فقدان داده یا Data Loss چیست و به چه علت رخ می‌دهد؟

مسلماً هیچ‌کس دوست ندارد تا اطلاعات ذخیره‌شده در کامپیوتر، لپتاپ یا سرور خود را از دست بدهد. با وجود اینکه این اتفاق ممکن است به‌هرحال برای بسیاری از ما رخ دهد، اما رعایت یک‌سری نکات می‌تواند رخ دادن آن را تا حد امکان به تعویق بیندازد. در این مقاله قصد داریم با پاسخ به سؤال فقدان داده یا Data Loss چیست، شما را با این مفهوم آشنا کنیم. همچنین در انتها راهکارهای جلوگیری از Data Loss را در قالب پادکست به شما ارائه داده‌ایم. پس با فالنیک (ایران اچ پی) همراه باشید.

بازیابی اطلاعات از تمام دستگاه‌های ذخیره‌سازی

مرکز تخصصی بازیابی اطلاعات فالنیک اطلاعات می‌تواند اطلاعات تمام دستگاه‌های ذخیره‌سازی را (فلش، هارد اینترنال و اکسترنال، ذخیره‌سازهای شبکه و...) را بازیابی می‌کند. برای اطلاع از هزینه یا ثبت سفارش کافی‌ست با ما تماس بگیرید.

خدمات بازیابی اطلاعاتمشاوره رایگان

فقدان داده یا Data Loss چیست؟

فقدان داده یا Data Loss، به هر رویداد یا فرآیندی گفته می‌شود که نتیجه آن خرابی، پاک شدن یا غیرقابل خوانش شدن اطلاعات توسط کاربر نرم‌افزار یا اپلیکیشن است.

پس Data Loss در سیستم‌های اطلاعاتی و داده، به اطلاعاتی اطلاق می‌شود که به دلیل خرابی یا ایراد در پردازش، انتقال و یا ذخیره‌ سازی، از بین می‌روند. فقدان داده هم می‌تواند برای داده‌هایی که در حالت Rest هستند اتفاق بیفتد و هم داده‌ای که در شبکه در حال انتقال است. Data Loss به عنوان Data Leakage هم شناخته می‌شود.

دلایل Data Loss چیست؟

دیتا لاس می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که در ادامه برخی از رایج‌ترین آنها را بررسی می‌کنیم:

Data Corruption (خرابی داده)

خرابی داده یا Data Corruption زمانی رخ می‌دهد که اطلاعات ذخیره‌شده در فایل یا پایگاه داده، به‌دلیل خطا در نوشتن یا انتقال، دچار تغییر ناخواسته شوند. این مشکل ممکن است ناشی از قطع ناگهانی برق، خرابی هارد، خطای نرم‌افزاری یا تداخل سخت‌افزاری باشد. در نتیجه، داده‌ها دیگر به‌درستی قابل خواندن یا استفاده نخواهند بود.
در برخی موارد، خرابی داده تدریجی است و کاربر تا زمان نیاز به فایل متوجه آن نمی‌شود. راهکارهایی مانند استفاده از ECC Memory، RAID و بررسی سلامت داده‌ها (Data Integrity Check) می‌توانند از بروز این نوع از Data Loss جلوگیری کنند.

حذف یا بازنویسی تصادفی داده‌ها (Accidental Deletion / Overwrite)

یکی از شایع‌ترین علل از بین رفتن داده، حذف یا بازنویسی تصادفی فایل‌ها توسط کاربر است. ممکن است فردی به اشتباه فایل مهمی را پاک کند یا هنگام جایگزینی داده جدید، نسخه قبلی را از بین ببرد. این نوع خطاها معمولاً به‌دلیل نبود سیاست‌های دسترسی یا نظارت مناسب رخ می‌دهند.
برای جلوگیری از چنین اتفاقی، باید از نسخه‌برداری منظم (Backup)، سیستم‌های کنترل نسخه (Version Control) و سطل بازیافت (Recycle Bin) سازمانی استفاده شود. آموزش کاربران و محدود کردن دسترسی نوشتن نیز نقش کلیدی در کاهش حذف تصادفی دارد.

دزدیده شدن داده در شبکه (Data Theft / Network Breach)

یکی از خطرناک‌ترین انواع Data Loss زمانی است که اطلاعات از طریق نفوذ به شبکه (Network Breach) به سرقت می‌رود. هکرها ممکن است با حملاتی مانند فیشینگ، بدافزار یا مهندسی اجتماعی، به داده‌های حساس سازمان دست یابند. در این حالت، علاوه بر از دست رفتن اطلاعات، محرمانگی و اعتبار سازمان نیز آسیب می‌بیند.
برای مقابله با این تهدید، استفاده از فایروال، سیستم‌های تشخیص و پیشگیری از نفوذ (IDS/IPS)، رمزگذاری داده‌ها و احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA) ضروری است. همچنین پایش مداوم ترافیک شبکه و اعمال سیاست حداقل دسترسی (Least Privilege) از روش‌های موثر در کاهش خطر سرقت داده محسوب می‌شوند.

خرابی یا دزدیده شدن فیزیکی ابزار ذخیره‌سازی

از بین رفتن یا سرقت فیزیکی ابزار ذخیره‌سازی مانند هارددیسک، لپ‌تاپ، فلش مموری یا سرور یکی از دلایل مهم Data Loss است. خرابی سخت‌افزار به علت ضربه، حرارت، رطوبت یا فرسودگی قطعات نیز می‌تواند اطلاعات حیاتی را نابود کند.
برای پیشگیری از این نوع فقدان داده، باید از سیستم‌های ذخیره‌سازی ایمن، RAID، سرورهای رداشده در رک و نگهداری در محیط‌های کنترل‌شده استفاده کرد. رمزگذاری کامل دیسک (Full Disk Encryption) و ردیابی دستگاه‌ها نیز در صورت سرقت، مانع دسترسی غیرمجاز به داده‌ها خواهد شد.

آلودگی به ویروس یا بدافزار (Malware Infection)

بدافزارها و ویروس‌ها می‌توانند فایل‌ها را حذف، رمزگذاری یا خراب کنند. حملاتی مانند Ransomware نمونه‌ای از تهدیدات مخرب هستند که در آن، داده‌ها قفل می‌شوند تا کاربر مجبور به پرداخت باج شود. چنین آلودگی‌هایی اغلب از طریق ایمیل‌های مشکوک یا دانلود فایل‌های آلوده اتفاق می‌افتند.
برای کاهش خطر، باید از نرم‌افزارهای ضدبدافزار به‌روز، فایروال، به‌روزرسانی سیستم‌عامل و آموزش کاربران درباره تهدیدات سایبری استفاده شود. همچنین داشتن بکاپ منظم و آفلاین، بهترین راه نجات از آسیب‌های ناشی از آلودگی ویروسی است.

پادکست بررسی Data Loss

در پادکست زیر، کارشناسان فالنیک به بررسی موارد زیر درباره Data Loss پرداخته‌اند:

• تعریف Data Loss
• معرفی انواع Data Loss
• راهکارهای جلوگیری از وقوع Data Loss یا Data Loss Prevention
• قانون 3-2-1 (Rule 3-2-1) چیست؟

پخش مستقیم:

دانلود

آنچه در پاسخ به سؤال فقدان داده یا Data Loss چیست ارائه دادیم

یک اشتباه یا اتفاق کوچک می‌تواند باعث از دست رفتن اطلاعات مهم شما شود. از این جهت آشنایی با مفهوم Data Loss ضروری است. در این مقاله با پاسخ به سؤال فقدان داده یا Data Loss چیست، شما را با این مفهوم مهم آشنا کردیم و دلایل رخ دادن آن را مورد بررسی قرار دادیم. با این حال اگر با مشکل از دست رفتن داده‌ها مواجه شدید، نگران نباشید. چرا که متخصصان فالنیک در کنار شما هستند و می‌توانید با استفاده از خدمات بازیابی اطلاعات ما، این مشکل را برطرف کنید. درصورت نیاز به این خدمات با شماره 8363-021 تماس بگیرید.