روتر چیست ؟ انواع router و کاربردشان چیست؟ (به زبان ساده)

شبکه‌های کامپیوتری از اجزا و دستگاه‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام وظیفه مشخصی دارند. یکی از مهم‌ترین این تجهیزات، روتر (Router) یا مسیریاب است که وظیفه هدایت اطلاعات در شبکه و اتصال دستگاه‌ها به اینترنت را برعهده دارد. این دستگاه نقش مهمی در کیفیت و پایداری عملکرد شبکه ایفا می‌کند و آشنایی با آن اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم تا با پاسخ به سؤال روتر چیست، شما را با این دستگاه و کاربردهایش در شبکه بیشتر آشنا کنیم. پس با فالنیک (ایران اچ پی) همراه باشید.

روتر چیست؟

معنی روتر، مسیریاب است؛ یعنی دستگاهی که ارتباط بین چند دستگاه در یک شبکه و همچنین ارتباط میان شبکه داخلی و اینترنت را برقرار می‌کند. وقتی شما با موبایل یا لپ‌تاپ وارد وای‌فای می‌شوید، این روتر است که درخواست‌های شما را دریافت می‌کند، آن‌ها را به مقصد درست می‌فرستد و پاسخ را دوباره به دستگاهتان برمی‌گرداند.

به زبان ساده، روتر نقش «پلیس راه شبکه» را دارد؛ یعنی مشخص می‌کند هر داده باید از کدام مسیر عبور کند تا سریع‌تر و دقیق‌تر به مقصد برسد. در یک خانه کوچک، یک روتر خانگی می‌تواند اینترنت را میان چند دستگاه توزیع کند و امنیت اولیه شبکه را هم فراهم آورد. در محیط‌های بزرگ‌تر مثل شرکت‌ها، روترهای حرفه‌ای همین کار را با قدرت بیشتر و امکانات پیشرفته‌تر انجام می‌دهند.

روتر برخلاف مودم که فقط اینترنت را دریافت می‌کند، شبکه‌ای واقعی می‌سازد که چند دستگاه بتوانند باهم ارتباط داشته باشند. در واقع، شما با داشتن یک روتر شبکه، علاوه بر دسترسی به اینترنت، یک شبکه داخلی منظم و قابل مدیریت هم در اختیار دارید. این شبکه امکان اشتراک فایل، اتصال پرینتر، کنترل پهنای باند و مدیریت بهتر دستگاه‌ها را فراهم می‌کند.

در نتیجه، روتر یکی از پایه‌ای‌ترین تجهیزات شبکه است که بدون آن نمی‌توان اینترنت را به‌صورت درست و امن بین چند دستگاه توزیع کرد. برای هر کاربر خانگی یا سازمان‌های بزرگ، داشتن یک روتر مناسب باعث افزایش سرعت، پوشش بهتر وای‌فای و مدیریت ساده‌تر شبکه می‌شود.

انواع روتر چیست؟

اما انواع روتر چیست؟ در این بخش با آنها بیشتر آشنا می‌شویم:

• روتر خانگی (Home Router): این روترها برای اتصال چند دستگاه در خانه طراحی شده‌اند و اغلب ترکیبی از وای‌فای، چهار پورت LAN و امکانات ابتدایی امنیتی دارند. کاربر بدون دانش فنی می‌تواند آن را راه‌اندازی کند و نیازهای معمول مثل اینترنت، استریم و بازی سبک را پوشش می‌دهند.
• روتر بی‌سیم (Wireless Router): روترهای بی‌سیم از استانداردهای وای‌فای برای توزیع اینترنت در محیط‌های کوچک و متوسط استفاده می‌کنند. مزیتشان حذف کابل‌کشی و پشتیبانی از چندین دستگاه همزمان است. با انتخاب صحیح باند فرکانسی و استاندارد Wi-Fi، کاربر می‌تواند برد بیشتر و کیفیت بالاتر تجربه کند.
• روتر سیمی (Wired Router): این روترها فقط از اتصال کابلی پشتیبانی می‌کنند و معمولاً سرعت و پایداری بالاتری نسبت به وای‌فای دارند. برای محیط‌هایی مناسب‌اند که تداخل بی‌سیم مشکل‌ساز است یا امنیت شبکه اهمیت بیشتری دارد. عملکرد ثابت آنها برای کاربران حرفه‌ای و شبکه‌های کوچک بسیار قابل اتکاست.
• روتر سازمانی (Enterprise Router): این مدل‌ها برای شبکه‌های بزرگ طراحی شده و امکاناتی مثل مدیریت پیشرفته ترافیک، VLAN، VPN و تحمل بار بالا ارائه می‌دهند. قیمت بالاتری دارند اما پایداری، امنیت و مقیاس‌پذیری زیادشان آنها را برای شرکت‌ها، دیتاسنترهای کوچک و شبکه‌های پرمصرف مناسب می‌کند.
• روتر قابل حمل (Portable / Travel Router): روترهای کوچک و سبک که اینترنت را از طریق Wi-Fi یا سیم‌کارت منتشر می‌کنند. برای سفر، کارهای بیرون از دفتر یا اشتراک اینترنت میان چند دستگاه گزینه خوبی هستند. باتری داخلی یا تغذیه USB دارند و به‌سرعت قابل راه‌اندازی‌اند.
• روتر LTE/4G/5G: این روترها به‌جای اتصال به خط ثابت، از سیم‌کارت برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌کنند. در مناطق بدون زیرساخت کابلی یا مکان‌های موقت بسیار کاربردی‌اند. آنتن‌های تقویتی و پشتیبانی از چندین دستگاه همزمان باعث می‌شود کیفیت اتصال پایدار و قابل اعتماد باشد.
• روتر Mesh (مش): سیستم‌های Mesh از چند نود تشکیل می‌شوند که با هم کار می‌کنند تا پوشش یکپارچه و بدون نقطه کور در خانه یا محل کار ایجاد کنند. مدیریت هوشمند مسیر ترافیک، جابه‌جایی روان بین نودها و نصب آسان، این روتر شبکه را گزینه‌ای مناسب برای فضاهای بزرگ و چندطبقه کرده است.

اجزای روتر و کاربرد هرکدام

هر روتر شبکه اغلب از اجزای زیر تشکیل شده است:

• پورت‌های LAN: پورت‌های LAN دستگاه‌های داخل شبکه را با کابل شبکه به روتر متصل می‌کنند. این پورت‌ها برای کامپیوتر، پرینتر، NAS یا هر تجهیزی که نیاز به سرعت پایدار و تأخیر کم دارد مناسب‌اند. اتصال کابلی باعث کاهش تداخل، افزایش امنیت و ارائه سرعت واقعی اینترنت می‌شود.
• پورت WAN: پورت WAN نقطه اتصال روتر به اینترنت است و اغلب از طریق مودم یا لینک‌های فیبر نوری استفاده می‌شود. این پورت وظیفه دریافت ترافیک بیرونی و انتقال آن به شبکه داخلی را دارد. کیفیت ارتباط WAN روی سرعت و پایداری کل شبکه تأثیر مستقیم می‌گذارد.
• آنتن‌های روتر: آنتن‌ها وظیفه ارسال و دریافت سیگنال وای‌فای را بر عهده دارند. شدت، تعداد و جهت‌دهی آنها روی برد پوشش، ثبات، و سرعت ارتباط بی‌سیم تأثیر می‌گذارد. آنتن‌های قابل تنظیم به کاربران اجازه می‌دهند پوشش بهتری برای اتاق‌ها یا طبقات مختلف ایجاد کنند و نقاط کور را کاهش دهند.
• پردازنده (CPU) روتر: CPU روتر وظیفه پردازش ترافیک، مدیریت ارتباطات، اعمال قوانین امنیتی و تقسیم پهنای باند را بر عهده دارد. هرچه پردازنده قوی‌تر باشد، روتر می‌تواند تعداد دستگاه‌های بیشتری را همزمان مدیریت کند. روترهای حرفه‌ای از CPUهای چند‌هسته‌ای برای عملکرد پایدار استفاده می‌کنند.
• حافظه RAM: رم روتر برای ذخیره موقت داده‌ها، نگهداری جدول‌های روتینگ و اجرای سرویس‌های داخلی استفاده می‌شود. مقدار رم بیشتر به دستگاه کمک می‌کند ترافیک سنگین‌تر را بدون تأخیر مدیریت کند. روترهای سازمانی به دلیل نیاز به پردازش پیشرفته، معمولاً حافظه رم بالاتری دارند.
• چراغ‌های وضعیت (LEDs): چراغ‌های LED اطلاعات سریع و قابل فهم درباره وضعیت دستگاه ارائه می‌دهند. هر چراغ نشان‌دهنده وضعیت اینترنت، وای‌فای، پورت‌های LAN، فعالیت داده یا برق است. کاربران با مشاهده این چراغ‌ها می‌توانند مشکلات احتمالی مانند قطع اتصال یا تداخل شبکه را سریع‌تر تشخیص دهند.
• دکمه Reset: دکمه ریست برای بازگرداندن روتر به تنظیمات کارخانه استفاده می‌شود. این کار زمانی لازم است که مشکلات شبکه با سایر روش‌ها حل نشود یا پیکربندی اشتباه باعث قطع دسترسی شده باشد. ریست کامل همه رمزها، تنظیمات و قوانین قبلی را حذف می‌کند.
• دکمه WPS: دکمه WPS امکان اتصال سریع و بدون واردکردن رمز را فراهم می‌کند. با فشردن این دکمه و سپس اتصال دستگاه، ارتباط امن WPA2 یا WPA3 به‌طور خودکار برقرار می‌شود. هرچند این روش بسیار ساده است، اما در برخی محیط‌ها ممکن است از نظر امنیتی پیشنهاد نشود.
• پورت USB: پورت USB برای اتصال تجهیزات جانبی مثل هارد اکسترنال، فلش، یا دانگل 4G به روتر استفاده می‌شود. این قابلیت امکان اشتراک فایل، پشتیبان‌گیری شبکه‌ای یا استفاده از اینترنت پشتیبان را فراهم می‌کند. وجود USB در روترهای خانگی و اداری مزیت مهمی محسوب می‌شود.
• منوی تنظیمات (Firmware Interface): رابط مدیریتی روتر که از طریق مرورگر یا اپلیکیشن به آن دسترسی پیدا می‌کنید. این بخش برای تنظیم وای‌فای، رمزگذاری، کنترل والدین، روتینگ و آپدیت فریمور استفاده می‌شود. طراحی رابط و امکانات آن تعیین می‌کند روتر برای کاربران مبتدی یا حرفه‌ای مناسب باشد.

روتر چگونه کار می کند؟

در ادامه پاسخ به سؤال روتر چیست، بد نیست تا با نحوه کارکرد این دستگاه هم آشنا شوید. همان‌طور که اشاره کردیم، معنی router در کامپیوتر و شبکه، مسیریاب است. این دستگاه همانطور که از نامش پیداست وظیفه مسیر دهی به بسته های دیتا را از مبدا به مقصد به عهده دارد. روترها در مدل osi در لایه سوم شبکه یا همان network کار می‌کنند. لایه نتورک قلب یک شبکه است. روترها گاهی دو شبکه محلی را به هم وصل می کنند (LAN 2 LAN) و گاهی بین یک شبکه گسترده و شبکه محلی (LAN 2 WAN) قرار داده می‌شوند.

روترها در داخل خود یک جدول مسیر یابی یا Routing Table دارند که بر اساس این جدول می‌توانند بسته‌ها را بین شبکه‌ها رد و بدل کنند. تصویری که مشاهده می­‌کنید یک جدول مسیریابی است که در آن اطلاعاتی مانند، آدرس شبکه‌های موجود، اولویت مسیر ها (Metric) و روتر بعدی (Next hop) بیان شده است.

روتر بر اساس این جدول مسیریابی از مسیر های موجود برای رسیدن به شبکه مورد نظر استفاده می­‌کند. این فرآیند routing نام دارد. در مقاله مسیر یابی یا routing چیست می‌توانید اطلاعات کامل‌تری در این رابطه کسب کنید.

انواع روترها برای شبکه‌های بی سیم یا وایرلس و هم برای شبکه های کابلی مورد استفاده قرار می­‌گیرند. روتر های بی سیم و روتر های کابلی، کارکرد یکسانی دارند تفاوت آن‌ها فقط در این است که از شبکه‌های با تکنولوژی های گوناگون پشتیبانی می­‌کنند.

نحوه استفاده از روتر

دستگاه روتر ارتباط بین دو شبکه را برقرار می‌کند. مثلا شبکه Lan محل کار شما و شبکه اینترنت، دو شبکه کاملاً مجزا هستند و برای اینکه بتوانید به شبکه اینترنت متصل شوید نیاز به روتر و مودم دارید. بدین صورت که یک کابل از مودم به روتر متصل می‌شود و حالا می‌­توانید کابل شبکه کامپیوتر خود را مستقیم به روتر وصل کنید یا اینکه یک کابل از روتر به سوییچ شبکه متصل کنید تا سیستم‌های بیشتری بتوانند از اینترنت استفاده کنند.

آیا روتر همان مودم است؟

معمولاً روتر و مودم به اشتباه با یکدیگر یکسان فرض می‌شوند، در صورتی که این دو کارکرد کاملاً متفاوتی دارند. مودم در شبکه وظیفه دارد تا داده‌ها را به سمت ISP (سرویس دهنده اینترنت) بفرستد و همچنین داده‌هایی را از سوی ISP دریافت کند. اما روتر دستگاهی است که داده‌ها را بین شبکه های مختلف مسیریابی یا اصطلاحاً Route می‌کند. در مقاله تفاوت مودم و روتر، این دو دستگاه را به‌طور کامل باهم مقایسه کرده‌ایم و تفاوت‌های آنها را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

تفاوت روتر با سوییچ

دو دستگاه پرکاربرد در بخش اکتیو شبکه، سوییچ و روتر هستند. سوییچ‌ها در شبکه وظیفه دارند تا بسته‌ها را درون یک شبکه جا­به‌­جا کنند که به این فرآیند سوییچینگ گفته می­‌شود. اما سوییچ‌ها توانایی این را ندارند که بسته‌ها را همانند روتر بین شبکه‌های دیگر تبادل کنند. در مقاله تفاوت هاب و سوئیچ و روتر اطلاعات جامعی در این‌باره ارائه داده‌ایم.

پادکست با موضوع روتر چیست

پرونده ویژه این پادکست فالنیک (ایران اچ پی) به پاسخ به سؤال روتر چیست اختصاص دارد. همچنین در این پادکست به وظیفه روتر در شبکه و تفاوت آن با دستگاه‌های مودم و سوئیچ پرداخته‌ایم. این پادکست با 12 مگابایت حجم و 13 دقیقه زمان برای دانلود شما آماده شده است.

دانلود

سؤالات متداول کاربران درباره روتر (Router)

1- دقیقاً کار روتر چیست؟

روتر مسیر درست را برای عبور داده بین دستگاه‌ها و اینترنت انتخاب می‌کند. وقتی موبایل یا لپ‌تاپ شما درخواست اینترنت می‌دهد، روتر آن را مدیریت کرده و پاسخ مناسب را بازمی‌گرداند. به‌این‌ترتیب شبکه منظم، سریع و قابل‌اعتماد باقی می‌ماند.

2- آیا روتر بدون مودم هم کار می‌کند؟

روتر می‌تواند یک شبکه داخلی بسازد اما برای دسترسی به اینترنت باید به مودم یا منبع اینترنت متصل شود. اگر مودم وجود نداشته باشد، دستگاه‌ها فقط داخل شبکه با یکدیگر ارتباط دارند ولی اینترنت خارجی در دسترس قرار نخواهد گرفت.

3- روتر چه فرقی با وای فای دارد؟

وای‌فای یک روش اتصال بی‌سیم است اما روتر دستگاهی است که این وای‌فای را تولید و مدیریت می‌کند. یعنی روتر سخت‌افزار اصلی است و وای‌فای فقط یکی از قابلیت‌های آن به‌حساب می‌آید. بدون روتر، وای‌فای وجود نخواهد داشت.

4- آیا روتر امنیت شبکه را افزایش می‌دهد؟

بله، روتر با استفاده از رمزگذاری وای‌فای، فایروال داخلی و کنترل دسترسی، اتصال را امن‌تر می‌کند. کاربران می‌توانند رمز قوی تعیین کرده، دستگاه‌های متصل را مدیریت کنند و مهمان‌ها را در شبکه جداگانه قرار دهند. این موارد خطر نفوذ و سوءاستفاده را کاهش می‌دهد.

آنچه در پاسخ به سؤال router چیست ارائه دادیم

در این مقاله ابتدا معنی روتر شبکه را توضیح دادیم و سپس شما را با اجزا و انواع روتر آشنا کردیم. در ادامه کار روتر در شبکه را بررسی کردیم و تفاوت‌های این دستگاه با مودم و سوئیچ را مورد اشاره قرار دادیم. در نهایت نیز، پادکست آشنایی با روتر را برای استفاده شما ارائه دادیم. امیدواریم این مقاله اطلاعات لازم را برای پاسخ به سؤال روتر چیست در اختیار شما قرار داده باشد.

یکی از مطرح ترین برندهای تولیدکننده روتر، برند میکروتیک است. شرکت فالنیک (ایران اچ پی) به‌عنوان ارئه‌دهنده انواع تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه، یکی از ارائه‌دهندگان روترهای میکروتیک در ایران است. چنانچه پس از آشنایی با روتر در این مقاله، قصد خرید این دستگاه از برند میکروتیک را برای شرکت یا سازمان خود دارید، می‌توانید با شماره 8363-021 تماس بگیرید تا کارشناسان ما راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه دهند.

روتر Mikrotik، مقرون به صرفه و مطمئن

روتر میکروتیک دارای امکانات پیشرفته‌، امنیت بالا و مسیریابی هوشمند است و مدیریت شبکه جامع را برای انواع محیط‌های شبکه فراهم می‌کند. اگر دنبال یک روتر میکروتیک با کیفیت بالا، قیمت مناسب و خدمات پس از فروش معتبر هستید، فالنیک ایران اچ پی بهترین انتخاب شماست. برای خرید روتر میکروتیک، روی دکمه زیر کلیک کنید و یا با ما تماس بگیرید.

خرید روتر میکروتیکمشاوره تلفنی رایگان