خواجه حافظ شیرازی یکی از نامدارترین و گرانقدرترین شاعران سرزمینمان ایران است که با نام کامل خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی شناخته می‌شود. او در سال 727 قمری در شیراز متولد شد و زندگی سرشار از معرفت را در پیش گرفت. او با اشعار عاشقانه و عرفانی خود، جایگاه بسیار والایی را در عصر خود و همچنین حال حاضر دارد. او غزلسرایی قهار بود. حافظ شعرهای عارفانه مولانا و شعرهای عاشقانه سعدی را ترکیب کرده ولی باز هم تک بیت‌های مستقل و جدا و واقعا درخشنده‌ای سروده است. در غزل‌های حافظ از مقدار زیادی سوره‌های قرآن الهام گرفته شده است، چرا که او حافظ کل قرآن نیز بود.
حافظ در زمان حیات خود، به لقب شمس الدین و تخلص حافظ مشهور بوده و القاب و عناوینی همچون خواجه، لسان الغیب، ترجمان الاسرار، عمدة العارفین و سلطان الشعرا را به او نسبت داده‌اند.
از آثار گرانبهای این شاعر بزرگ، دیوان اشعار اوست که شامل غزلیات، چند قصیده، چند مثنوی، قطعات و رباعیات است. این کتاب ارزشمند در خانه همه ما فارسی زبان‌ها دیده می‌شود و هر کدام از ما بنا به رسم‌های گذشته در روز عیدهای ملی و مذهبی مثل نوروز و شب چله با کتاب دیوان حافظ فال می‌گیرند. در این شرایط یک نفر در خانواده که بتواند حافظ را به خوبی بخواند برای دیگران به اصطلاح فال می‌گیرد. اول فاتحه ای برای حافظ می‌خوانند. نیت می‌کنند و بعد آرزو و نیت خود را در دل می‌گویند و بعد اتفاقی صفحه‌ای را باز می‌کنند.
گفتنیست که در قرن های 18 و 19 ، شعرهای وی را به زبان‌هایی غیر از فارسی، مانند اروپایی ترجمه کرده‌اند و نام حافظ به مجالس ادبی غرب هم نفوذ کرده است.
حافظ شیرازی سرانجام پس از گذشت حدود 65 سال زندگی پربار، در سال 971 هجری قمری دار فانی را وداع گفت. آرامگاه این شاعر بزرگ هم اکنون در شهر هنرپرور شیراز قرار دارد که هرساله بازدید کنندگان بسیاری را از سرتاسر جهان به خود جذب می‌کند. همچنین 20 مهر ماه نیز به نام این شاعر بزرگ در تقویم‌های ما ایرانی ها برای بزرگداشت او ثبت شده است.
تاثیر اشعار حافظ بر شاعران و بزرگان غرب
اشعار حافظ به طوری است که تا به الان پس از گذشت قرن‌ها از سرودن این ابیات همچنان روح و تازگی خود را حفظ کرده، به طوری که بسیاری از بزرگان و شاعران غربی از این اشعار الهام و تاثیر گرفته‌اند. گوته و امرسون از مشهورترین افرادی هستند که حافظ را مورد تحسین قرار داده و هر دوی آن ها اشعار حافظ را به انگلیسی ترجمه کردند و گوته پس از بررسی ژرف اشعار، به سادگی گفت:«حافظ همتایی ندارد!»
اشعار حافظ توسط متفکران بزرگ دنیای غرب از جمله نیچه و آرتور کانن دویل (خالق شخصیت شرلوک هولمز) مورد ستایش قرار گرفته است. گارسیا لورکا و یوهانس برامس حافظ را ستوده و حتی گفته می شود ملکه ویکتوریا در مواقع خاص و ضروری از دیوان حافظ مشورت می‌گرفته است!
نیچه در نوشته‌هایش بارها از نام حافظ در کنار گوته یاد کرده و از هر دو به عنوان قله‌های خردمندی ژرف نام برده است.
اما تاریخچه فال حافظ از کجا و چه زمانی آغاز شد؟
درباره اینکه چطور فال گرفتن از دیوان اشعار حافظ مرسوم شد اطلاعات دقیق و کاملی در دست نیست اما به گفته ادوارد براون در جلد سوم کتاب تاریخ ادبیات ایران، هنگامی که حافظ فوت کرد، عده ای از افراد، با تکفیر او تصمیم گرفتند، از دفن پیکر لسان الغیب در گورستان ممانعت کنند. اما آنها دو دل شده و برای حل مشکل خود، تصمیم گرفتند که با تفأل از كلام خود حافظ راهنمایی بگیرند و پس از آنكه كلیه غزل‌های حافظ را نوشته و در سبدی ریختند، كودكی تفألی می‌زند و غزل شماره ۸۲ می‌آید، كه به طرز عجیب و باور نكردنی پاسخ آنها را می‌دهد و این شد که تفال زدن به اشعار حافظ مرسوم شد. این بیت شعر به صورت زیر است:
كنون كه می‌دمد از بوستان نسیم بهشت
من و شراب فرح‌بخش و یار حور سرشت
مكن به نامه سیاهی ملامت من مست
كه آگه است كه تقدیر بر سرش چه نوشت؟
قدم دریغ مدار از جنازه حافظ
كه گرچه غرق گناهست، می‌رود به بهشتف
گفته شده که بعد از اینکه این شعر بر همگان نمایان شد، به او لقب لسان الغیب دادند اما، روایات مختلف دیگری وجود دارد که به دلیل اینکه حافظ كل قرآن بود به او این لقب داده شد.
به همین مناسبت تیم محتوای فالنیک (ایران اچ پی) پادکستی را برای شما در نظر گرفته است که در ادامه می‌توانید آن را بشنوید:
پخش مستقیم:
کیفیت بالا:
کیفیت متوسط:
کیفیت پایین:
بسیار زیبا…
لطفا برای پاسداشت بزرگان دیگر هم پادکست منتشر کنید
عالی میشه
درود بر شما
بهرام عزیز، نظر شما به تیم تولید محتوای فالنیک اعلام می شود تا در صورت امکان محتوای آن تولید شود.