تفاوت فایروال و WAF چیست؟ کاربرد، ویژگیها و مزایا
طبق آمارهای منتشر شده در سال ۲۰۲۳، حدود ۸۳ درصد از حملات موفق به کسب و کارهای کوچک، متوسط و حتی بزرگ، به دلیل نبود یک لایه امنیتی مناسب یا ضعف شدید در این لایه دفاعی اتفاق افتاده است. این آمارها نشان میدهند که در دنیای امروز، حتی یک وبسایت ساده یا یک شبکه کوچک نیز بدون لایههای امنیتی مناسب در معرض خطر جدی قرار دارد و میتواند به طعمهای برای مهاجمان تبدیل شود.
فایروال و WAF به عنوان دو مورد از مهمترین لایههای امنیتی، قادر به خنثی کردن تهدیدهای زیادی علیه شبکه سازمانی شما هستند، اما نه با شیوهای یکسان. مهمترین نکتهای که باید پیش از خرید فایروال یا WAF بدانید این است که این دو لایه دفاعی، با اهداف متفاوتی طراحی شدهاند و هر یک صرفا میتوانند عملکرد ایدهآل خود را در مقابل نوع خاصی از تهدیدات نشان دهند.
اگر میخواهید با تفاوت فایروال و WAF آشنا شوید و ببینید که بر اساس این تفاوتها، کدام یک از این دو برای شبکه شما لازم است و اینکه آیا ممکن است فقط یکی کافی باشد یا هر دو لازم هستند؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
فهرست محتوا
۹ تفاوت فایروال و WAF
طراحی خاص WAF و فایروال، ویژگیهای منحصر به فردی را به هر یک از این دو ابزار میبخشد که به طور مستقیم بر نحوه عملکرد آنها اثر گذار است و تفاوتهای بسیار کلیدی را میان این دو ایجاد میکند؛ مواردی مانند:
1- سطح محافظت
یک تفاوت فایروال و WAF در سطحی از شبکه است که هر یک از این دو از آن محافظت میکنند. فایروال وظیفه حفاظت از شبکه را بر عهده دارد و این کار را از طریق کنترل ترافیک ورودی به خروجی انجام میدهد. برای مثال، بررسی میکند که IP ورودی مربوط به چه کاربری است؟ از چه پورتی وارد شده است؟ چه پروتکلی دارد و آیا اجازه ورود دارد یا خیر؟ در مقابل، WAF از وبسایت و نرمافزارهای تحت وب محافظت میکند. به بیان سادهتر، WAF وارد محتوا و رفتار کاربرها میشود و بررسی میکند که کاربر داخل وبسایت در حال انجام چه کاری است و آیا این کارها مجاز هستند یا خیر؟
2- نوع حملاتی که شناسایی و جلوگیری میکنند
فایروال فقط حملاتی را میبیند که مربوط به شبکه باشد (Network-Level) و نمیتواند بفهمد که یک درخواست وبسایت خطرناک است یا خیر؟ برای مثال اگر هکر داخل یک فرم اطلاعات مخرب بفرستد، فایروال متوجه نمیشود. در مقابل، WAF دقیقا درخواستهای HTTP را بررسی میکند و میتواند حملات مخرب مانند SQL Injection یا XSS یا تلاش برای تغییر Session را شناسایی و بلافاصله مهاجم را مسدود کند.
3- نوع اطلاعاتی که بررسی میکنند
سومین تفاوت فایروال و WAF مربوط به محتوای اطلاعاتی است که هر یک از این دو ابزار بررسی میکنند. فایروال قادر به بررسی اطلاعات سطح پایین شبکه مانند IP Address و Port و Protocol و Direction (ورودی/خروجی) است. در حالی که WAF محتوا و رفتار درخواستهای وب را میسنجد؛ اطلاعاتی از قبیل URL و Query String و Header و Cookie. برای مثال، یک درخواست برای صفحه Login با یک رمز ۳۰ هزار کاراکتری میآید. WAF بلافاصله آن را بررسی میکند و با تشخیص اینکه این درخواست الگویی مشابه با حمله Buffer Overflow دارد، آن را مسدود خواهد کرد.
4- هدف اصلی
فایروال اجازه ورود یا خروج ترافیک را کنترل میکند. برای مثال فقط اجازه میدهد که پورت ۸۰ و ۴۴۳ باز باشند. این در حالیست که WAF با هدف جلوگیری از سوءاستفاده از وبسایت به کار گرفته میشود و حتی اگر کاربری از سد فایروال عبور کرد، اجازه نمیدهد که از کد سایت سواستفاده کند.
5- دامنه عملکرد
یک تفاوت فایروال و WAF این است که WAF در مقایسه با فایروال، دامنه عملکرد محدودتری دارد به طوریکه فقط از برنامه وب یا API محافظت میکند؛ در حالیکه دامنه حفاظت فایروال شامل کل شبکه یا یک سرور میشود.
6- نحوه واکنش به تهدید
فایروال در صورت مواجه شدن با یک ترافیک مخرب و شناسایی آن، مانع ورود ترافیک به شبکه میشود. بسیاری از فایروالهای پیشرفته امروزی، از پروتکلهای IDS/IPS برای شناسایی و خنثی کردن تهدید استفاده میکنند. در سوی دیگر، WAF به شکل متفاوتی عکس العمل نشان میدهد. مسدود کردن درخواستهای مشکوک، فیلتر کردن الگوهای حملاتی وب، آنالیز رفتاری کاربر، Rate Limit و جلوگیری از حملات Brute-force نمونهای از واکنشهای WAF در مقابل تهدیدهای مختلف است.
7- سطح هوشمندی
یک تفاوت فایروال و WAF بسیار مهم که باید به آن توجه داشته باشید این است که فایروالها اغلب قوانین ثابتی دارند (Rule-based) و تا زمانیکه توسط شما تغییر نکنند، رفتار موردانتظار شما را بروز میدهند. در مقابل، WAF مبتنی بر قوانین هوشمند است و در برخی مدلهای جدید از برندهایی مانند Imperva یا Cloudflare نیز از الگوریتمهای ماشین لرنینگ برای ایجاد عکس العملهای جدید و منحصر به فرد استفاده میکند.
8- محل قرارگیری
فایروال اغلب بین اینترنت و شبکه داخلی سازمان و در لبه شبکه (Network Edge) نصب میشود. به عبارت سادهتر، اولین چیزی که ترافیک ورودی به شبکه میبیند، فایروال است. قرارگیری فایروال در این نقطه به این ابزار امکان کنترل IP، Port، Protocol، جلوگیری از اسکن پورت و جلوگیری از حملات DoS سطح شبکه را میدهد. در مقابل، WAF در جلوی وبسرور قرار میگیرد، نه کل شبکه و فقط ترافیک HTTP/HTTPS از آن عبور میکند. هدف از قرار دادن WAF در این جایگاه، رسیدن به اهدافی مانند محافظت از وبسایت، API و نرمافزار تحت وب و همچنین جلوگیری از حملات لایه ۷ (مانند SQL Injection، XSS و …) است.
9- کاربردها
زمانیکه میخواهید میان این دو ابزار یکی را انتخاب کنید؛ این تفاوت فایروال و WAF به یک فاکتور کلیدی تبدیل میشود. به طورکلی، محافظت از شبکه سازمان، کنترل ورودیها و خروجیها، جلوگیری از دسترسی غیرمجاز و مدیریت ترافیک بین سرورها از جمله کاربردهای فایروال هستند. در حالیکه WAF برای محافظت از سایت، Web Application، API و جلوگیری از حملات توسعهدهندهمحور (شبیه حمله injection) به کار گرفته میشود.
جدول مقایسه فایروال و WAF
شناخت تفاوت فایروال و WAF برای انتخاب حتمی میان یکی از این دو ابزار بسیار لازم است، اما کافی نیست. دلیل این موضوع نیز این است که شما باید بر اساس انتظاراتی که از این ابزارهای دفاعی دارید و تطابق ویژگیهای هر یک که در بخش قبل به طور مفصل دربارهی آنها صحبت کردیم با انتظارات خود، ابزار موردنیازتان را انتخاب کنید. برای سهولت تصمیمگیری شما، ما مهمترین و تعیین کنندهترین ویژگیهای هر دو ابزار را در جدول زیر گردآوری کردهایم:
| ویژگی | فایروال | WAF |
| سطح محافظت | کل شبکه | فقط وبسایت / API |
| نوع حملات قابل شناسایی | شبکهای | وب و نرمافزار |
| نوع اطلاعات قابل بررسی | لایه شبکه (IP, Port) | لایه اپلیکیشن (کد، ورودیها) |
| توانایی تحلیل محتوا | ندارد | به طور کامل دارد |
| تمرکز | تامین امنیت زیرساخت | امنیت اپلیکیشن و وبسایت |
| سطح هوشمندی | پیروی از قوانین ثابت | دارای توانایی یادگیری هوشمند |
| محل قرارگیری | در لبه شبکه | بین فایروال و وبسرور |
| مناسب برای | شبکههای سازمانی کوچک و بزرگ | وب سایتها، اپلیکیشنها |
مطالب مرتبط: راهنمای انتخاب فایروال
سوالات متداول درباره فایروال و WAF
آیا فایروال میتواند جای WAF را بگیرد؟ یا بالعکس؟
خیر. هیچکدام جایگزین دیگری نیستند، چون دو لایه متفاوت از امنیت را پوشش میدهند.
چه زمانی باید فایروال و چه زمانی باید از WAF استفاده کنیم؟
فایروال زمانی استفاده میشود که هدف، حفاظت از شبکه داخلی، کنترل ترافیک ورودی/خروجی و جلوگیری از نفوذ در لایه شبکه باشد؛ اماWAF زمانی لازم است که بخواهیم وبسایت یا اپلیکیشن را در برابر حملات لایه کاربرد مانند SQL Injection، XSS و سوءاستفادههای امنیتی محافظت کنیم.
WAF و فایروال چه شباهتهایی دارند؟
- هر دو ابزار امنیتی برای محافظت از زیرساخت و سرویس هستند.
- هر دو ترافیک ورودی/خروجی را تحلیل و فیلتر میکنند.
- هر دو میتوانند قوانین امنیتی (Security Rules) داشته باشند.
- هر دو قابلیت Log و Report ارائه میدهند.
- هر دو میتوانند جلوی بخشی از حملات DDoS را بگیرند (در لایههای متفاوت).
- میتوانند هشدار (Alerts) ارسال کنند.
- هر دو در نسخههای سختافزاری، نرمافزاری و ابری وجود دارند.
بهترین ترکیب امنیتی برای سازمانها چیست؟
بهترین ترکیب امنیتی و دفاعی برای اغلب سازمانها، استفاده از فایروال (برای مسدودسازی حملات شبکه و دسترسیهای ناخواسته) در کنار WAF (برای محافظت از اپلیکیشن و APIها) و IPS (برای تشخیص و جلوگیری از حملات پیچیده) است.
WAF سختافزاری بهتر است یا ابری؟
اگر سازمان کوچک تا متوسط دارید یا یک سایت اینترنتی دارید، WAF ابری بهترین انتخاب است، اما اگر یک دیتاسنتر، بانک، سازمان دولتی یا مجموعه امنیتی حساس دارید، WAF سختافزاری یا ترکیب ابری + سختافزاری بهتر است.
آنچه درباره تفاوت فایروال و WAF گفتیم
فایروال و WAF دو نمونه از قدرتمندترین ابزارهای امنیتی برای محافظت از سازمان شما هستند، اما برخلاف باور برخی از کاربران و مدیران سازمانی، این دو ابزار کارایی یکسانی ندارند. تفاوت فایروال و WAF در کاربرد، توانایی تحلیل محتوا، نوع حملات قابل شناسایی، نوع عکس العمل دفاعی و موارد دیگری است که در این مقاله درباره آنها صحبت کردیم.
در نهایت، اگر شرکت شما دارای شبکه داخلی (LAN) و سرورهای داخلی است، از اینترنت اشتراکی استفاده میکند یا تحت حملات شبکهای و DDoS قرار دارد، فایروال برای شما مناسب است. در مقابل، اگر سازمانی هستید که سایت یا سرویس آنلاینی دارید و میخواهید یک ابزار دفاعی در برابر حملات XSS، SQLi، File Upload Attack داشته باشید، بهتر است به سراغ WAF به تنهایی یا در ترکیب با فایروال بروید. با آشنایی با مدلهای مختلف فایروال سختافزاری و دریافت قیمت میتوانید با شماره 0218363 تماس بگیرید یا روی لینک زیر بزنید.
