خمیر سیلیکون CPU چیست؟
یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در خرداد 98 نوشته شده بود و در مرداد 99 دوباره بررسی و به‌روز شده است.
اگر لپتاپ یا کامپیوتر شما داغ می‌کند، کند شده یا هنگام اجرای بازی و نرم‌افزارهای سنگین ناگهان خاموش میشود، به احتمال زیاد مشکل از خمیر سیلیکون CPU است. این ماده کوچک اما حیاتی نقش بزرگی در خنک‌سازی پردازنده دارد و نبود یا خشک شدن آن می‌تواند به قیمت سوختن CPU تمام شود. در این مقاله فالنیک یاد می‌گیرید خمیر سیلیکون چیست، چه کاربردی دارد، چه انواعی دارد و بهترین جایگزین آن چیست تا بتوانید همیشه سیستم خود را در دمای مناسب نگه دارید و از هزینه‌های سنگین تعمیر جلوگیری کنید.
فهرست محتوا
خمیر سیلیکون CPU چیست و چه کاربردی دارد؟
خمیر سیلیکون CPU یا همان خمیر CPU مادهای نرم، ضدآب و هادی حرارت است که بین سطح پردازنده (CPU) و هیت‌سینک قرار می‌گیرد. وظیفه اصلی آن انتقال بهتر گرما از پردازنده به هیت‌سینک و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد سیستم است. در ترکیب خمیر سیلیکون‌های معمولی اغلب سیلیکون و اکسید روی به‌کار می‌رود، اما مدل‌های حرفه‌ای‌تر و گران‌تر از ترکیباتی مثل نقره و سرامیک ساخته می‌شوند که توانایی انتقال حرارت بسیار بالاتری دارند.
بدون استفاده از خمیر سیلیکون، فضاهای میکروسکوپی بین CPU و هیت‌سینک با هوا پر میشود و هوا مانند یک عایق عمل کرده و مانع خنک شدن پردازنده میشود. این موضوع باعث بالا رفتن دمای پردازنده، افت کارایی و حتی خاموشی ناگهانی سیستم میشود؛ به‌ویژه هنگام انجام کارهای سنگین مانند پردازش گرافیکی یا اجرای نرم‌افزارهای پیچیده.
خمیر سیلیکون CPU عمر محدودی دارد. پس از مدتی استفاده، خاصیت خود را از دست داده و خشک میشود. به همین دلیل توصیه میشود در زمان سرویس لپتاپ یا سرور، خمیر سیلیکون هم تعویض شود تا سیستم همیشه در دمای بهینه کار کند.
انواع خمیر سیلیکون CPU
در ادامه به صورت جدولی و خلاصه با انواع خمیر سیلیکون CPU آشنا می‌شویم:
| نوع خمیر سیلیکون | ویژگی‌ها | مزایا | معایب | مناسب برای |
| خمیر سیلیکون (Silicone Paste) | ساخته‌شده از سیلیکون و مواد رسانا | رسانایی گرمایی بالا | در صورت غیراصل بودن کیفیت پایین دارد | استفاده عمومی در لپتاپ و کامپیوتر |
| خمیر سرامیکی (Ceramic Paste) | ساخته‌شده از ترکیبات سرامیکی | رسانایی حرارتی خوب، ایمنی بالا (هادی الکتریسیته نیست) | قیمت بالا | گیمرها و کاربران حرفه‌ای |
| خمیر سیلیکون کربنی (Carbon Paste) | بدون فلز و غیر رسانا | ایمنی بالا، استفاده آسان | برای اورکلاک مناسب نیست | کاربران عادی |
| خمیر سیلیکون نقره‌ای (Silver Paste) | حاوی ذرات نقره یا آلومینیوم | انتقال حرارت عالی، دوام خوب | قیمت نسبتا بالا | لپتاپ و CPUهای پرکار |
| خمیر سیلیکون مسی (Copper Paste) | حاوی ذرات مس | رسانایی گرمایی قوی | بسیار کمیاب در بازار | کاربرد خاص و حرفه‌ای |
بهترین جایگزین خمیر سیلیکون CPU
بهترین جایگزین خمیر سیلیکون، ترمال پد (Thermal Pad) است. ترمال پد نوعی لایه نازک و رسانای گرماست که بین CPU و هیت‌سینک یا کولر پردازنده قرار می‌گیرد. ترمال پدها در ضخامت‌های مختلف (اغلب 0.5، 1 یا 1.5 میلی‌متر) و برندهای متنوعی در بازار موجود هستند و به‌ویژه در لپ‌تاپ‌ها، کارت‌های گرافیک و کنسول‌های بازی استفاده می‌شوند.
مقایسه ترمال پد و خمیر سیلیکون
| ویژگی | خمیر سیلیکون | ترمال پد |
| انتقال حرارت | بسیار بالا | متوسط تا خوب (بسته به کیفیت) |
| کارایی در طول زمان | بعد از مدتی خشک میشود | پایدار و ماندگارتر |
| سهولت استفاده | نیاز به تمیزکاری و دقت دارد | استفاده آسان‌تر |
| قابلیت استفاده مجدد | خیر | بله (در برخی مدل‌ها) |
| مناسب برای | پردازنده‌ها و GPUهای قدرتمند | لپ‌تاپ‌ها، کنسول‌ها و کاربری‌های سبک‌تر |
اشتباهات رایج در انتخاب جایگزین خمیر سیلیکون
برخی کاربران به دلیل در دسترس نبودن خمیر سیلیکون سراغ مواد نامناسب می‌روند که می‌تواند آسیب جدی به CPU و مادربرد وارد کند:
- خمیر دندان: خیلی سریع خشک میشود و نه‌تنها انتقال حرارت ندارد بلکه مثل عایق عمل می‌کند.
- وازلین یا ژله نفتی (Petroleum Jelly): به‌جای انتقال حرارت، گرما را نگه می‌دارد و خطر داغ کردن CPU را افزایش می‌دهد.
- روغن سیلیکون یا گریس قدیمی: در گذشته استفاده می‌شد اما کارایی آن بسیار پایین است.
- پودر آلومینیوم یا سایر فلزات: می‌تواند باعث اتصال کوتاه و سوختن مدارها شود.
- سس مایونز یا خردل: کاملاً نامناسب و غیر علمی؛ ممکن است به برد و قطعات آسیب دائمی وارد کند.
توصیه می‌کنیم هرگز از این مواد به‌عنوان جایگزین خمیر سیلیکون استفاده نکنید.
بیشتر بدانید: آموزش ویدیویی تعویض خمیر سیلیکون CPU در کامپیوتر و سرور
ساخت خمیر سیلیکون cpu در خانه
در برخی منابع اینترنتی روش‌هایی برای ساخت خمیر سیلیکون در خانه معرفی میشود، مثل ترکیب خمیر دندان و وازلین یا استفاده از روغن خوراکی و پودر فلز.
اما باید بدانید:
- این ترکیبات هیچ رسانایی گرمایی مؤثری ندارند.
- باعث می‌شوند CPU خیلی سریع داغ کند و حتی منجر به خاموشی یا سوختن مادربرد شود.
- در صورت نفوذ به برد می‌توانند آسیب دائمی به مدارها وارد کنند.
به همین دلیل متخصصان سخت‌افزار توصیه می‌کنند از این روش‌ها استفاده نکنید.
سوالات متداول کاربران درباره خمیر سیلیکون سی پی یو
1. هر چند وقت یک بار باید خمیر سیلیکون CPU عوض شود؟
به طور میانگین هر 1 تا 2 سال یک بار باید خمیر سیلیکون تعویض شود؛ در سیستم‌های پرکار یا گیمینگ حتی زودتر.
2. بهترین جایگزین خمیر سیلیکون چیست؟
ترمال پد (Thermal Pad) بهترین جایگزین است چون خشک نمی‌شود، ماندگاری بیشتری دارد و استفاده از آن ساده‌تر است.
3. آیا میتوان به جای خمیر سیلیکون از خمیر دندان استفاده کرد؟
خیر، خمیر دندان خیلی سریع خشک میشود و مثل عایق عمل می‌کند، در نتیجه باعث داغ شدن و آسیب CPU خواهد شد.
4. نشانه‌های خراب شدن یا خشک شدن خمیر سیلیکون چیست؟
افزایش غیرعادی دمای CPU، ریستارت یا خاموشی ناگهانی سیستم و کاهش کارایی نشانه‌های خشک شدن خمیر سیلیکون هستند.
آنچه درباره خمیر سیلیکون سی پی یو گفتیم
خمیر سیلیکون CPU یکی از مهم‌ترین اجزای خنک‌سازی سیستم است که مانع از افزایش دما و آسیب پردازنده میشود. شناخت انواع خمیر سیلیکون، انتخاب بهترین مدل و آگاهی از جایگزین‌های استاندارد مثل ترمال پد، به شما کمک می‌کند تا سیستم خود را در شرایط ایده‌آل نگه دارید. توجه داشته باشید که استفاده از مواد غیر استاندارد مثل خمیر دندان یا وازلین می‌تواند به سخت‌افزار شما آسیب جدی وارد کند. بنابراین توصیه می‌کنیم در تعمیر یا سرویس دوره‌ای لپتاپ یا کامپیوتر، خمیر سیلیکون را تعویض کنید.
برای ثبت سفارش تعمیر و دریافت خدمات از شرکت فالنیک کافیست روی لینک زیر بزنید یا با شماره 0218363 تماس بگیرید.
سلام ببخشید عمر مفید خمیر سیلیکون چقدره؟
درود بر شما
اسماعیل عزیز، با توجه به برند و نوع خمیر سیلیکون مشخص میشود اما معمولا با توجه به درجه ی حرارت از شش ماه تا یک سال و نیم طول عمر دارند
سلام موقع دیدن فیلم یهو سیستم خاموش میشه ایا مشکل از سی پی یو هست؟
سلام و درود
کارت گرافیک گرم میشه و ری استارت میشه
این روزا قیمت خمیر سیلیکون خوب خیلی بالا رفته.من خمیر سیلیکون معمولی گرفتم و داخلش پودر نقره و مس ریختم وبسیار عالی عمل کرد.با یک سنباده نمره پایین میشه به راحتی پودر نقره و مس درست کرد
علی عزیز، از اینکه تجربه خودتان را با ما درمیان گذاشتید سپاسگزاریم.
سلام خسته نباشید میخواستم ببینم با فن خنک کننده i3 10100 f که بادی هست هم باید خمیر بزنیم؟ و اینکه روی خوده سی پی یو خمیر هست یا ن؟
سلام بر شما
حسین عزیز، بله، با فن خنک کننده i3 10100 f نیز همچنان به خمیر سیلیکون بنیاز دارید. خمیر سیلیکون به عنوان یک لایه انتقال حرارت بین سی پی یو و فن خنک کننده عمل می‌کند و به انتقال گرما از سی پی یو به فن خنک کننده کمک می‌کند. برخی از فن‌های خنک کننده دارای خمیر سیلیکون پیش‌نصب هستند. با این حال، توصیه میشود که قبل از نصب فن خنک کننده، از خمیر سیلیکون استفاده کنید. زیرا خمیر سیلیکون با گذشت زمان خشک میشود و کارایی خود را از دست می‌دهد.
با سلام. ممنون از مقاله خوب و کاربردی تون. خمیر سیلیکون اولتراکول ultracool با گریدهای مختلف برای استفاده های گوناگون انتخاب مطمئنی هستند.
سلام بر شما
فرزاد عزیز از اینکه تجربه خودتان را با ما درمیان گذاشتید سپاسگزاریم.
سلام
ممکنه به خاطر نداشتن خمیر سیلیکون بعد داغ شدنش باعث بشه روی سیستم حین فیلم دیدن تیک بندازه یا هنگ کنه ؟؟
مشکل مربوط به کارت گرافیک است ولی خمیر سیلیکون جز واجبات و ضروریات CPU است.
سلام خسته نباشید. در لپ تاپ ها هیت سینک ها روی سی پی یو و گرافیک نصب شده اند. و خود کارخانه خمیر سیلیکون مناسب روی آنها زده. خواستم بپرسم در لپ تاپ ها هم تعویض مقطعی خمیر سیلیکون لازم است؟ و اگر لازم است آیا خمیر سیلیکون مناسب لپ تاپ ها متفاوت است؟
سلام و درود
در صورت گرم شدن بیش از حد و کارکردن بیش از حد فن سی پی یو می توانید خمیر دستگاه رو تعویض کنید.در غیر اینصورت نیازی نیست
سلام من هنگام تمیز کردن کامپیوترم خمیر سلیکون را پاک کردم و چون خمیر سلیکون نداشتم خمیر دندان زدم
میخواستم بدونم مشکلی پیش نمیاد؟
سلام و درود
برای رعایت استاندارد و سلامت سیستم بهتر است خمیر سیلیکون استفاده شود. تعویض کنید.
سلام کن یه کامپیوتر دارم باز کردک قطعاتشو و دوبارع بستم روسن میکنم پنج ثانیه نشده ریست میشه.
میشه بگید اشکال میتونه در کجا باش؟؟؟
سلام
لپ تاپ شما نیاز به بررسی های بیشتری دارد. بهتر است لپ تاپ را به شرکت فالنیک منتقل کنید. همچنین می توانید درخواست تعمیر لپ تاپ در محل خود را در سامانه آچارباز ثبت کنید.
سلام. چه زمانی باید از خمیر cpu استفاده کرد؟ از کجا متوجه بشیم که سی پی یو داغ کرده؟
سلام
برای انتقال دما از سی پی یو به هیت سینک و فن از مادهای بنام خمیر سلیکن استفاده می شود. توسط نرم افزارهایی مثل hardware monitor میتوان دمای سی پی یو را مانیتور کرد.
سلام
خسته نباشیدمقاله تان خواندم اما راجب نوع انتخاب خمیر توضیح نداده بودید من دنبال یک خمیرسیلیکون خوب هستم. دو مدل خمیر سیلیکون با دوتا برند مختلف داشتند اما قیمت هاش انقد رمتفادت بود واقعا ماندم کدام بخرم ؟؟
یکی اش برند هالنزیه ویکی دیپ کول یکم را هنماییم میکنید
سلام
درمورد بهترین خمیرهای سیلیکون میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
https://thermogears.com/best-thermal-pastes/
خمیر سیلیکون همون منظورتون خمیر cpu هست دیگه درسته؟؟ چه مقدار از این خمیر باید روی سی پی یو زده باشه ؟
سلام
به حدی که سطح cpu از این خمیر پوشانده شود.
اگه زیاد بزنی مثل من CPUمیسوزه و بدبخت میشی .