مصرف برق دیتاسنترهای OpenAI به تنهایی از نیویورک و سن‌دیگو بیشتر است!

امپراتوری هوش مصنوعی سم آلتمن به اندازه کل شهرهای نیویورک و سن‌دیگو برق مصرف خواهد کرد. کارشناسان این مصرف برق دیتاسنترهای OpenAI را «ترسناک» توصیف کرده‌اند و درباره عواقب آن هشدار داده‌اند. اما اوپن ای آی می گوید برای راه‌اندازی مراکز هوش مصنوعی جدید خود هیچ چاره دیگری ندارد!

17 گیگاوات، مصرف برق دیتاسنترهای OpenAI!

شهر نیویورک را در یک شب گرم تابستانی تصور کنید: کولر گازی‌ها مشغول به کارند، واگن‌های مترو در زیر سطح شهر غرش می‌کنند و برج‌ها با چراغ‌ها و تابلوهای تبلیغاتی خود می‌درخشند. حالا سن‌دیگو را نیز در اوج گرمای بی‌سابقه خود به آن اضافه کنید؛ زمانی‌که چندی پیش تقاضای مصرف برق آن از 5000 مگاوات فراتر رفت و شبکه برق آن تقریباً از کار افتاد!

شرایطی که تصور کردید، تقریباً با مقیاس برقی که موج بعدی دیتاسنترهای هوش مصنوعی سم آلتمن و شرکایش مصرف خواهند کرد، برابر است! یک‌بار دیگر توجه کنید: تنها یک پروژه شرکتی قرار است که در هر روز بیش از نقطه اوج مصرف دو شهر آمریکایی، برق مصرف کند!

این اطلاعیه یک «لحظه کلیدی» است. اندرو چین (Andrew Chien)، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه شیکاگو می‌گوید مدت‌ها منتظر شنیدن چنین اخباری بوده و حالا بالاخره زمان روبرو شدن با آن فرا رسیده است.

آقای چین به وب‌سایت Fortune گفت: «من 40 سال است که به‌عنوان متخصص علوم کامپیوتر مشغول به فعالیت هستم. در بیشتر این مدت، محاسبات بخش بسیار ناچیزی از مصرف انرژی اقتصاد کشور ما را به خود اختصاص می‌داد. اما حالا این بخش، به یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی در اقتصاد ما تبدیل شده است».

او این تغییر را هم هیجان‌انگیز و هم هشداردهنده توصیف می‌کند: «این ترسناک است؛ چرا که مصرف برق حوزه محاسبات ممکن است تا سال 2030، به 10 تا 12 درصد از کل مصرف برق جهان برسد. ما به لحظات کلیدی و مهمی رسیده‌ایم که باید در مورد هوش مصنوعی و تأثیرش بر جوامع بیشتر فکر کنیم».

در هفته جاری OpenAI از برنامه‌ای مشترک با انویدیا برای ساخت دیتاسنترهای هوش مصنوعی با مصرف برق تا 10 گیگاوات خبر داد. این درحالی‌ست که این شرکت پروژه‌های دیگری با مجموع مصرف 17 گیگاوات در دست انجام دارد. این اعداد و ارقام تقریباً معادل مصرف برق شهر نیویورک (که در تابستان 10 گیگاوات مصرف می‌کند) به همراه مصرف برق سن‌دیگو در شدیدترین موج گرمایی خود در سال 2024 است؛ جایی که این شهر کمی بیش از 5 گیگاوات برق مصرف کرد. همچنین به گفته یکی از کارشناسان، مصرف برق دیتاسنترهای OpenAI نزدیک به کل تقاضای برق کشورهای سوئیس و پرتغال در کنار هم است!

اندرو چین در این رابطه گفت: «این اعداد فوق‌العاده شگفت‌انگیزند! اوپن ای آی یک سال و نیم پیش درباره مصرف 5 گیگاوات صحبت می‌کرد و حالا کار به 10، 15 و حتی 17 گیگاوات رسیده است! به‌نظر می‌رسد یک تشدید مصرف مداوم در کارهای این شرکت و به‌طور کلی صنعت هوش مصنوعی در جریان است».

آقای فنگ‌چی یو (Fengqi You)، استاد مهندسی سیستم‌های انرژی در دانشگاه کورنل و محقق حوزه هوش مصنوعی نیز با اعلام موافقت خود با این صحبت‌ها به وب سایت Fortune گفت: « 10 گیگاوات بیشتر از اوج مصرف برق در سوئیس یا پرتغال است. 17 گیگاوات به معنای تأمین برق هر دو کشور با هم است!».

شبکه برق تگزاس، جایی‌که آلتمن این هفته یکی از پروژه‌هایش را کلنگ‌زنی کرد، معمولاً با حداکثر 80 گیگاوات فعالیت می‌کند. آقای چین گفت: «پس شما دارید درباره میزانی از مصرف برق صحبت می‌کنید که با 20% ظرفیت کل شبکه برق تگزاس هم‌تراز است. توجه داشته باشید که در تگزاس پالایشگاه‌ها، کارخانه‌ها و خانوارهای زیادی وجود دارند! این مقدار مصرف برق پروژه‌های OpenAI به‌طرز دیوانه‌واری زیاد به نظر می‌رسد!».

اما سم آلتمن این توسعه را برای پاسخگویی به تقاضای بی‌وقفه هوش مصنوعی ضروری دانسته است. او در تگزاس گفت: «این شرایط، چیزی است که برای ارائه هوش مصنوعی لازم است». او اشاره کرد که استفاده از ChatGPT در 18 ماه گذشته تا 10 برابر افزایش داشته است.

هوش مصنوعی به چه منابع انرژی نیاز دارد؟

آلتمن هیچ‌گاه علاقه‌اش به منبع انرژی مورد علاقه‌اش را پنهان نکرده است: انرژی هسته‌ای. او همواره از استارت‌آپ‌ها و فعالیت‌هایی که در حوزه شکافت و همجوشی هسته‌ای صورت می‌گیرد حمایت کرده و عنوان کرده است که فقط راکتورها می‌توانند خروجی پایداری را که برای پاسخ به تقاضای سیری‌ناپذیر هوش مصنوعی لازم است، فراهم کنند.

آلتمن گفته است: «زیرساخت‌های محاسباتی اساس اقتصاد آینده را تشکیل خواهند داد»، و انرژی هسته‌ای را ستون فقرات این آینده توصیف کرده است.

با این حال آقای چین درباره محدودیت‌های کوتاه‌مدت، نظری قاطع دارد. او گفت: «تا جایی‌که من می‌دانم، مقدار انرژی هسته‌ای که می‌تواند تا سال 2030 به شبکه اضافه شود، کمتر از 1 گیگاوات است. پس وقتی از 17 گیگاوات صحبت می‌کنید، اعداد اصلاً با هم جور درنمی‌آیند!».

او ادامه داد: «با وجود پروژه‌هایی مثل OpenAI که به 10 تا 17 گیگاوات برق نیاز دارند، استفاده از انرژی هسته‌ای هنوز خیلی دور به نظر می‌رسد و حتی وقتی به آن برسید، توسعه پروژه‌ها بر اساس آن، شتاب کندی خواهد داشت». در عوض آقای چین انتظار دارد تا موارد دیگری مانند باد، خورشید، گاز طبیعی و فناوری‌های ذخیره‌سازی مدرن بتوانند نقش پررنگ‌تری در این زمینه ایفا کنند.

آقای فنگ‌چی یو، متخصص سیستم‌های انرژی در دانشگاه کرنل، معتقد است که اگر هوش مصنوعی به همین ترتیب به توسعه خود ادامه دهد، در درازمدت استفاده از انرژی هسته‌ای برای تأمین انرژی مورد نیاز آن اجتناب‌ناپذیر است؛ اما هشدار داد که در کوتاه مدت، ظرفیت اضافی چندانی ایجاد نمی‌کند. البته این نظر فقط به انرژی هسته‌ای محدود نیست و او معتقد است که در کوتاه مدت حتی از انرژی‌های فسیلی و تجدیدپذیر نیز کاری ساخته نیست! او گفت: «اینکه چطور می‌خواهیم این میزان ظرفیت برق را در کوتاه مدت ایجاد کنیم، واقعاً نامشخص است!».

او همچنین هشدار داد که جداول زمانی که ارائه می‌شود، ممکن است غیرواقعی باشند: «سال‌ها طول می‌کشد تا مراحل اخذ مجوز و ساخت یک نیروگاه هسته‌ای معمولی طی شود. با توجه به مصرف برق دیتاسنترهای OpenAI، آنها در کوتاه مدت باید به انرژی‌های تجدیدپذیر، گاز طبیعی و حتی شاید بازسازی نیروگاه‌های قدیمی‌تر تکیه کنند. انرژی هسته‌ای به این زودی‌ها پاسخگوی نیازهای آنها نیست».

هزینه‌های زیست‌محیطی توسعه هوش مصنوعی چقدر است؟

هزینه‌های زیست‌محیطی نیز برای کارشناسان اهمیت زیادی دارد. آقای اندرو چین گفت: «این واقعیت را فراموش نکنید که شرکت‌های بزرگ قول داده بودند پاک و بدون کربن فعالیت کنند؛ اما با رشد هوش مصنوعی احتمالاً نمی‌توانند این وعده را عملی کنند».

آقای یو نیز گفت که پروژه‌های هوش مصنوعی می‌تواند اکوسیستم‌ها را تحت فشار شدید بگذارد: «اگر مراکز داده تمام آب محلی را مصرف کنند یا تنوع زیستی را مختل کنند، پیامدهای ناخواسته و خطرناکی را با خود در پی خواهد داشت».

رقم‌های سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی حیرت‌انگیز است. هر سایت OpenAI حدود 50 میلیارد دلار ارزش دارد و در مجموع برنامه‌ریزی شده تا 850 میلیارد دلار دیگر به توسعه این سایت‌ها اختصاص یابد. انویدیا به تنهایی متعهد شده تا 100 میلیارد دلار برای پشتیبانی از توسعه AI سرمایه‌گذاری کند و میلیون‌ها نسخه از پردازنده گرافیکی جدید Vera Rubin خود را ارائه دهد.

وقتی پای این همه پول در میان است، قطعاً شرکت‌های بزرگ از مواضع خود کوتاه نخواهند آمد. آقای چین عنوان کرد که درباره هزینه‌های زیست‌محیطی‌ای که استفاده از این مقدار برق برای توسعه هوش مصنوعی با خود در پی دارد، قطعاً به گفتگوهای اجتماعی گسترده‌تری نیاز است. او علاوه بر انتشار کربن، به فشارهای پنهان بر منابع آب، تنوع زیستی و جوامع محلی که در نزدیکی دیتاسنترهای عظیم زندگی می‌کنند، اشاره کرد.

او خاطرنشان کرد که خنک‌سازی هوش مصنوعی در دیتاسنترها به‌تنهایی می‌تواند مقادیر زیادی از آب شیرین را در مناطقی که از قبل با کمبود آب مواجه بوده‌اند، مصرف کند و بحران را تشدید کند. همچنین از آنجایی که سخت‌افزارها خیلی سریع تغییر می‌کنند (به لطف پردازنده‌های جدید انویدیا که هر ساله عرضه می‌شوند)، تراشه‌های قدیمی مدام دور ریخته می‌شوند و پشته‌های زباله‌ای که از آنها تولید می‌شود، جریانی از مواد شیمیایی سمی ایجاد می‌کنند.

اندرو چین گفت: «آنها به ما گفتند که مراکز داده پاک و سبز خواهند بود. اما با رشد هوش مصنوعی عملاً چنین چیزی ممکن نیست. حالا وقت آن است که ما و حتی جوامع بین‌المللی، شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی آمریکا را پاسخگو کنیم».