تصور کنید کامپیوتر شما یک ارکستر بزرگ است و هر قطعه آن، از پردازنده گرفته تا کارت گرافیک، نوازنده‌ای ماهر هستند که با هماهنگی با دیگران، موسیقی بی‌نظیری را خلق می‌کند. اما مغز این ارکستر کیست؟ آن کسی که به همه می‌گوید چه بنوازند و چگونه بنوازند؟ پاسخ ساده است: مادربرد! این قطعه اساسی، تمام اجزای دیگر را به هم متصل می‌کند و با برقراری ارتباط بین قطعات مختلف، عملکرد کلی سیستم را رقم می‌زند.
انتخاب یک مادربرد مناسب، مانند انتخاب یک رهبر ارکستر است. اگر رهبر توانا نباشد، حتی با بهترین نوازندگان هم نمی‌توانید اجرایی بی‌نقص داشته باشید. در این راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر، قرار است مهم‌ترین نکات برای انتخاب یک مادربرد مناسب را بررسی کنیم. با توجه به اینکه مادربرد عملکرد کلی و قیمت لپ تاپ و کامپیوتر را تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب فالنیک با ما همراه باشید و هنگام خرید مادربرد سرور، به نکات ذکرشده توجه کنید.
فهرست محتوا
راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر؛ آشنایی با عملکرد مادربرد
اگر مادربرد را یک شهر در نظر بگیریم، سایر قطعات، ساختمان‌ها، جاده‌ها و تاسیسات زیربنایی آن هستند؛ بدون وجود یک شهر سازمان‌یافته، هیچ‌کدام از این ساختمان‌ها نمی‌توانند به درستی عمل کنند. به عبارت ساده‌تر، مادربرد یک برد مدار است که سوکت‌ها، اسلات‌ها و مسیرهای الکتریکی مختلف روی آن سوار می‌شوند و پردازنده مرکزی (CPU)، حافظه رم، کارت گرافیک، هارد دیسک و سایر قطعات مهم کامپیوتر به این سوکت‌ها و اسلات‌ها متصل می‌شوند.
مادربرد همچنین وظیفه انتقال داده‌ها بین این قطعات را بر عهده دارد. انتخاب یک مادربرد مناسب، تاثیر مستقیمی بر عملکرد کلی کامپیوتر شما دارد. بنابراین، پیش از خرید، باید به عواملی مانند نوع پردازنده، مقدار حافظه رم مورد نیاز، نوع کارت گرافیک و سایر نکاتی که در این راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر به آن نیاز دارید، حتما توجه ویژه‌ای داشته باشید.
انواع مادربرد کدامند؟
شرکت‌های تولیدکننده، مادربردهایی با اندازه‌ها، شکل‌ها و قابلیت‌های مختلفی تولید و روانه بازار کرده‌اند تا به نیازهای طیف گسترده‌ای از کاربران پاسخ دهند. این تنوع موجب شده تا کاربران زیادی هنگام خرید کامپیوتر جدید یا ارتقا آن، برای انتخاب مادربرد با چالش‌های زیادی روبه‌رو شوند. بنابراین، در راهنمای خرید مادربرد باید انواع اصلی مادربرد و کاربردها و ویژگی‌های هریک را بشناسید و سپس، با توجه به نیازهای خود، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
انواع مختلف مادربردهای موجود در بازار را به طور خلاصه معرفی می‌کنیم:
- مادربرد ATX: رایج‌ترین نوع مادربرد با ابعاد استاندارد است که برای اکثر سیستم‌های خانگی و اداری استفاده می‌شود. این مادربردها دارای قابلیت ارتقا بالا، تعداد زیادی اسلات و پورت هستند.
- مادربرد Micro-ATX: نسخه کوچک‌تر مادربرد ATX است که برای سیستم‌های جمع‌وجور و میان‌رده مناسب است. هر چند این مادربردها به اندازه ATX قابلیت ارتقا ندارند، اما به‌خوبی نیازهای بسیاری از کاربران را رفع می‌کنند.
- مادربرد Mini-ITX: کوچک‌ترین نوع مادربرد است که برای سیستم‌های بسیار کوچک و کم‌جا، مانند سیستم‌های HTPC و سیستم‌های بازی کوچک، مناسب است. این مادربردها دارای محدودیت‌های بیشتری در تعداد اسلات و پورت‌ها هستند.
- مادربرد E-ATX: بزرگترین نوع مادربرد است که برای سیستم‌های بسیار قدرتمند و حرفه‌ای، مانند سرورها و ایستگاه‌های کاری، مناسب است. این مادربردها دارای تعداد بسیار زیادی اسلات و پورت هستند و قابلیت ارتقای بالایی دارند.
برای آشنایی با مدل‌های مختلف مادربرد، مطالعه مقاله معرفی انواع مادربرد کامپیوتر می‌تواند کمک کننده باشد.
راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر، معرفی برترین تولیدکنندگان مادربرد در جهان
دو شرکت بزرگ و رقیب، یعنی اینتل و AMD، سهم عمده‌ای از بازار تولید مادربرد را در اختیار دارند. هر یک از این شرکت‌ها، محصولات متنوعی با ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلف ارائه می‌دهند که انتخاب را برای شما کمی دشوار می‌کند. در این بخش از راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر، به طور مختصر این دو شرکت را معرفی کرده‌ایم تا با آگاهی و شناخت بیشتری بتوانید مادربرد مورد نظرتان را انتخاب کنید:
اینتل، پیشرو در فناوری پردازنده
اینتل به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تراشه‌های پردازنده در جهان شناخته می‌شود. این شرکت علاوه بر تولید پردازنده، مادربردهای متنوعی را نیز روانه بازار می‌کند. مادربردهای اینتل اغلب با پردازنده‌های اینتل سازگاری کامل دارند و عملکرد بالایی را ارائه می‌دهند. دو نوع پرطرفدار مادربردهای اینتل عبارتند از:
- مادربردهای سری Z: این سری از مادربردهای اینتل، بالاترین سطح عملکرد را ارائه می‌دهند و برای کاربران حرفه‌ای و گیمرهایی که به دنبال حداکثر کارایی هستند، مناسبند.
- مادربردهای سری B: مادربردهای سری B اینتل، برای کاربران خانگی و اداری که دنبال عملکرد عالی و قیمت مناسب هستند، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شوند.
AMD، رقیبی قدرتمند و نوآور
AMD نیز یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تراشه‌های پردازنده و مادربرد است. هر چند که در گذشته این شرکت به‌عنوان تولیدکننده محصولات پایین‌رده و ارزان شناخته می‌شد، اما در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته و محصولات آن به رقبای خود بسیار نزدیک شده‌اند. مادربردهای AMD اغلب با پردازنده‌های AMD سازگاری کامل دارند و به دلیل قیمت مناسب‌تر، گزینه خوبی برای کاربران با بودجه محدود هستند.
برای خرید مادربرد به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
حال که با مادربرد و انواع مختلف آن آشنا شدیم و بهترین تولیدکننده‌های این قطعه را نیز شناختیم، وقت آن است که مهم‌ترین نکاتی را که در راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر باید به آن توجه داشته باشید، بررسی کنیم. در زیر، 6 عامل مهم و تاثیرگذار را معرفی کرده‌ایم:
1- فرم ظاهری، فاکتوری حیاتی برای سازگاری
فرم ظاهری مادربرد، یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب این قطعه است. این فاکتور، اندازه و شکل کلی مادربرد را تعیین می‌کند و به طور مستقیم بر سازگاری آن با کیس کامپیوتر تاثیر می‌گذارد. اگر قصد تعویض مادربرد سیستم‌تان را دارید، باید مادربردی را انتخاب کنید که سوکت‌های آن با پردازنده فعلی و کیس کامپیوترتان سازگاری داشته باشد. در غیر این صورت، ممکن است مجبور شوید سایر قطعات را نیز تعویض کنید. اما اگر قصد دارید سیستم جدیدی بخرید، در این حالت، ابتدا باید پردازنده را انتخاب کنید و سپس مادربردی متناسب با سوکت آن پردازنده و کیس انتخابی‌تان بخرید.
2- سازگاری پردازنده
پردازنده (CPU) مغز متفکر رایانه شماست که کلیه دستورات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را تفسیر و اجرا می‌کند. انتخاب یک مادربرد مناسب برای پردازنده، تاثیر مستقیمی بر عملکرد کلی سیستم دارد. هنگام خرید یا تعویض مادربرد، حتما باید به این نکته توجه کنید که گزینه انتخابی شما از سوکت پردازنده‌ای که سیستم شما در حال حاضر از آن استفاده می‌کند، پشتیبانی کند. اما اگر قصد خریدن پردازنده جدیدی را دارید، باید مادربردی را انتخاب کنید که با سوکت پردازنده جدید شما سازگاری داشته باشد.
انتخاب پردازنده مناسب به نیازهای شما بستگی دارد. برای کارهای روزمره و چند وظیفه‌ای، یک پردازنده میان‌رده کافی خواهد بود. اما اگر به دنبال انجام بازی‌های سنگین یا ویرایش ویدئوهای با کیفیت بالا هستید، به پردازنده‌ای با فرکانس بالاتر و پشتیبانی از حافظه رم بیشتر نیاز خواهید داشت. قبل از خرید مادربرد، مشخصات فنی پردازنده خود را به دقت بررسی کنید. مواردی مانند سوکت پردازنده، نسل پردازنده و میزان مصرف انرژی از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه کنید. با انتخاب یک مادربرد سازگار با پردازنده، می‌توانید از حداکثر کارایی سیستم خود بهره‌مند شوید.
3- سازگاری سوکت پردازنده و مادربرد
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر باید به آن اشاره کنیم، سازگاری سوکت پردازنده با آن است. سوکت پردازنده، در واقع کانکتوری فیزیکی است که پردازنده (CPU) به آن متصل می‌شود. هر پردازنده به سوکت خاصی نیاز دارد و نمی‌توانید هر پردازنده‌ای را روی هر مادربردی نصب کنید.
به‌عنوان مثال، پردازنده Intel Core i7-9700F به مادربردی با سوکت LGA 1151 و پردازنده AMD Ryzen 9 5900X به مادربردی با سوکت AM4 نیاز دارد. برای اطلاع از نوع سوکت مورد نیاز پردازنده خود، می‌توانید دفترچه راهنمای پردازنده یا وبسایت سازنده آن را بررسی کنید. همچنین، هنگام خریدن پردازنده به صورت آنلاین، اغلب نوع سوکت مورد نیاز در مشخصات فنی محصول ذکر می‌شود.
4- سازگاری رم با مادربرد
یکی از عوامل بسیار مهم در انتخاب مادربرد، سازگاری آن با حافظه رم (RAM) است. ظرفیت و سرعت رم، به طور مستقیم بر عملکرد کلی سیستم شما تاثیرگذار است. بنابراین هنگام انتخاب مادربرد کامپیوتر، باید به تعداد اسلات‌های رم و حداکثر ظرفیت رم پشتیبانی‌شده توسط آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. اگر قصد دارید کارهای سنگین مانند ویرایش ویدئو یا اجرای بازی‌های گرافیکی را انجام دهید، قابلیت افزایش ظرفیت رم در آینده بسیار مهم است.
مادربردهایی که تعداد اسلات‌های رم بیشتری دارند و از ظرفیت رم بالاتری پشتیبانی می‌کنند، به شما این امکان را می‌دهند که در صورت نیاز، حافظه سیستم خود را ارتقا دهید. البته اگر قرار است با کامپیوتر خود صرفا کارهایی مثل وب‌گردی، تماشای فیلم و اجرای بازی‌های سبک را انجام دهید، به ظرفیت رم بسیار بالایی نیاز نخواهید داشت. با این حال، بهتر است مادربردی را انتخاب کنید که قابلیت ارتقای رم داشته باشد تا در آینده بتوانید نهایت استفاده را از آن ببرید.
5- پورت‌ها و اسلات‌های توسعه
نکته بسیار مهم دیگری که در راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر نباید از آن غافل شویم، پورت‌ها و اسلات‌های آن است. این پورت‌ها، مادربرد را به سایر قطعات و دستگاه‌های جانبی متصل می‌کنند. انتخاب مادربردی با پورت‌ها و اسلات‌های مناسب، اهمیت بالایی دارد و قابلیت‌ها و عملکرد کلی سیستم را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند.
مادربردهای امروزی، از طیف گسترده‌ای از پورت‌ها و اسلات‌ها پشتیبانی می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به پورت‌های USB (در انواع A و C)، پورت‌های صوتی، HDMI، DisplayPort و حتی پورت‌های قدیمی‌تر مانند VGA و PS/2 اشاره کنیم. علاوه بر این، بسیاری از مادربردها به پورت‌های شبکه (Ethernet) و قابلیت‌های ارتباطی بی‌سیم مانند Wi-Fi و بلوتوث مجهز هستند.
اسلات‌ها نیز بخش دیگری از مادربرد هستند که برای نصب کارت‌های توسعه مانند کارت گرافیک، کارت صدا و سایر کارت‌های توسعه استفاده می‌شوند. رایج‌ترین نوع اسلات، اسلات PCIe است که در سرعت‌های مختلفی مانند x1، x4، x8 و x16 ارائه می‌شود. هرچه عدد کنار حرف X بزرگ‌تر باشد، پهنای باند و سرعت انتقال داده بالاتر خواهد بود. اسلات‌های رم نیز از دیگر اسلات‌های مهم هستند که برای نصب ماژول‌های حافظه استفاده می‌شوند.
یکی از نکات مهمی که برای انتخاب اسلات‌های توسعه PCIe باید مد نظر قرار دهید، نسل آن‌ها است. نسل‌های جدیدتر PCIe پهنای باند بیشتری را ارائه می‌دهند که به معنای بالاتربودن سرعت انتقال است. در حال حاضر، اسلات‌های PCIe در سه نسل 3.0، 4.0 و 5.0 در بازار یافت می‌شوند. اگر می‌خواهید از کارت‌های گرافیکی نسل جدید یا سایر کارت‌های توسعه با پهنای باند بالا استفاده کنید، باید مادربردی را انتخاب کنید که از PCLe نسل 4.0 و 5.0 پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب، نه تنها عملکرد کارت‌های توسعه به بالاترین میزان خود می‌رسد، بلکه در آینده برای ارتقا سیستم دست شما بازتر خواهد بود.
برای اینکه بیشتر با اسلات‌های کامپیوتر آشنا شوید، مقاله بررسی انواع اسلات کامپیوتر را بخوانید.
مادربرد مناسب، تضمین‌کننده آینده سیستم شما
مادربرد به عنوان قلب تپنده سیستم، نقش اساسی در عملکرد کلی کامپیوتر ایفا می‌کند. به همین دلیل، هنگام ارتقا یا مونتاژ یک کامپیوتر، باید نهایت دقت را در انتخاب گزینه مناسب به خرج دهیم تا امکان تعمیر لپ تاپ و کامپیوتر را در آینده به حداقل برسانیم. در این راهنمای خرید مادربرد کامپیوتر، عوامل مهمی را که باید در انتخاب یک مادربرد مناسب مد نظر قرار دهید (از جمله فرم فاکتور، اسلات‌های توسعه، سازگاری با پردازنده و رم و…)، معرفی کردیم. به نظر شما سایر نکات و فاکتورهایی که برای انتخاب مادربرد مناسب باید مد نظر قرار دهیم، کدامند؟
