهای مجازی و ذخیرهسازی در AWS، Azure و Google Cloud.
5. نرمافزار Arcserve UDP
این نرمافزار با تمرکز بر بازیابی سریع و حفاظت داده در محیطهای ابری، مجازی و محلی، برای زیرساختهای پیچیده مناسب است.
6. نرمافزار EaseUS Todo Backup
با رابط کاربری ساده و پشتیبانی از بکاپهای افزایشی تا ۱۶ ترابایت، گزینهای عالی برای کسبوکارهای کوچک و متوسط است.
7. نرمافزار ShadowProtect SPX
نرمافزاری قابل اعتماد برای بکاپهای کامل تصویر دیسک، ایدهآل برای بازیابی سیستم پس از خرابی سختافزاری یا حملات بدافزاری.
8. نرمافزار BackupChain
این ابزار با قابلیت فشردهسازی دلتا و بکاپ از راه دور، برای سرورهای فایل و پایگاه داده با ساختارهای پیچیده مناسب است.
9. نرمافزار Iperius Backup
نرمافزاری سبک و انعطافپذیر با پشتیبانی از بکاپ به Google Drive، Amazon S3 و سرورهای FTP، مناسب برای سرورهای ویندوزی.
10. نرمافزار Amanda
یک راهحل متنباز و رایگان برای بکاپ سرورهای لینوکس و ویندوز، با پشتیبانی از NAS و نوارهای ذخیرهسازی، اما با رابط کاربری سادهتر.
بهترین نرم افزار برای ایمیج گرفتن از ویندوز سرور 2025، نرم افزار Acronis Cyber Protect است.
گفتگوی TechTalk: راهکارهای بکاپ گیری – Backup Solutions

در این قسمت، کارشناسان ما آقایان مسعود سوری و علی کاظمی، راهکارهای بکاپ گیری را بررسی کردهاند و اشتباهات رایج ادمینها و نکات مهم در مبحث بکاپ گیری را مورد بحث قرار دادهاند. عناوین مهمی که در این ویدئوی 31 دقیقهای میبینید در ادامه آمده است.
عناوین مورد بررسی:
- اهمیت و دلیل استفاده از بکاپ
- انواع روشهای بکاپ گیری
- بررسی مولفههای بکاپ گیری: RTO و RPO
- اشتباهات رایج ادمینها در بکاپ گیری
- اهمیت محل نگهداری بکاپها
- انتخاب نوع دیوایس بکاپ گیری
- انواع و اهمیت نرمافزارهای بکاپ گیری
سلام جناب ، مقاله ای در مورد Arcserve UDP همدارین؟
ممنون پیشاپیش
درود بر شما
مهدی عزیز، در حال حاضر این محتوا وجود ندارد. نظر شما به تیم تولید محتوای فالنیک منتقل می شود تا در صورت امکان تولید شود.
سلام کتاب یا pdf آموزشی با جزییات بیشتر از مبحث فرآیندها و ابزارهای پشتیبان گیری دارید؟
درود بر شما
بهداد عزیز، تمامی مطالب این حوزه در دسته بندی سرور و شبکه وجود دارد. اگر مطلب خاصی مدنظرتان است موضوع دقیق را برای راهنمایی جزئی تر اعلام کنید.
سلام و وقت بخیر ضمن تشکر از مطلب جالب و کاربردیتون، یک سوال داشتم که چند جا رو هم گشتم، ولی جواب کاملی پیدا نکردم! تفاوت replication, snapshot و backup چیه؟ همشون یک کار رو میکنند پس چرا سه عنوان؟خیلی جاها دیدم نوشته بک آپ و ریپلیکیشن متفاوت از همند و تو یک شرکت باید برای اطمینان از صحت داده ها از هر دو استفاده کرد. وقتی ریپلیکیشن میتونه با کمترین زمان و دردسر ماشین رو مجددا آماده استفاده بکنه، دلیل استفاده از بک آپ (که برگردوندن ماشین ازش زمانبر و دردسر داره) چی میتونه باشه؟ من اگر با کمک ریپلیکیشن veeam هر روز یک اسنپ شات از ماشینهام بگیرم و ذخیره کنم، نیازم به بک آپ گرفتن از ماشینها، حذف میشه؟ ممنون میشم موضوع رو یکم بیشتر باز کنید و توضیح بدین. ممنون
درود بر شما
کاربر عزیز، برای دریافت راهنمایی فنی میتوانید با شماره 0218363 تماس بگیرید.
سلام وقت بخیر. من یه لپتاپ asus دارم که چند روز پیش با یه نرم افزاری که روش نصب کردم متاسفانه دچار ویروس باجگیرافزار شد و تمام فایلهام رمزگذاری شدن و باز نمیشن. پس از کلی تلاش و کمک از دیگران متوجه شدم که راهی نداره و باید فایلهام رو یه بکاپ بگیرم و کلا ویندوز رو عوض کنم. کامپیوتر رو داده بودم به یکی از دوستان که یکم روش کار کنن شاید درست بشه اما انگار نشده. الان که میخوام از اطلاعاتم بکاپ بگیرم و ویندوز رو عوض کنم، مشکلم اینه که هارد رو نمیشناسه در حالی که فلش رو میشناسه! هیچ کجا اسمی هم از هارد نیستش که من از راهکارهایی که گفته شده استفاده کنم. خواهش میکنم کمکم کنید. من باید حتما اطلاعاتم رو بکاپ بگیرم.
سلام و درود
بکاپ گرفتن مشکل رو حل نمیکنه و دسترسی با فایلها نخواهید داشت مگر باج افزار اجازه بده.
سلام منرم افزاری هست که باز سرور بشه ایمیج تهیه کرد و جواب بده ! من چندتا امتحان کردم ولی تو ریستور مشکل دارن و ویندوز دیگه بالا نمیاد یا مثلا نرم افزاری که تو همین مقاله معرفی کردید Vembu ImageBackup اصلا برای دانلود نیست !!!! کسی میتونه کمک کنه ؟
amirmohammad.morshedi@hotmail.com
سلام و درود
acronis true imag رو امنحان کنید.
با سلام
بهترین راه برای راه اندازی شبکه hot site یا پشتیبان برخط چیه؟
یعنی اگه رک سرورهای من ، به هردلیلی از بین رفت، خدمات دهی سرورهام قطع نشه.
ممنون از سایت خوبتون
درود بر شما
محمدرضا عزیز، برای استفاده از مشاوره و خدمات فنی با شماره تلفن ۰۲۱۸۳۶۳ تماس بگیرید.
بهترین روش برای بک آپ LTO است که به آن تیپ درایو هم می گویند، هر جور حساب کنی تیپ های LTO خیلی ارزان و پر ظرفیت هستند که حدود 50 سال هم عمر مفید دارند
مثلا یک تیپ LTO-5 می تواند 1.6 ترابایت فضا بدهد که قیمت آن تنها 20 دلار است این را با هارد اکسترنال مقایسه کنید بدون در نظر گرفتن خطا ها و مشکلات دیگر.
من از این سیستم استفاده می کنم سالهاست و هیچ مشکلی پیش نیامده است
درود بر شما
محمد عزیز، ممنون از اینکه نظر خود را با ما به اشتراک گذاشتید.
با سپاس فراوان از سایت بسیار خوبتون واقعا مطلب بسیار کاربردی بود
ببخشید من یک سوال داشتم: فرض کنید ما در شبکه از sql server برای بانک اطلاعاتی استفاده می کنیم که در این سرور از دو عدد هارد برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده می شود که هارد اول هارد اصلی است که سیستم عامل و sql بر روی آن نصب است و هارد دوم برای ذخیره بکاپ استفاده می شود و هر شب راس ساعت 1 بامداد سرور به صورت خودکار یک بکاپ از بانک اطلاعاتی تهیه و در هارد دوم ذخیره می کندِ و ما در آخر هر هفته آخرین بکاپ موفق را بر روی هارد اکسترنال کپی می کنیم. حالا تصور کنید سرور دچار ویروس شود و بکاپ های گرفته شده در طول هفته نیز آلوده باشد و وقتی که آن را بر روی هارد اکسترنال انتقال می دهیم هارد اکسترنال نیز آلوده شود و امکان خرابی و بهم ریختگی اسناد وجود داشته باشد . حالا سوال بنده این است که چگونه از آلوده شدن بکاپ گرفته شده به ویروس جلوگیری کنیم و بکاپ منتقل شده به هارد اکسترنال بدون ویروس باشد
سلام و درود
رسول عزیز
برای این کار استفاده از دستگاه هایی مثل تیپ درایو پیشنهاد می شود که قابلیت پشتیبان گیری به صورت آفلاین را دارند.
البته با توجه به هزینه بالای سخت افزار ها این کار شما منطقی نیست و می توانید یک هارد دیگر استفاده کنید و دو هفته یکبار به شبکه وصل کنید.
سلام
یکی از مشکلاتی که برای بکاپ دارم این هست که وقتی تو شبکه کلاینتها از outlook در حال استفاده هستند نرم افزار بکاپ گیری نمیتونه دیتای اونها رو بکاپ بگیره و فقط در صورت بسته بودن outlook بکاپ کامل گرفته میشه ! شما برنامه ای سراغ دارید که بتونه این مشکل رو حل کنه ؟
درود بر شما
امیر محمد عزیز، برای استفاده از مشاوره و خدمات فنی با شماره تلفن ۰۲۱۸۳۶۳ تماس بگیرید.
با سلام،
برای full backup از سرورهای hpdl380 G6 که شامل os ( لینوکس SUSE) و برنامه های نصب شده ( که دارای license وابسته به مک کارت شبکه هستن می باشند) ، معمولا نرم افزار Acronis رو پیشنهاد می کنند، به چه صورت می شه نرم افزار رو تهیه کرد، آدرس لینک،
آیا نسخه های advance مجانی هم هست؟
برای استفاده از مشاوره و خدمات فنی با شماره تلفن ۰۲۱۸۳۶۳ داخلی ۵۵۴۱ تماس بگیرید.
نوارهای که روی استوریج های tap استفاده می شوند چه ظرفیتی دارند؟
HPE LTO-6.(6.25TB MP RW DATA)
LTO-7 ULTRIUM 15TB RW
LTO-8 Ultrium 30TB RW
برای ذخیره سازی اطلاعات بیماران (شامل شرح حال-عکس های رادیولوژی و….) به مدت 10 تا 15 سال باامنیت بالا و هزینه کمتر چه نوع بکاپ گیری را پیشنهاد می کنید؟
Tapeها نسبت به سایر ذخیرهسازها فضای بیشتری را فراهم میکنند و در برابر این حجم و ظرفیت، هزینه بسیار کمتری را اعمال میکنند. طول عمر دستگاههای ذخیرهسازی معمول هم نسبت به Tapeها کمتر است. نوارها همچنین برق کمتری نیز استفاده میکنند و با وجود نرمافزارها (مثلا HPE Data Protector) و تکنولوژیهای بکاپ گیری، میتوان این کار را به صورت خودکار و بدون نیاز به نیروی ماهر انجام داد.
تعداد دوربین های که می توان به یک دستگاه استوریج کیونپ وصل کرد چندتاست؟؟
ماکسیمم 80 عدد دوربین را به یک استوریج کیونپ می توان وصل کرد. البته درهنگام خرید چون تعداد دوربین ها به مدل خیلی بستگی دارند. توجه نمایید. برای بهربرداری از این تعداد دوربین می بایست پک لایسنس هم خریداری نمایید.
عالی بود … شما خدمات نصب و راه اندازی استوریج هارو هم انجام میدید؟؟
بله شما میتونید به این صفحه مراجعه کنید:
https://falnic.com/server-services