در چند سال آینده رسانه‌های ذخیره‌ساز اهمیت بسیار زیادی پیدا خواهند کرد و حتا کاربران خانگی نیز برای مدیریت حجم بالای اطلاعاتی که دریافت می‌کنند نیازمند مکانیزم و معماری ساخت یافته‌ای هستند. به همین دلیل در قالب یک دوره آموزشی متمرکز شما را با فناوری‌های ذخیره‌ساز و نحوه پیکربندی و استقرار این فناوری‌ها در زیرساخت‌های سازمان آشنا می‌کنیم. این دوره آموزشی بر مبنای سرفصل رسمی ComTIA Storage+ ارائه خواهد شد تا اطلاعات تئوری و فنی به شکل دقیقی پوشش داده شوند. با فالنیک همراه باشید.
فهرست محتوا
آشنایی مقدماتی با ذخیره سازی
اگر با متخصصان قدیمی فناوری اطلاعات در مورد شبکه و رسانه‌های ذخیره‌سازی صحبت کنید، از تجربیاتی با شما سخن می‌گویند که شاید برایتان عجیب باشد. آنها در مورد کارت‌های پانچ، دستگاه‌های ذخیره‌ساز نواری و فلاپی‌دیسک‌هایی صحبت می‌کنند که ابعادی بسیار بزرگ داشتند. به‌طور مثال، اگر اولین رسانه ذخیره‌سازی را که به عنوان هارددیسک می‌شناسیم و آی‌بی‌ام آن‌را تولید کرد، مشاهده کنید، متعجب می‌شوید که چرا این رسانه ذخیره‌ساز ابعادی در اندازه یک اتاق کوچک داشت، اما فضای ذخیره‌سازی چند صد مگابایتی ارائه می‌کرد.
فناوری به سرعت تغییر کرد و رسانه‌هایی مثل ذخیره‌ساز نواری (tape drive) جای خود را به تجهیزاتی دادند که به‌نام «دستگاه‌های ذخیره‌سازِ دسترسی مستقیم» می‌شناسیم. در این سا‌ل‌ها، فناوری‌های ذخیره‌ساز به اندازه‌ای پیشرفت کردند که اکنون می‌توانید از رسانه‌ای که nas نام دارد، برای دستیابی به فضای ذخیره‌سازی چند ترابایتی استفاده کنید یا از حافظه‌های حالت جامدی (ssd) استفاده کنید که سرعتی چند برابر هارددیسک‌ها دارند.
ذخیره‌سازی یکی از سه ستون اصلی زیرساخت فناوری اطلاعات (محاسبات، شبکه و ذخیره‌سازی) است که تقریبا در تمامی شبکه‌های کوچک و بزرگ سازمانی وجود دارد. همین مسئله باعث شده تا بحث مدیریت فضای ذخیره‌سازی به یک مهارت ضروری برای همه افراد درگیر در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات تبدیل شود، از مدیران سیستم گرفته تا معماران زیرساخت. بنابراین در این دوره آموزشی سعی خواهیم کرد مباحث مورد نیاز برای پیکربندی شبکه‌های ذخیره‌ساز (san) را پوشش دهیم تا به عنوان یک متخصص شبکه مشکلی در پیکربندی این شبکه‌های san نداشته باشید. در مقاله شبکه های san storage و کاربردهای آن این شبکه‌ها به طور کامل بررسی شده‌اند و پیشنهاد می‌شود آن را مطالعه کنید. در این مقاله ایبوک و فایل pdf بررسی جامع راهکار شبکه سن، قابل دانلود است.
کارشناس شبکه‌ای که مسئولیت طراحی معماری san به او محول شده، فارغ از تجهیزات سخت‌افزاری خاصی که از یک برند در اختیار دارد، باید درباره نحوه عملکرد درایوهای دیسک، حافظه‌های ssd و آرایه‌های ذخیره‌ساز، دانش کافی داشته باشد تا بتواند فرایند طراحی، پیاده‌سازی، مدیریت و عیب‌یابی محیط‌های ذخیره‌ساز را بدون مشکل انجام دهد. بر همین اساس، در این دوره آموزشی سعی خواهیم کرد به مثال‌های دنیای واقعی اشاره کنیم تا بحث شفاف‌تر شده و نهایت استفاده را از این دوره آموزشی ببرید.
تمامی مواردی که در این دوره آموزشی به آنها اشاره می‌کنیم، هماهنگ با دورهCompTIA Storage+ است. بنابراین، اگر در آینده تصمیم گرفتید مدرک فوق را دریافت کنید مشکل خاصی نخواهید داشت. در این دوره سعی خواهیم کرد دانش شما در مبحث ذخیره‌سازی را ارتقا دهیم تا هم در محیط کار و هم برای دریافت مدارک بین‌المللی دانش تئوری و عملی کافی را داشته باشید.
نکته‌ای که سعی خواهیم کرد در این دوره آن‌را رعایت کنیم، بررسی مباحث مرتبط با ابر و زیرساخت‌های همگرا است که دنیای فناوری اطلاعات را تغییر می‌دهند. بنابراین سراغ مفهوم ذخیره سازی نرم افزار محور خواهیم رفت تا اگر در شرکتی مشغول به کار شدید که خدمات مجازی‌سازی را ارائه می‌کند، وظایف‌تان را بدون مشکل انجام دهید. در این زمینه خوانش مقاله استوریج نرم افزار محور یا sds چیست؟ را پیشنهاد می‌کنیم.
با این توصیف، فرض می‌کنیم که شما دانش کمی در زمینه ذخیره‌سازی دارید و می‌خواهید در کوتاه‌ترین زمان دانش خود را ارتقا دهید. در این دوره آموزشی تا جایی که امکان دارد اصول اولیه را به زبان ساده بیان می‌کنیم تا از همان ابتدا درگیر اصطلاحات تخصصی و جملات پیچیده نشده و از خواندن بحث خسته نشوید.
این دوره آموزشی برای چه افرادی مناسب است؟
هر کسی که شغلی مرتبط با شبکه یا فناوری اطلاعات دارد یا می‌خواهد در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، شغلی به‌دست آورد، مخاطب این دوره آموزشی است.
دلیل اهمیت این دوره آموزشی و موضوعات آن برای همه افراد مرتبط با زیرساخت‌های فناوری اطلاعات این است که ذخیره سازی، مبحث بسیار مهمی است و شما نمی‌توانید بدون درک کامل از مفهوم ذخیره‌سازی، یک متخصص واقعی زیرساخت فناوری اطلاعات باشید. روزهایی که طراحی و مدیریت تجهیزات ذخیره‌ساز و شبکه‌های ذخیره‌ساز نادیده گرفته می‌شدند، دیگر سپری شده است.
برای کسی که در زمینه ذخیره‌سازی تخصص دارد، این دوره آموزشی کمک می‌کند سطح دانش خود را ارتقا دهد. به‌طور مثال، اگر قصد کار در شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ابری در ایران را دارید، اولین مهارتی که باید داشته باشید، تسلط بر مباحث ذخیره‌سازی است. زیرا رایانش ابری چیزی فراتر از مدیریت هوشمندانه منابع محاسباتی و ابری نیست.
برای کسی که می‌خواهد شغلی احراز کند که تمام جنبه‌های زیرساخت فناوری اطلاعات را پوشش می‌دهد نیز این دوره آموزشی به‌عنوان یک راهنمای مرجع قابل استفاده است. برای مثال، اگر نیاز دارید که بدانید چگونه یک iSCSI SAN را مستقر کنید، به این موضوع اشاره خواهیم کرد یا اگر نیاز به استقرار یک راه‌حل پشتیبان جدید دارید، بحث پشتیبان‌گیری و بازیابی را باز خواهیم کرد.
در این دوره آموزشی چه مباحثی بررسی خواهند شد؟
سعی خواهیم کرد، خود را به فناوری تولید شده توسط یک برند خاص محدود نکنیم. به‌طور مثال، شما ممکن است از محصولات ذخیره سازی hp، نس‌های کیونپ یا سینولوژی برای پیاده‌سازی معماری san استفاده کنید. هر یک از این برندها قابلیت‌ها و ویژگی‌های فنی خاص خود را دارند، بنابراین اگر اصول را بیاموزید، کار با دستگاه‌ها سخت و پیچیده نیست. در این دوره آموزشی به ترتیب سراغ مفاهیم زیر خواهیم رفت:
1. نقش و جایگاه ذخیره‌سازی و رسانه‌های کاربردی در این زمینه را بررسی می‌کنیم و نشان می‌دهیم که چرا زیرساخت‌های فناوری با کارایی بالا و همیشه روشن برای موفقیت هر سازمانی حیاتی هستند.
2. نگاهی عمیق به رسانه‌های ذخیره‌سازی خواهیم داشت که برای کاربردهای داخلی درون سازمانی یا ارائه خدمات به مشتریان برون‌سازمانی استفاده می‌شوند. در حال حاضر هارددیسک‌ها و حافظه‌های ssd گزینه‌های اصلی در این زمینه هستند. در ادامه معماری و آرایه‌های ذخیره‌سازی را بررسی می‌کنیم و خواهیم دید که چرا تمرکز از درایوهای مجزا به سمت آرایه‌هایی با تعداد زیادی درایو متمایل شده است. در ادامه نشان خواهیم داد که این آرایه‌ها چگونه می‌توانند عملکرد، قابلیت اطمینان و کارایی خدمات تجاری را بهبود بخشند.
3. رید (RAID) اصلی‌ترین بحث در زمینه NAS، DAS و… است. در حالی که اطلاعات مختلفی در ارتباط با فناوری RAID وجود دارد، اما مهم است که بدانید هر یک از معماری‌های رید در چه زمینه‌ای باید استفاده شوند و هر یک چه مزایا و معایبی خواهند داشت.
یکی دیگر از مباحث مهمی که در زمینه معماری san اهمیت زیادی دارد و باید مورد بررسی قرار گیرد Fiber Channel SAN است. این فناوری نیز مزایا و معایب مختلفی دارد، بنابراین به عنوان یک متخصص فناوری اطلاعات باید دانش عمیق در ارتباط با پروتکل fc و همچنین نحوه استقرار آن در سازمان داشته باشید.
4. iscsi san از گزینه‌های اصلی پیاده‌سازی معماری san است که همانند فیبر san، مزایا و معایب خاص خود را دارد. آشنایی با ویژگی‌های فنی این فناوری به‌شما کمک می‌کند هنگام استقرار iscsi، بر مبنای یک الگوی درست گام بردارید.
5. یکی دیگر از مفاهیم مهمی که پیرامون معماری san قرار دارد، files و nas و objects است که ارتباط مستقیمی با پروتکل‌هایی مثل اشتراک‌گذاری فایل، smb و nfs، و نحوه استقرار و ایمن‌سازی شبکه‌ها دارند. همچنین، با مفاهیم مهمی مثل object storage، بایگانی‌های انطباقی و محتوایی و ذخیره‌سازی آدرس‌پذیر (content-addressable storage) آشنا خواهیم شد.
6. یکی دیگر از مفاهیم مهم هنگام پیاده‌سازی معماری san که باید به آن دقت کنید، به‌کارگیری فناوری replication است که خود به پارادایم‌هایی مثل فناوری‌های تکثیر همزمان و غیر همزمان که در لایه‌های مختلف پشته زیرساخت (آرایه، میزبان، هایپروایزر، برنامه کاربردی) قرار می‌گیرد تقسیم می‌شود.
7. مجازی‌سازی ذخیره‌سازی، یکی از مباحث مهم دنیای فناوری است که چگونگی پیاده‌سازی مجازی‌سازی در لایه‌های مختلف پشته ذخیره‌سازی، با تأکید بر مجازی‌سازی مبتنی بر کنترل‌کننده و بحث در مورد ذخیره‌سازی نرم‌افزار محور (sds) را شامل می‌شود. بنابراین اگر قصد کار در شرکت‌های فعال در این زمینه را دارید باید دانش خود در این مباحث را ارتقا دهید.
8. یکی از نکات مهمی که به عنوان یک کارشناس شبکه باید به آن دقت کنید، بحث به‌کارگیری فناوری‌های بهینه‌سازی ظرفیت است. در این زمینه باید بدانید که چگونه از الگوریتم‌های فشرده‌ساز، تکثیر، لایه‌بندی و ردیف‌بندی در تعامل با فناوری حالت جامد استفاده کنید تا هزینه‌های سازمانی کمتر شده و تجهیزات ذخیره‌ساز عملکرد قابل قبولی داشته باشند.
9. پشتیبان‌گیری و بازیابی، به شرکت‌ها کمک می‌کنند در زمان بروز حوادث غیرمنتظره‌ای مثل حمله‌های هکری یا رخدادهای طبیعی در کوتاه‌ترین زمان فرایندهای تجاری را به حالت اولیه خود باز گردانند. البته دستیابی به چنین قابلیتی مستلزم رعایت اصول درستی است که در بحث پشتیبان‌گیری باید به آنها دقت کنید و ما نیز به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
10. هنگامی که شبکه san را پیاده‌سازی می‌کنید، کار شما تمام نشده، بلکه آغاز شده است، زیرا بحث مدیریت ذخیره‌سازی، مدیریت پروتکل‌های ارتباطی و مدیریت ظرفیت با هدف حفظ عملکرد از مفاهیم مهمی هستند که باید در مورد آنها اطلاعات داشته باشید.
11. یکی از مهم‌ترین مباحث پیرامون مرکز داده تحت عنوان the wider data center neighborhood شناخته می‌شود که اشاره به فناوری‌های ذخیره‌ساز قدرتمندی دارد که مراکز داده از آن استفاده می‌کنند. هنگام پیاده‌سازی شبکه‌های san باید به مواردی مثل جریان هوا، کابل‌کشی، پایداری قفسه‌ها و…. دقت کنید تا مرکز داده با مشکل جدی روبرو نشود.
12. شبکه همگرا در تعامل با فناوری‌هایی مثل کانال فیبر، اترنت و بررسی مزایا و معایب پیاده‌سازی شبکه‌های مبتنی بر این فناوری‌ها از مباحث دیگری است که باید به آن دقت کنید.
13. ذخیره‌سازی ابرمحور که پیرامون رایانش ابری، ابر عمومی، خصوصی و ترکیبی قرار دارند در این دوره آموزشی بررسی خواهند شد.
14. در ادامه سعی خواهیم کرد، در انتهای دوره آموزشی واژه‌نامه‌ای مختصر در ارتباط با تعاریف و اصطلاحات مهم مربوط به ذخیره‌سازی ارائه کنیم تا هنگام کار با تجهیزات ذخیره‌ساز خارجی مشکلی در این زمینه نداشته باشید.
کلام آخر
همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، ما در این دوره آموزشی بر مبنای چارت هماهنگ و منطبق با اصول استاندارد بین‌المللی گام برمی‌داریم تا به‌جای آن‌که اطلاعات پراکنده‌ای به‌دست آورید، تمامی نکاتی که برای پیاده‌سازی شبکه‌های san به آنها نیاز دارید را بیاموزید.
براتون آروزی موفقیت دارم و ممنون هستم بابت اطلاعات مفیدی که زحمت تهیه و انتشار اون رو دارید.
درود بر شما
محمدرضا عزیز،
خوشحالیم که توانسته‌ایم به شما کمک کنیم.