تفاوت مشتری و مصرف کننده چیست؟

در دنیای بازاریابی و تبلیغات، مفاهیم مختلفی وجود دارد که بهاشتباه یکسان در نظر گرفته میشوند؛ در حالی که این مفاهیم ممکن است تفاوتهای چشمگیری با یکدیگر داشتهباشند که در نگاه اول، به چشم نمیآید. مشتری و مصرفکننده، دو مورد از این مفاهیم هستند. بسیاری از تبلیغاتچیها و بازاریابها، از این دو واژه بهاشتباه بهجای یکدیگر استفاده میکنند. مشتری، کسی است که محصول را میخرد و مصرفکننده، کسی است که از محصول استفاده میکنند. هر چند که ممکن است یک نفر این دو نقش را یکجا بازی کند، اما همیشه اینطور نیست. در این مطلب، میخواهیم شما را با تفاوت مشتری و مصرف کننده آشنا کنیم. در ادامه، پس از تعریف کوتاه مشتری و مصرفکننده، دستهبندی مختلف این نقشها را معرفی میکنیم و سپس، به بررسی تفاوتهای کلیدی مشتری و مصرفکننده میپردازیم. برای درک عمیقتر این موضوع، حتما تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
تعریف مشتری و مصرفکننده
پیش از آنکه بخواهیم تفاوت مشتری و مصرف کننده را بررسی کنیم، بد نیست که تعریف دقیقی از اینکه مشتری و مصرفکننده کیست، به شما ارائه کنیم. در زیر، این دو نقش را با جزئیات بیشتری تعریف کردهایم:
مشتری کیست؟
مشتری، فردی است که بهصورت مستقیم یا غیر مستقیم محصولا یا خدماتی را از کسبوکار شما خریداری کرده و در ازای آن، مبلغی را به شما پرداخت میکند. مشتری شما میتواند یک شخص، سازمن یا حتی دولت باشد. نکته قابل توجهی که در این زمینه باید مد نظر قرار دهید، این است که مشتری الزاما همان فردی نیست که از محصول خریداریشده استفاده میکند. بهعنوان مثال، وقتی کتابی را میخرید و آن را به صمیمیترین دوستتان هدیه میکنید، شما مشتری و دوستتان مصرفکننده است.
مصرفکننده کیست؟
به بیانی ساده، مصرفکننده کاربر نهایی یک محصول یا خدمات است و میتواند همزمان مشتری هم باشد. مثلا زمانی که شما از یک فروشگاه مواد غذایی میخرید، ابتدا نقشتان مشتری است و زمانی که از این مواد غذایی استفاده میکنید، نقش شما به مصرفکننده تغییر پیدا میکند. در واقع، مصرفکننده میتواند مشتری هم باشد، اما مشتری الزاما مصرفکننده نیست.

دستهبندی انواع مشتری
همانطور که میدانید، در دنیای کسبوکار، مشتریان نقش اصلی را ایفا میکنند و مسئولیت سودآوری شرکت بر عهده آنها است. به همین دلیل، شناخت دقیق انواع مشتریان، کلید موفقیت در جذب و تعامل با آنها است. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین طبقهبندیهای مشتریان میپردازیم:
- مشتریان وفادار: این مشتریان، گنجینه واقعی شما هستند. آنها رضایت کاملی از محصولات و خدماتتان دارند و بهدلیل مراجعه مداوم به شما، سهم قابل توجهی در سودآوری شما دارند. بنابراین، باید با ارائه خدمات عالی، تعامل درست و طرحهای تخفیفی ویژه، آنها را حفظ کنید.
- مشتریان تخفیفدوست: این دسته از مشتریان نیز، مرتبا با کسبوکارتان تعامل دارند، اما عمدتا زمانی به خرید اقدام میکنند که تخفیفات و پیشنهادات ویژه دریافت کنند و بتوانند محصول مورد نظرشان را ارزانتر بخرند. برای این دسته از مشتریان، ارائه تخفیفات هدفمند، ایجاد حس ارزشمندی و تاکید بر ارزش واقعی محصولات، میتواند موثر باشد.
- مشتریان تکانشی: این مشتریان، بهصورت آنی و بدون برنامه قبلی تصمیم به خرید میگیرد و ممکن است این تصمیم آنها متاثر از عوامل مختلفی مثل تبلیغات جذاب، نیاز لحظهای یا هیجان و احساسات مثبت و منفی باشد.
- مشتریان نیازمند: این قبیل مشتریان، نیازهای مشخصی دارند یا به استفاده از محصولات کسبوکاری خاص عادت کردهاند. برای جلب توجه این دسته از افراد، باید اطلاعات دقیق و صادقانه درباره محصولات و خدمات پس از فروش مناسبی به آنها ارائه دهید.
- مشتریان سرگردان: این مشتریان، کمترین ارزش را برای کسبوکار شما دارند. آنها عموما بدون هدف مشخصی وارد فروشگاه یا وبسایت شما میشوند و دقیقا نمیدانند که چه چیزی را میخواهند از شما بخرند. برای جذب این دسته از مشتریان، باید از راهکارهایی مثل ایجاد فضایی جذاب و ارائه پیشنهادات جذاب و راهنماییهای موثر کمک بگیرید.
برای آنکه بتوانید این مشتریان بهخوبی طبقه کنید، حتما باید در سازمانتان از یک نرمافزار مدیریت ارتباط با مشتریان مثل نرم افزار CRM مایکروسافت، استفاده کنید. در صورتی که مایل هستید از نسخه دموی بهترین نرمافزار CRM بهصورت رایگان استفاده کنید، میتوانید با شماره 0218363 تماس بگیرید.
طبقهبندی انواع مصرفکننده
حالا که دانستیم مصرفکننده کیست و چه نقشی در فرایند خرید ایفا میکند، بیاید با طبقهبندی آنها نیز آشنا شویم. در دنیای بازاریابی و تبلیغات، مصرفکنندگان بهصورت زیر دستهبندی میشوند:
- مصرفکنندگان تجاری: این دسته از مصرفکنندگان، کالاها را با هدف فروش یا صرفهجویی در هزینههای شخصی، محصولات را بهصورت عمده خریداری میکند.
- مصرفکنندگان برونگرا: مصرفکننده برونگرا، تمایل دارد از برندهای خاص و منحصربهفرد خرید کند و در صورت جلب اعتماد، به مصرفکننده وفادار یک برند تبدیل میشود.
- مصرفکنندگان تجملگرا: این افراد عادات خرید منحصربهفردی دارند و اغلب محصولاتی مثل لباس و وسایل الکترونیکی و کالاهای لوکس را خریداری میکنند.
- مصرفکنندگان کالاهای پایینرده: این مصرفکنندگان، افرادی با درآمد پایین هستند که خرید کالاهای ارزانتر و با کیفیت پایینتر را ترجیح میدهند. قیمت، مهمترین عامل در تصمیمگیری آنها است.

3 تفاوت کلیدی مشتری و مصرفکننده
یکی از مهمترین مواردی که در دنیای کسبوکار حتما باید به آن توجه ویژهای داشتهباشید، تفاوت بین مشتری و مصرفکننده است. در زیر، تفاوت مشتری و مصرف کننده را از 3 جنبه مختلف بررسی کردهایم:
تعریف
همانطور که گفتیم، مصرفکننده کاربر نهایی محصول و خدمات شما است، اما مشتری، کسی است که آن را خریداری میکنند. مثلا، کودکان عموما مصرفکننده هستند و بهندرت نقش مشتری را ایفا میکنند.
دلیل خرید
مشتری و مصرفکننده، اهداف متفاوتی از خرید محصول دارند. مشتریان شما ممکن است کالا را برای فروش مجدد یا استفاده از آن برای تولید محصولات دیگر خریداری کنند، در حالی که مصرفکنندگان کاربر نهایی هستند و معمولا آن را به فرد دیگری نمیفروشند.
اطلاعات جمعیتشناختی
مشتریان معمولا افراد یا شرکتهایی هستند که بهعنوان خریدار فعالیت میکنند، اما مصرفکننده میتواند یک فرد، خانواده، شرکت یا گروه خاصی از افراد باشند. دادههای مصرفکنندگان اهمیت ویژهای دارند، چون رفتار خرید کاربران نهایی را نشانتان میدهند و به شما کمک میکنند الگوهای خرید در گروههای مختلف را شناسایی کنید.
تفاوت مشتری و مصرف کننده در یک نگاه
درک تفاوت میان مشتری و مصرفکننده، به شما کمک میکند استراتژیهای بازاریابی خود را دقیقتر طراحی کنید. هر چند که اعضای این دو گروه اشتراکاتی با یکدیگر دارند، اما نیازها و چالشهای متفاوتی را تجربه میکنند. در جدول زیر، تفاوت مشتری و مصرف کننده را بهصورت خلاصه به شما ارائه کردهایم:
ویژگی | مشتری (Customer) | مصرفکننده (Consumer) | اشتراکات |
تعریف | کسی که کالا یا خدمات را خریداری میکند. | کسی که کاربر نهایی کالا یا خدمات است. | – |
امکان فروش مجدد | دارد | ندارد | – |
نیاز خرید | مشتری برای استفاده از کالا یا خدمات، باید آنها را خریداری کند. | خرید کالا یا خدمات برای مصرفکننده ضروری نیست. | – |
هدف خرید | رای فروش مجدد یا استفاده شخصی | برای استفاده شخصی | – |
پرداخت هزینه | توسط مشتری | ممکن است توسط مصرفکننده پرداخت شود یا نشود. | |
گروه هدف | افراد یا شرکتها | افراد، خانوادهها یا گروهی از افراد | |
مشکلات | 1. مشکلات با درگاههای پرداخت آنلاین یا حضوری 2. خدمات نامناسب 3. پیدانکردن کالای مورد نظر | 1. مشکل در دسترسی یا استفاده از محصول 2. پیدانکردن محصول مناسب 3. تبلیغات گمراهکننده | 1. کیفیت پایین یا کارکرد نادرست محصول 2. کیفیت پایین خدمات یا محصولات در مقایسه با هزینه پرداختی |
آنچه از مطلب تفاوت مشتری و مصرف کننده آموختیم!
در نهایت، باید بگوییم که تفاوتهای میان مشتری و مصرفکننده، فراتر از تفاوت استفاده از این دو واژه است و نحوه برخورد و ارائه خدمات به هر گروه را نیز دربرمیگیرد. در واقع مشتریان درآمد شما را تامین میکنند و مصرفکنندگان راضی، با بازخوردها و نظرات مثبت خود، توجه مشتریان جدید را به کسبوکار شما جلب خواهند کرد. در این مطلب، سعی کردیم تعریف دقیقی از تفاوت مشتری و مصرف کننده ارائه کنیم و به شما کمک کنیم استراتژیهای دقیقتر و پربازدهتری را طراحی و تدوین کنید. اگر در این زمینه تجربهای دارید، حتما آن را در بخش نظرات مطرح کنید.